Nếu Ukraine đứng sau hàng loạt vụ nổ trong khu vực một căn cứ không quân của Nga ở Crimea, thì điều đó có thể dẫn đến một bước leo thang trong cuộc xung đột toàn diện bùng phát từ cuối tháng 2 và cho đến nay vẫn chưa từng hạ nhiệt, trang Newsweek dẫn lời chuyên gia nhận định.
Các video cho thấy một loạt các vụ nổ gần sân bay Saky ở Novofyodorovka, trên bờ biển phía Tây Crimea, hôm 9/8 và Bộ Quốc phòng Nga cho biết nguyên nhân là do đạn dược hàng không phát nổ, khiến một người thiệt mạng và một số người khác bị thương, hãng thông tấn nhà nước Nga RIA Novosti đưa tin.
Tuy nhiên, trong khi Nga tránh đề cập rằng một cuộc tấn công có thể là nguyên nhân của các vụ nổ, thì trang New York Times đưa tin: Một quan chức quân sự cấp cao của Ukraine có hiểu biết về vấn đề này nói rằng Ukraine đứng sau vụ việc, nhưng không cho biết chi tiết.
Newsweek không thể xác minh độc lập báo cáo rằng Ukraine đứng sau các vụ nổ.
Giáo sư Michael C. Kimmage, chủ nhiệm khoa Lịch sử tại Đại học Công giáo Hoa Kỳ ở Washington, D.C., nói với Newsweek rằng, cuộc xung đột hiện tại với Nga "chắc chắn" có thể leo thang nếu Ukraine dinh líu vào các vụ nổ.
Giáo sư Kimmage cho rằng có 2 lý do khiến Nga phải thực sự quan ngại tình hình.
Khói bốc lên sau khi các vụ nổ được nghe thấy từ hướng một căn cứ không quân Nga gần Novofedorivka, Crimea, ngày 9/8/2022. Ảnh: DW
Thứ nhất, đã có một loạt các cuộc tấn công vào các kho đạn của Nga trong những tuần gần đây, "một vấn đề quân sự thực sự" đang khiến Nga phải chịu sự kéo lùi và cũng gây tổn thất lớn cho họ, ông Kimmage phân tích.
Thứ hai, có những dấu hiệu cho thấy Nga đang gặp vấn đề khi lý giải nguyên ngân của các vụ nổ, vị giáo sư nói tiếp.
Theo giáo sư Kimmage, dường như có hai lời giải thích đồng thời từ Nga về các vụ nổ: Một mặt Nga nói rằng đó là một vụ do nổ đạn dược gây ra chứ không phải một cuộc tấn công; nhưng mặt khác, "bộ máy tuyên truyền của Nga đổ lỗi cho người Ukraine".
Việc đưa ra các thông điệp trái chiều trên cho thấy rằng Nga “chưa biết cách nào xử lý vụ này”, giáo sư Kimmage nói.
Truyền thông nhà nước Nga hồi tháng trước đưa tin, ông Dmitry Medvedev, cựu Tổng thống Nga, người hiện đang giữ chức Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga, cảnh báo rằng nếu Ukraine mạo hiểm tấn công vào Crimea, Kiev sẽ ngay lập tức đối mặt với "ngày tận thế".
Nếu xung đột leo thang vì các vụ nổ kể trên, ông Kimmage cho biết, ông không cho rằng nó sẽ xảy ra ở tiền tuyến do Nga được cho là đang trong tình trạng thiếu nhân lực và phải hứng chịu một số sự kéo lùi gần đây trong chiến dịch tấn công của họ.
Thay vào đó, ông cho rằng một sự leo thang có thể được biểu hiện thông qua các đợt pháo kích và không kích mới vào các thành phố lớn của Ukraine như Lviv và Kiev, các cuộc tấn công vào lưới điện của Ukraine và các cuộc tấn công mạng quy mô lớn.
Mạng xã hội Ukraine xôn xao với đồn đoán rằng căn cứ không quân Nga ở Crimea bị trúng tên lửa tầm xa do Ukraine bắn, ngày 9/8/2022. Truyền thông Nga nói Moscow đang điều tra nguyên nhân các vụ nổ. Ảnh: Anadou Agency
Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014 và đã thúc đẩy sự công nhận của quốc tế rằng nó là một phần của Nga kể từ đó. Nhưng khu vực bán đảo chiến lược ở Biển Đen đến nay vẫn là chủ đề tranh chấp.
“Trong con mắt của người Ukraine và Mỹ, Crimea là lãnh thổ bị chiếm đóng”, giáo sư Kimmage nói. “Nhưng nếu Nga thực sự coi đây là một cuộc tấn công nhằm vào Nga, vào lãnh thổ Nga, thì tình hình rất có khả năng vượt ngoài tầm kiểm soát. Vì vậy, có lẽ người Nga muốn giữ lại sự mơ hồ để phục vụ mục đích riêng của mình”.
Miền Đông tiếp tục nóng với giao tranh
Trong ngày qua, giao tranh ác liệt được báo cáo tại các thị trấn tiền tuyến gần thành phố Donetsk, miền Đông Ukraine, nơi các quan chức Ukraine cho biết quân đội Nga đang phát động các đợt tấn công khi họ cố gắng mở rộng quyền kiểm soát khu vực.
Quân đội Ukraine hôm 9/8 tuyên bố đã đẩy lùi các cuộc tấn công trên bộ theo hướng các thành phố Bakhmut và Avdiivka, thuộc tỉnh Donetsk ở Donbass.
Nhà lãnh đạo Cộng hòa Chechnya Ramzan Kadyrov cho biết, các lực lượng của ông đã chiếm được một nhà máy ở rìa phía Đông thị trấn Soledar.
Các lực lượng khác do Nga hậu thuẫn cho biết, họ đang trong quá trình dọn dẹp ngôi làng Pisky ở ngoại ô thành phố Donetsk.
Truyền thông Nga đưa tin, một nhóm lính đánh thuê thuộc Tập đoàn Wagner đã thiết lập các vị trí phòng thủ gần thành phố Bakhmut.
Al Jazeera không thể xác minh độc lập các báo cáo chiến trường.
Quang cảnh trên một con phố vắng vẻ ở Bakhmut, Donetsk, miền Đông Ukraine, ngày 7/8/2022. Ảnh: NYT
Trong bản cập nhật tình báo về xung đột Nga-Ukraine hôm 9/8, Bộ Quốc phòng Anh cho biết, việc quân Nga đẩy mạnh tiến công theo hướng Bakhmut là hoạt động thành công nhất của họ ở Donbass trong 30 ngày qua, nhưng họ vẫn chỉ tiến được khoảng 10 km (6 dặm).
"Tại các khu vực khác ở Donbass mà Nga đang cố gắng đột phá, các lực lượng của họ đã không tiến được quá 3 km trong khoảng thời gian 30 ngày này; gần như chắc chắn ít hơn đáng kể so với kế hoạch", bản cập nhật cho biết.
Ngoài ra, bản cập nhật cũng đánh gia rằng Nga đang tiếp tục tập trung vào việc củng cố hệ thống phòng thủ của mình ở miền Nam Ukraine vào cuối tuần qua để phản ứng với các hoạt động phản công của đối phương.
Nga tăng cường phòng thủ xung quanh nhà máy Zaporizhzhia
Hệ thống phòng không xung quanh Zaporizhzhia - nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu sẽ được tăng cường trong bối cảnh có báo cáo về các cuộc pháo kích vào địa điểm này, hãng thông tấn RIA Novosti dẫn lời một quan chức ly khai thân Nga cho biết.
Ông Yevgeny Balitsky, người đứng đầu chính quyền do Nga hậu thuẫn ở khu vực Zaporizhzhia, miền Nam Ukraine, cũng cho biết nhà máy điện hạt nhân này đang hoạt động bình thường và các đường dây điện bị hư hỏng đã được khôi phục.
Cả Kiev và Moscow trong những ngày gần đây đều đổ lỗi cho nhau về các cuộc tấn công nhằm vào nhà máy điện hạt nhân nằm trên lãnh thổ do Nga kiểm soát, khiến cộng đồng quốc tế lo ngại về một thảm họa hạt nhân khủng khiếp.
Lính Nga được nhìn thấy ở thành phố Kherson, miền Nam Ukraine, ngày 20/5/2022. Ảnh: Daily Mail
Estonia, Phần Lan kêu gọi ngừng cấp thị thực du lịch cho người Nga
Các nhà lãnh đạo của Estonia và Phần Lan đã kêu gọi các nước đồng minh châu Âu ngừng cấp thị thực du lịch cho người Nga. Cả 2 quốc gia đang được sử dụng như một tuyến đường cho khách du lịch Nga "né" lệnh cấm đi lại bằng đường hàng không của EU.
Estonia và Phần Lan là 2 quốc gia thành viên EU có chung đường biên giới trên bộ với Nga. Tuân theo các lệnh trừng phạt của EU, họ đã đóng cửa không phận với may bay Nga kể từ khi Moscow phát động chiến dịch quân sự ở Ukraine. Nhưng người Nga vẫn có thể di chuyển bằng đường bộ đến cả 2 quốc gia và sau đó có thể lên máy bay đến các điểm đến khác ở châu Âu.
Lãnh đạo của 2 quốc gia láng giềng với Nga cho rằng công dân Nga không thể nghỉ lễ ở châu Âu trong khi chính phủ Nga tiến hành tấn công quân sự vào Ukraine.
Thủ tướng Estonia, Kaja Kallas, đăng trên Twitter hôm 9/8 rằng “đến thăm châu Âu là một đặc quyền, không phải là nhân quyền” và “đã đến lúc chấm dứt hoạt động du lịch từ Nga ngay bây giờ”, hãng thông tấn AP đưa tin.
Trước đó, hôm 8/8, Thủ tướng Phần Lan, Sanna Marin, nói với đài truyền hình Phần Lan YLE rằng “sẽ là rất không ổn khi quân đội Nga đang tiến hành một cuộc chiến tàn bạo, khốc liệt ở châu Âu, người Nga lại có thể sống một cuộc sống bình thường, đi du lịch ở châu Âu, là khách du lịch”.
Hành khách xuống xe buýt từ Saint Petersburg, Nga, tại sân bay Helsinki, Phần Lan. Ảnh: DW
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy thậm chí đã đi xa hơn trong một cuộc phỏng vấn với Washington Post hôm 8/8, nói rằng tất cả các nước phương Tây nên cấm du khách Nga.
Người Nga nên "sống trong thế giới của riêng họ cho đến khi họ thay đổi triết lý của mình", nhà lãnh đạo Ukraine nói.
Điện Kremlin hôm 9/8 đã lên tiếng bác bỏ lời kêu gọi trên của Tổng thống Zelenskyy, gọi đó là điều phi lý.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov tuyên bố, không có khả năng người Nga bị cô lập với phần còn lại của thế giới, đồng thời cảnh báo rằng châu Âu cuối cùng sẽ phải quyết định xem họ có muốn trả giá cho những "ý tưởng bất chợt" của nhà lãnh đạo Ukraine hay không.
Nga nói Ukraine đã cho ngừng dòng chảy dầu sang châu Âu
Ukraine đã đình chỉ một số hoạt động trung chuyển dầu từ Nga đến các khu vực ở Trung Âu kể từ đầu tháng này vì các lệnh trừng phạt của phương Tây ngăn cản Nga thanh toán phí trung chuyển cho Ukraine, công ty vận tải đường ống quốc doanh Transneft (Nga) cho biết hôm 9/8.
Tin tức này làm tăng thêm lo ngại về nguồn cung năng lượng, khiến giá dầu đảo ngược đà giảm. Giá dầu thô Brent tiêu chuẩn tăng 2 USD/thùng lên gần 98 USD hôm 9/8.
Các dòng chảy dọc theo tuyến đường phía nam của đường ống Druzhba đã bị ảnh hưởng trong khi tuyến phía bắc phục vụ Ba Lan và Đức không bị gián đoạn. Việc Ukraine ngừng trung chuyển dầu sẽ ảnh hưởng đến các nước như Slovakia, Hungary và Cộng hòa Séc.
Tất cả các quốc gia này đều phụ thuộc nhiều vào dầu thô của Nga và có khả năng hạn chế trong việc nhập khẩu nguồn cung thay thế bằng đường biển.
Minh Đức (Theo Newsweek, Al Jazeera, TRT World, The Guardian)
