Năm 2017, Công ty cổ phần Xây dựng và Thương mại tổng hợp Thủ đô, trụ sở tại quận Đống Đa, Tp. Hà Nội được UBND tỉnh Nghệ An chấp thuận đầu tư và Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp giấy phép khai thác vàng bằng phương pháp hầm lò tại khu vực thuộc xã Yên Na và Yên Tĩnh, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An.
Về dự án có công suất 13.800 tấn quặng vàng nguyên khai/năm; khai thác trong thời gian 15 năm; công nghệ khai thác hầm lò với nhân công dự kiến khoảng 40 người; tổng diện tích ảnh hưởng khoảng hơn 126,71 ha.
Tuy nhiên, về hồ sơ môi trường, công ty này đã nộp tại Bộ Tài nguyên và Môi trường từ năm 2022, nhưng chưa được phê duyệt. Hiện tại, chủ đầu tư tiếp tục hoàn thiện các hồ sơ còn thiếu để được khai thác.
Hầm mỏ khai thác trái phép trên đỉnh Pu Phen do “vàng tặc” để lại. Ảnh Đình Tiệp.
Khi nghe tin công ty này sẽ tiếp tục thực hiện dự án, rất nhiều người dân bày tỏ sự quan tâm. Ông Vi Thanh Bảy, Bí thư kiêm Trưởng ban công tác MTTQ bản Na Bón, xã Yên Na cho biết, dự án sẽ làm ảnh hưởng tới môi trường và phát sinh thêm tệ nạn xã hội nếu như được triển khai.
Trước đó, từ năm 2008, công ty này được cho phép lên đỉnh Pu Phen (nằm giữa 3 xã Yên Na, Yên Hòa và Yên Tĩnh của huyện Tương Dương) thăm dò khoáng sản vàng. Đây cũng là thời kỳ người dân và chính quyền sở tại phải khốn khổ vì các tổ nhóm khai thác vàng thổ phỉ rầm rộ kéo lên đây để khai thác chui, gây mất an ninh trật tự và ô nhiễm môi trường.
Chính quyền địa phương nhiều đợt truy quét, đẩy đuổi, thu giữ, phá hủy nhiều lán trại, máy móc thiết bị phục vụ khai thác vàng trái phép. Tuy nhiên chỉ thời gian ngắn thì “vàng tặc” lại quay lại khai thác chui và kéo theo nhiều hệ luỵ.
Cơ quan chức năng đã đẩy đuổi, truy quét thổ phỉ khai thác vàng trái phép. Ảnh Đình Tiệp.
Ngoài ra, nạn khai thác vàng thổ phỉ ở thượng nguồn gây ảnh hưởng rất lớn đến dòng khe Pu và khe Chà Hạ chảy qua địa bàn. Không chỉ cây cối, hoa màu bị chết, mà gia súc và gia cầm uống nguồn nước này hoặc vô tình sập xuống các hố đào vàng đã chết hoặc bị thương.
Chỉ đến năm 2019, khi UBND huyện Tương Dương huy động các lực lượng tổng lực liên tục truy quét, giao trách nhiệm cho cấp ủy, chính quyền 3 xã Yên Tĩnh, Yên Na, Yên Hòa luân phiên cử người canh gác thì tình trạng khai thác vàng mới cơ bản được giải quyết.
Người dân không đồng ý thực hiện dự án khai thác vàng
Ngày 9/5, UBND huyện Tương Dương tổ chức hội nghị lấy ý kiến của Uỷ ban MTTQ, UBND và cộng đồng dân cư tại 2 xã Yên Na, Yên Tĩnh về dự án khai thác hầm lò quặng vàng gốc tại khu vực xã Yên Na - Yên Tĩnh, huyện Tương Dương.
UBND huyện Tương Dương tổ chức hội nghị lấy ý kiến về dự án khai thác hầm lò quặng vàng gốc tại khu vực xã Yên Na - Yên Tĩnh, huyện Tương Dương. Ảnh Đình Tiệp.
Tại đây, sau khi đại diện huyện Tương Dương thông qua nội dung hội nghị và chủ đầu tư trình bày tóm tắt về dự án đầu tư xây dựng công trình khai thác hầm lò quặng vàng; đã có nhiều ý kiến trao đổi từ đại diện chính quyền địa phương và người dân. Tất cả đều biểu thị sự lo lắng, không đồng ý việc thực hiện dự án khai thác vàng. Trong đó, nhiều ý kiến nói rõ ra những hệ lụy từ khai thác vàng đã gây ra cho nhân dân trước đây.
“Việc khai thác vàng sẽ ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp của dân, ảnh hưởng đến môi trường khe Chà Hạ. Hiện tại nước khe trong xanh, cây cối tươi tốt, nếu khai thác vàng trở lại có nguy cơ làm ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt và môi trường hiện tại của người dân. Vì vậy, không đồng ý với dự án, đề nghị không cho khai thác vàng”, ông Lương Xuân Nước, người có uy tín bản Xiêng Nứa cho hay.
Thực hiện lấy biểu quyết, 100% người được lấy ý kiến không đồng ý với việc triển khai dự án. Ảnh Đình Tiệp.
Thực hiện lấy biểu quyết, 100% người (xã Yên Na 35/35 người, xã Yên Tĩnh 36/36 người) được lấy ý kiến đều không đồng ý với việc triển khai “Dự án đầu tư xây dựng công trình khai thác hầm lò quặng vàng gốc tại khu vực xã Yên Na - Yên Tĩnh, huyện Tương Dương” của Công ty Cổ phần Xây dựng và Thương Mại Tổng hợp Thủ Đô.
Về việc này, ông Nguyễn Phùng Hùng, Trưởng phòng TN&MT huyện Tương Dương cho hay, sau khi tổ chức hội nghị thì tất cả 100% đều không đồng ý triển khai tiếp dự án vì những lo ngại, hệ lụy gây ra cho địa phương. "Vì vậy, phía huyện cũng đã đưa ra quan điểm là sẽ không đồng ý cho triển khai các bước tiếp theo dự án. Hiện, chúng tôi đang hoàn thiện báo cáo để gửi cho các cơ quan ban ngành liên quan", đại diện huyện cho biết.
