Nghề vá lưới ở các làng biển tỉnh Nghệ An không chỉ là nét truyền thống mà còn là một phần thiết yếu trong chuỗi dịch vụ hậu cần nghề cá. Khi những tấm lưới rách được mang về sau nhiều đêm lênh đênh giữa biển khơi, những người phụ nữ vùng biển lại bắt đầu công việc của mình.
Nhiều người phụ nữ ở phường Quỳnh Mai, phường Tân Mai,… tỉnh Nghệ An đã theo nghề vá lưới hàng chục năm nay. Họ lập thành tổ theo hình thức tự quản hoặc nhận đơn hàng từ các chủ tàu. Theo đó, mỗi tổ có từ 5-15 người, chủ yếu là phụ nữ, không phân biệt tuổi tác.
Nghề vá lưới, nghe qua tưởng là công việc nhỏ, nhưng lại là một nghề đặc biệt, một mắt xích không thể thiếu trong chuỗi lao động của ngư dân.
Những người phụ nữ làm nghề vá lưới cho biết, việc vá lưới dễ học, dễ làm, nhưng muốn được chủ tàu gọi thường xuyên thì phải tinh mắt, tỉ mỉ, sắc sảo trong từng mũi vá. Nếu không đúng kỹ thuật thì cá sẽ theo đó mà lọt ra ngoài, thất thu.
“Khi đưa lưới đến, chủ tàu sẽ có những yêu cầu riêng, có thể vá tại chỗ và mang về nhà làm. Công việc vá lưới cũng trải qua nhiều công đoạn như: cắt lưới hỏng, thay chỉ, tháo lưới và tăng dây. Mỗi ngày làm khoảng 8 tiếng, tôi được trả từ 200.000 – 250.000 đồng. Ở vùng quê có công việc với thu nhập như thế này là ổn định. Chúng tôi không phải đi xa mà lại có thời gian chăm sóc gia đình”, bà Nguyễn Thị Nhung, trú tại phường Tân Mai, cho biết.
Nghề vá lưới đã và đang mang lại thu nhập chính cho nhiều gia đình ở miền biển Nghệ An.
Theo những người thợ, nhìn sơ qua công việc khá nhẹ nhàng, tuy nhiên, nó đòi hỏi phải có sự kiên trì và tỉ mẫn trong công việc. Điểm cộng của công việc này không phụ thuộc vào thời tiết, phụ nữ có thể tận dụng thời gian nhàn rỗi để làm.
Theo chị Phạm Thị Thanh – thợ vá lưới, sau mỗi chuyến ra khơi, lưới đánh cá ít nhiều đều bị hư hỏng, đứt gãy các mắt lưới nên cần phải sửa, vá lại, để những chuyến ra khơi tiếp theo đạt được hiệu quả tốt nhất. Nếu bộ lưới vây hư hỏng nặng cần từ 3 - 4 người làm liên tục trong vài ngày mới hoàn thành. Ngoài nhận “đơn hàng” mang lưới về vá tại nhà, một số tổ còn cử chị em lên vá lưới nhanh ngay trên tàu đánh cá. Những lưới hư hỏng nhẹ, tổ sẽ lên tàu xử lý luôn tránh mất thời gian và công vận chuyển.
Những người làm nghề vá lưới phải hiểu biết và phân biệt được các loại lưới để biết cách vá cho phù hợp. "Trong nghề vá lưới, sự khéo léo, tỉ mỹ tạo nên 'thương hiệu' của tổ vá. Dụng cụ dùng để vá lưới là 1 con dao nhỏ để cắt các đoạn cước thừa, trước khi vá nối bằng kim làm từ nhựa chuyên dụng. Sau khi sửa chữa xong những đoạn lưới bị rách, chị em còn phải cẩn thận kiểm tra lại một lần nữa trước khi giao lưới cho chủ tàu cá", chị Nguyễn Thị Minh, trú tại phường Quỳnh Mai, cho biết.
Lặng lẽ và tỉ mẩn, những phụ nữ miền biển gắn với nghề vá lưới thuê đã trở thành "hậu phương" vững chãi cho những đoàn tàu đánh bắt xa bờ. Thu nhập từ nghề này không quá cao nhưng những người phụ nữ chủ động thời gian chăm sóc gia đình. Bà Hồ Thị Thuý – Chủ tịch Hội Phụ nữ phường Quỳnh Mai, tỉnh Nghệ An cho biết, nghề vá lưới có ở địa phương có từ lâu đời. Đây không chỉ là nghề truyền thống mà còn là nét văn hoá, một phần hồn cốt trong nếp sống của làng chài. Nhờ nghề này chị em phụ nữ vùng biển có việc làm, tăng thêm thu nhập và giữ sinh kế bền vững.
Hà Hằng - Hà Đan
