Nghệ nhân sưu tầm đá sở hữu nhiều tác phẩm độc đáo

Có duyên với đá độc

Trong giới sưu tầm đá cảnh ở Lâm Đồng, nhắc tới nghệ nhân Đoàn Giàu, ai cũng tỏ vẻ ngưỡng mộ. Nhà sưu tầm đá cảnh nổi tiếng này không chỉ với bộ sưu tập khổng lồ gồm hơn 1.000 tác phẩm đá, ở đó có khoảng 200 tác phẩm được giới chuyên môn trong và ngoài nước đánh giá vào loại xuất sắc, trong đó có những tác phẩm thuộc loại quý, hiếm và giá trị của nó lên đến cả tỷ bạc. Trong chuyến đi công tác tại Lâm Đồng, chúng tôi có dịp ghé thăm tư dinh khiêm tốn khép mình bên một góc phố nhỏ của nghệ nhân Đoàn Giàu. Khác hẳn với những suy nghĩ ban đầu, khi chúng tôi tưởng tượng, tới nhà anh chắc hẳn sẽ rất tấp nập người ra vào. Bởi anh có trong tay một lượng đá quý, hiếm khổng lồ như vậy thì chắc hẳn sẽ có rất nhiều khách cả trong và ngoài nước tới chiêm ngưỡng. Nhưng không, khác hẳn với những cảnh tượng ban đầu, đứng trước cổng nhà anh là một không gian tĩnh lặng, buồn tẻ không một bóng người. Tới khi chúng tôi lên tiếng gọi thì vợ chồng anh mới bắt đầu ở trong nhà ra, biết chúng tôi là PV của báo Người Đưa Tin, anh mới chịu đón tiếp.

Nghệ nhân Đoàn Giàu bên trái đang đắng lòng kể lại cho PV nghe cái ngày bị mất bảo bối

Tiếp đón chúng tôi tại tư gia, nghệ nhân Đoàn Giàu nhiệt tâm cho chúng tôi biết về khoảng thời gian tìm đá gian truân của mình. Nghệ nhân Đoàn Giàu chia sẻ: "Tôi vì mê đá nên ngay từ lúc mới bước vào nghề đã bán đi 2,5 ha vườn cà phê trong tổng số 3 ha để có chi phí tìm và mua đá. Cái duyên với nghề nó đến với tôi rất tự nhiên và trở thành đam mê, một khi đã đam mê thì dám đánh đổi cả gia sản chỉ để thỏa chí. Vì trong đá nó có cái tướng, cái sắc, cái chất do thiên nhiên ban tặng. Và nhất là trong đá Bán Quý, Mã Não, Thạch Anh Tím... có nguồn sinh khí mà giới khoa học đã chứng minh được".

Đối với nghệ nhân Đoàn Giàu, chơi đá cũng giống như người câu cá vậy, người chơi phải biết chờ đợi. Vì vậy, mặc dù anh lặn lội cả trăm sông, ngàn suối, đi hết tỉnh này đến tỉnh khác, nhiều khi trở về tay không anh cũng không hề nản lòng. Ngược lại, những khi kiếm được dù chỉ một viên trong một chuyến đi xa anh cũng rất vui mừng và điều đó tiếp thêm động lực cho anh theo đuổi nghề. Cái duyên của anh với đá đã cho anh nhiều sản phẩm độc nhất vô nhị và từng được trả giá rất đắt. Nghệ nhân Đoàn Giàu cho biết: "Tôi từng có những viên đá cực độc như: Quan thế âm giáng trần; Phật nằm; Phật cưỡi sư tử; Tâm thạch; Sự tích An Tiêm; Thiên long; Vọng khơi; Bộ Long, Ly, Quy, Phụng....".

Bên tách trà gừng nóng ở xứ lạnh, nghệ nhân Đoàn Giàu kể: "Cái duyên cho tôi có được những viên đá nhiều khi hết sức ly kỳ, không thể giải thích được. Trong một lần đi lên vùng núi ở Bình Thuận, cả một ngày leo núi tìm đá mà không được một viên nào ưng ý, cuối cùng anh em đành thất vọng xuống núi. Tuy nhiên, khi dừng ở chân núi nghỉ mệt, tôi lại vô tình phát hiện trong bụi cỏ gần nơi nghỉ có một cục màu đen, tôi vạch cỏ ra để lấy cục đen lên thì mới thấy đây là một viên đá có hình rất lạ. Khi đem về rửa sạch nhìn kỹ thì mới thấy nó giống hệt hình dáng tượng Phật nằm. Đó chỉ là một tác phẩm đơn lẻ mà nghệ nhân Đoàn Giàu có được, ngoài ra nghệ nhân Đoàn Giàu còn cho chúng tôi xem 3 tác phẩm mà anh đã ẵm toàn bộ giải vàng, bạc, đồng trong hội thi đá nhân kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội lần lượt là: Tâm Thạch, Tam Sơn và Tùy Vũ.

Viên đá có hình ảnh Bác Hồ

Nỗi đau của nghệ nhân mất đi bảo bối

Khi chúng tôi nhắc lại tác phẩm có hình lãnh tụ Việt Nam Hồ Chí Minh, nghệ nhân Đoàn Giàu hồi tưởng lại ngày anh có cơ duyên sở hữu nó: "Trong một lần đi săn đá ở Bình Thuận, tôi ngồi nghỉ chân ở một con suối thì tình cờ nhặt được viên đá. Lúc đầu, tôi khi nhặt viên đá đưa lên nhìn chỉ cảm nhận được cảnh rừng thu hiện lên trên bề mặt viên đá. Tuy nhiên, khi mang về rửa sạch thì tôi mới phát hiện những vân thạch nổi lên tạo nên hình tượng lãnh tụ Việt Nam Hồ Chí Minh khá rõ. Sau đó, tôi đem viên đá đi hỏi ông Vũ Hải Nam (được mệnh danh là trùm quái thú), bà Hiền Lương (Giám đốc Thảo Cầm Viên), anh Bùi Đức Tầm (Chủ nhiệm CLB Đá cảnh)... họ đều có cùng nhận định viên đá này mang chân dung của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Từ ngày có viên đá có hình lãnh tụ Hồ Chí Minh, có nhiều vị khách trong và ngoài nước đến xem kiệt tác trên và nhiều người hỏi mua nhưng vợ chồng nghệ nhân Đoàn Giàu không bán mà để trưng bày. Nghệ nhân Đoàn Giàu cho hay: "Từ khi có nhiều người biết đến viên đá thì tôi bắt đầu canh cánh lo sợ viên đá sẽ bị đánh cắp. Dù tôi đã phòng bị từ trước nhưng rồi viên đá trên bị mất một cách bí ẩn. Đã gần 4 năm trôi qua, tôi vẫn không thể nào quên cái ngày không may đó. Trước đó hai ngày, trước khi mất viên đá, có 2 thanh niên đến nhà tôi hỏi mua viên đá trên. Tôi giới thiệu lại viên đá nhưng bảo không có bán. Một lúc sau, 2 thanh niên này tỏ ý muốn chụp hình viên đá nhưng tôi không đồng ý. Khoảng chừng nửa giờ, 2 người này ngỏ ý muốn mua các viên đá khác. Tuy nhiên, vào thời điểm này chỉ có 1 người theo tôi đến phòng trưng bày đá còn 1 người đi nhà vệ sinh. Sau khi giới thiệu và bán được một số sản phẩm, 2 thanh niên lên xe taxi ra về. Tôi cảm thấy có điều không hay liền chạy vào nhà, thì chiếc hộp kính bị vứt xuống đất, viên đá quý đã biến mất. Ngay sau đó, tôi liền trình báo công an huyện Di Linh vào cuộc điều tra. Tuy nhiên, đến nay cơ quan công an vẫn chưa có kết quả điều tra về vụ mất cắp".

Nghệ nhân Đoàn Giàu từ khi mất đi viên đá quý, 2 vợ chồng anh như mất đi nguồn sinh khí. "Tôi đã hoàn toàn mất đi cả Tâm - Trí - Lực. Từ khi mất viên đá trên, không hiểu sao tôi mất lòng tin ở những người khác. Trong vụ đánh cắp viên đá, tôi sẽ không dễ dàng để mọi chuyện trôi qua êm xuôi như thế này đâu. Tôi sẽ đấu tranh và tìm cho tới cùng", nghệ nhân Đoàn Giàu đắng lòng chia sẻ. Cũng vì, có những viên đá anh dùng cả nửa đời người mới có được bỗng một ngày không cánh mà bay, khiến vợ chồng anh mất ăn mất ngủ.

Nhiều người trong giới chơi đá cảnh cũng không ngớt lời ca ngợi, thán phục những tác phẩm của nghệ nhân Đoàn Giàu. Ông Nguyễn Quốc Thắng, Chủ tịch CLB đá cảnh huyện Di Linh, cho biết: "Tôi là người có thâm niên chơi đá cảnh, số lượng sưu tầm đá cũng rất nhiều. Trong đó, nhiều viên đá cũng thuộc dạng độc. Thế nhưng có thể nói bộ sưu tầm đá của nghệ nhân Đoàn Giàu thuộc dạng độc đáo với nhiều viên cực đỉnh như viên: Quan thế âm giáng trần, sự tích An Tiêm và chân dung Bác. Để có bộ sưu tầm độc đáo này, nhiều người cất công cả đời tìm kiếm cũng chưa chắc đã được. Điều này cũng là do cái duyên của nghệ nhân Đoàn Giàu gắn liền với những viên đá quý".

Hà Hưng - Hoàng Minh