Điện ảnh “đi” vào vấn đề đồng tính nhiều hơn cả
Ðiện ảnh có lẽ là lĩnh vực nghệ thuật "thâm niên" trong việc khai thác đề tài đồng tính. Những bộ phim lấy người đồng tính làm nhân vật chính như: Hotboy nổi loạn và Câu chuyện về thằng Cười, Cô gái điếm và con vịt; Cảm hứng hoàn hảo; Nàng men chàng bóng... hay những bộ phim có đề cập tới cuộc sống của người đồng tính như: Ðể mai tính, Cưới ngay kẻo lỡ, Vũ điệu đường cong, Mỹ nhân kế... đã giúp công chúng phần nào tiếp cận được cuộc sống của những người thuộc giới tính thứ ba. Hiện nay, khi ngày càng nhiều người đồng tính mạnh dạn thể hiện giới tính thật của mình và thu hút được sự quan tâm của đông đảo cộng đồng xã hội thì chủ đề này không còn thuộc lãnh địa riêng của những nhà làm phim nữa. "Người anh em" của điện ảnh là kịch nói thời gian gần đây cũng đã tích cực đưa chủ đề đồng tính lên sân khấu và nhận được phản ứng tốt từ phía khán giả.
Nghệ thuật đóng vai trò lớn trong việc "cởi trói" cho quan hệ đồng tính. (Ảnh trong bộ ảnh "Yêu là yêu" của Mai-ka).
NSƯT Anh Tú, Phó giám đốc phụ trách nghệ thuật của Nhà hát Kịch Việt Nam, đạo diễn vở nhạc kịch về người đồng tính "Chấm hỏi chấm than" vừa công diễn tại Hà Nội cho biết: "Chấm hỏi chấm than" là vở kịch thứ hai về chủ đề đồng tính mà tôi thực hiện. Vở đầu tiên là "Cầu vồng lục sắc" cũng công diễn vào thời điểm này năm ngoái. Vấn đề đồng tính không mới nhưng trên sân khấu kịch, nhất là các sân khấu phía Bắc lại xuất hiện rất ít. Nguyên nhân có lẽ là do các tác giả sân khấu chưa thực sự mạnh dạn trong chủ đề nhạy cảm này. Hai lần dàn dựng kịch về người đồng tính, chúng tôi đều nhận được sự hưởng ứng của anh chị em nghệ sĩ và khán giả.
Ngay khi cầm kịch bản "Chấm hỏi chấm than", NSND Lan Hương đã bày tỏ rằng, việc làm nhân văn ý nghĩa như thế thì chẳng có lý do gì để không làm. Hi vọng trong tương lai, các nhà biên kịch sẽ chú ý hơn đến đề tài này để sân khấu kịch xuất hiện nhiều hơn những vở diễn có ý nghĩa với người đồng tính". "Chấm hỏi chấm than" kể về cuộc sống của những người đồng tính cùng những khó khăn mà họ phải đương đầu. Từ đó giúp khán giả quan sát, suy ngẫm và chia sẻ với những khó khăn mà các nhân vật phải trải qua trong cuộc sống.
Không chỉ sân khấu, nhiếp ảnh, hội họa và âm nhạc cũng đang có xu hướng tích cực "cởi trói" cho quan hệ đồng tính. Các tác phẩm nhận được sự quan tâm của công chúng mới đây là bộ ảnh giành giải nhất hạng mục Đương đại của giải Ảnh Báo chí thế giới (World Press Photo) 2013 "Yêu là yêu" (The pink choice) của nhiếp ảnh gia Mai-ka E-lan Nguyễn Thanh Hải; triển lãm "Tím" giới thiệu hơn 30 tác phẩm gồm tranh vẽ, ảnh chụp, hình ảnh sắp đặt, sản phẩm thủ công do những người đồng tính nữ thực hiện; MV ca nhạc "Điều tuyệt vời thứ mười" của hai ca sĩ Nguyên Đăng và Ngọc Phước... Tất cả các tác phẩm, dù thể hiện các khía cạnh khác nhau, hình thức thể hiện khác nhau nhưng đều mang một thông điệp chia sẻ, cảm thông. Với thông điệp ấy, người xem như bước chân vào thế giới thứ ba - thế giới của những người bị tạo hóa trêu ngươi khi trao cho thân thể không đúng. Và đương nhiên, dưới sự khắc họa chân thực của các nghệ sĩ, thế giới ấy không hề đáng sợ như mọi người vẫn nghĩ. Suy cho cùng thì mang giới tính gì, tất cả cũng đều là con người, đều biết yêu thương và có quyền sống đúng với tình cảm của mình.
Một cảnh trong vở nhạc kịch "Chấm hỏi chấm than" về chủ đề đồng tính do Nhà hát kịch Việt Nam dàn dựng.
Thị phần còn bỏ ngỏ...
Không phải tự nhiên mà bộ ảnh "Yêu là yêu" của nữ nhiếp ảnh trẻ tuổi Mai-ka gây ấn tượng đến thế. Ngoài việc thể hiện sự sáng tạo, sự tâm huyết của một người làm nghệ thuật thì bộ ảnh này còn có ý nghĩa rất lớn với cộng đồng người đồng tính. Những nhân vật trong ảnh đều là thật, họ dám công khai danh tính và cuộc sống thường ngày của họ để mọi người thấy rằng những người đồng tính cũng bình thường như bao người khác, không có gì đáng ghê sợ cả.
"Vấn đề đồng tính là vấn đề mà cả thế giới đang quan tâm, không chỉ ở Việt Nam. Nhiều tổ chức, nhiều cá nhân trong nhiều lĩnh vực đều đang nỗ lực để "cởi trói" cho những người trót mang giới tính thứ ba. Nghệ thuật cũng là một trong những lĩnh vực truyền tải thông điệp ưu thế nhất. Đối với nhiếp ảnh, cái đặc biệt thể hiện ở sự khách quan, không tham gia vào quá trình phát triển của sự việc hiện tượng cũng như không sắp xếp, can thiệp theo ý muốn chủ quan của người nào. Chính vì vậy sự tham gia của nhiếp ảnh vào việc truyền tải thông điệp đồng tính có ý nghĩa rất lớn. Tôi rất ấn tượng với bộ ảnh về người đồng tính của Mai-ka vừa qua. Ai cũng phải công nhận rằng Maika đã thể hiện rất chân thực và sinh động cuộc sống của những người đồng tính; mang thế giới của họ lại gần với thế giới bình thường hơn. Làm được điều đó là nhờ sự quan sát công phu, sự đầu tư thời gian công sức và quan trọng nhất chính là trái tim đồng cảm của người nghệ sĩ. Suy cho cùng, cái đích cuối cùng của bất kỳ loại hình nghệ thuật nào vẫn là đề cập và hóa giải những vấn đề xã hội", nhà nghiên cứu lý luận phê bình nhiếp ảnh Vũ Đức Tân, nguyên chủ tịch Hội nhiếp ảnh Nghệ thuật Hà Nội cho biết.
So với các lĩnh vực nghệ thuật khác thì âm nhạc có phần dễ dàng hơn trong việc thể hiện đề tài đồng tính bởi sự thoải mái trong cách thể hiện, ngay cả những ca từ bóng gió xa xôi mà ai cũng hiểu. Phát pháo đầu tiên cho dòng ca khúc về "giới tính thứ ba" là album "Chiếc bóng" của ca sĩ Minh Thuận do nhạc sĩ Phương Uyên viết theo đặt hàng của chính Minh Thuận. Dĩ nhiên do là người đi tiên phong nên ca sĩ Minh Thuận luôn cẩn trọng trong từng lời ca khúc và luôn phát biểu "rào trước đón sau" là "album cần sự đồng cảm của xã hội". Sau Minh Thuận, có lẽ ông hoàng nhạc Việt Đàm Vĩnh Hưng là người "xông xáo" nhất trong đề tài này. Các ca khúc nổi tiếng của Mr Đàm như "Tình tuyệt vọng", "Hạnh phúc cuối", "Số phận", "Góc khuất"... đều mang nội dung của những mối "tình trai", dù trong các ca khúc đó không hề có một chữ "bóng", "gay" nào.
Sau hai ca sĩ "đàn anh" là Minh Thuận và Đàm Vĩnh Hưng đi tiên phong với dòng nhạc "không giới tính" thì các đàn em cũng không tỏ ra thua kém và bắt đầu tấn công "thị phần" đang bỏ ngỏ này. Tuy nhiên, bên cạnh những ca khúc mang ý nghĩa cảm thông, chia sẻ với sự thể hiện vừa phải, tinh tế như "Nỗi đau chưa phai" của Liêu Anh Tuấn, "Dù vẫn biết" của Ngọc Tình, "Dối lừa" của Hồng Mơ, "Điều tuyệt vời thứ mười" của Nguyên Đăng - Ngọc Phước... thì nhiều ca sĩ lại theo khuynh hướng bộc lộ quá sốc; mục đích giật gân, câu khách như "Kiếp đàn bà, thân xác đàn ông" của Thiên Trường - Địa Hải, "Bất ngờ anh yêu người cùng giới với anh" của Hoàng AXN... Nếu cứ theo xu hướng này thì vô tình, âm nhạc lại khiến khán giả càng có cái nhìn khắt khe hơn với người đồng giới...
| Âm nhạc không phân biệt giới tính Nữ ca sĩ Hồng Mơ, người vừa cho ra mắt MV "Dối lừa" về người đồng tính được đông đảo khán giả đón nhận cho rằng, trong âm nhạc chỉ có hay hoặc dở chứ không có sự phân biệt dòng nhạc. "Âm nhạc luôn mang lại cho con người cảm xúc để yêu, để sống và làm việc. Tôi nghĩ với một bài hát hay về tình yêu thì nó dành cho tất cả mọi người chứ không riêng gì ai cả. Không có âm nhạc nào dành cho người đồng tính hay không đồng tính. Âm nhạc là tài sản chung của nhân loại. Nếu cần viết riêng về đồng tính thì bài hát đó phải tràn trề tình yêu thương và bao dung. Nhưng cũng không nên quá phân biệt thể loại, bởi nó sẽ làm loạn ngôn về ca từ khiến âm nhạc không còn mang ý nghĩa "không biên giới" nữa. Tôi thấy những sản phẩm âm nhạc về người đồng tính đã có sức ảnh hưởng nhiều chứ không ít. Tuy nhiên, cái gì làm quá lên thì cũng không hay. Không phải cứ ôm nhau khóc lóc ầm ĩ lên mới là thông cảm, sẻ chia. Có những ca khúc có ca từ bình thường, nhẹ nhàng nhưng lại mang ý tứ sâu xa và có sức lan tỏa tới rất nhiều người", nữ ca sĩ chia sẻ. |
Nhung Đinh
