Trong quá trình làm việc, tất nhiên người lao động nào cũng đều mong muốn có một sức khỏe ổn định, tinh thần minh mẫn để đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ được giao, đồng nghĩa với việc đảm bảo thu nhập. Tuy nhiên, có những trường hợp không như ý muốn vẫn xảy ra.
Với trường hợp ốm đau, người lao động buộc phải nghỉ làm, vậy có được hưởng nguyên lương hay không? Muốn hưởng nguyên lương khi ốm đau thì cần đáp ứng những điều kiện nào, và khi nào thì không được hưởng lương.
Pháp luật hiện hành không quy định cụ thể về điều kiện nghỉ ốm hưởng nguyên lương. Tuy nhiên, thực tế, người lao động vẫn có thể hưởng chế độ này khi đáp ứng đủ các điều kiện.
Nghỉ ốm hưởng nguyên lương trong trường hợp nào?. (Ảnh minh họa)
Chế độ nghỉ ốm hưởng BHXH
Chế độ nghỉ ốm hưởng BHXH được hiểu là người lao động nghỉ việc khi ốm đau, bệnh tật sẽ được hưởng lương nhưng là do cơ quan BHXH chi trả thay cho doanh nghiệp.
Người lao động thuộc các trường hợp dưới đây được áp dụng chế độ ốm đau theo luật Bảo hiểm xã hội:
- Người lao động bị ốm đau, bệnh tật, tai nạn nhưng không nằm trong danh mục tai nạn lao động, điều trị thương tật do sau tai nạn lao động bị tái phát, bệnh nghề nghiệp dẫn tới phải nghỉ việc và có xác nhận bằng giấy tờ của cơ sở y tế có đủ thẩm quyền.
- Người lao động có con dưới 7 tháng tuổi bị ốm và phải nghỉ việc để chăm sóc con, đã được cơ quan y tế xác nhận tình trạng của con.
- Lao động nữ quay trở lại làm việc trước thời hạn nghỉ sinh và thuộc hai trường hợp trên.
Thời gian nghỉ ốm đau được Luật Bảo hiểm xã hội phân chia ra các nhóm như dưới đây
Bản thân nghỉ ốm đau
Căn cứ vào điều 26 và 27 của Luật BHXH số: 58/2014/QH13, thời gian nghỉ chế độ ốm đau của người lao động dựa vào điều kiện làm việc và tình trạng ốm đau:
Trường hợp làm việc trong điều kiện bình thường:
- Người lao động đóng BHXH dưới 15 năm sẽ được nghỉ 30 ngày.
- Người lao động đóng BHXH từ 15 năm đến dưới 30 năm được nghỉ 40 ngày.
- Người lao động đóng BHXH từ 30 năm trở lên được nghỉ 60 ngày.
Trường hợp làm việc trong điều kiện nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, khu vực có trợ cấp vùng tối thiểu là 0.7 sẽ được nghỉ ốm đau như sau:
- Lao động tham gia BHXH dưới 15 năm được nghỉ tối đa 40 ngày.
- Lao động tham gia BHXH từ 15 năm đến dưới 30 năm được nghỉ tối đa 50 ngày.
- Lao động tham gia BHXH từ 30 năm trở lên được nghỉ tối đa 70 ngày.
Trường hợp lao động bị bệnh dài ngày thuộc danh mục bệnh dài ngày do Bộ Y tế quy định sẽ được nghỉ tối đa là 180 ngày (bao gồm cả ngày lễ, Tết và ngày nghỉ tuần của đơn vị). Sau khi hết thời gian nghỉ mà người lao động vẫn phải điều trị tiếp thì sẽ được nghỉ với chế độ thấp hơn nhưng không vượt quá thời gian đóng BHXH.
Nghỉ việc khi con ốm đau
Trường hợp lao động có con bị ốm và được cơ sở y tế xác nhận thì được nghỉ như sau:
- Con dưới 3 tuổi thì người lao động được nghỉ tối đa 20 ngày.
- Con từ 3 tuổi đến 7 tuổi thì người lao động được nghỉ tối đa 15 ngày.
Thời gian nghỉ trên được tính cho 1 năm làm việc tại đơn vị. Trường hợp cả cha và mẹ cùng tham gia BHXH mà một trong hai người hết thời gian nghỉ mà con vẫn chưa khỏi thì người còn lại được tiếp tục nghỉ để chăm sóc con.
Tại Điều 26, 27 của Luật BHXH, mức hưởng chế độ ốm đau do cơ quan Bảo hiểm xã hội chi trả căn cứ vào tình trạng của người lao động là ốm thường hay ốm dài ngày.
Trong thời gian nghỉ này, người lao động sẽ được cơ quan BHXH chi trả chế độ với mức hưởng tính theo tháng bằng 75% mức tiền lương đóng BHXH của tháng liền kề trước khi nghỉ việc (mức hưởng tính theo ngày bằng mức hưởng tính theo tháng chia cho 24).
Với người mắc bệnh cần chữa trị dài ngày đã hưởng hết 180 ngày theo quy định vẫn tiếp tục điều trị thì được hưởng:
+ 65% mức tiền lương đóng BHXH của tháng liền kề trước khi nghỉ việc nếu đóng BHXH từ đủ 30 năm trở lên.
+ 55% mức tiền lương đóng BHXH của tháng liền kề trước khi nghỉ việc nếu đóng BHXH từ đủ 15 đến 30 năm.
+ 50% mức tiền lương đóng BHXH của tháng liền kề trước khi nghỉ việc nếu đóng BHXH dưới 15 năm.
Chế độ nghỉ ốm nguyên lương
Chế độ nghỉ ốm hưởng nguyên lương được hiểu là người lao động nghỉ ốm đau và vẫn hưởng lương như ngày làm việc bình thường, doanh nghiệp thực hiện việc chi trả lương này.
Người lao động được nghỉ việc mà vẫn tính lương khi phải có đầy đủ hai điều kiện sau:
Thứ nhất, người lao động thuộc diện nghỉ ốm đau quy định tại Điều 2 của Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH (như mục điều kiện nghỉ ốm hưởng BHXH).
Thứ hai, thời gian nghỉ ốm của lao động trùng với ngày phép năm.
Theo như điều kiện ở mục trên, thời gian nghỉ chế độ nghỉ ốm nguyên lương sẽ tính theo ngày phép năm của người lao động. Vì vậy, căn cứ vào Điều 111 của Bộ Luật lao động năm 2012, người lao động làm việc cho đơn vị từ 12 tháng trở lên sẽ được nghỉ phép năm:
- Phép năm là 12 ngày với lao động làm việc trong điều kiện và môi trường bình thường.
- Phép năm là 14 ngày với lao động làm trong môi trường nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc điều kiện khắc nghiệt theo quy định của pháp luật. Hoặc người lao động vẫn đang ở độ tuổi chưa thành niên hoặc bị khuyết tật.
- Phép năm là 16 ngày nếu lao động làm việc ở môi trường đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc điều kiện đặc biệt khắc nghiệt theo quy định của pháp luật.
Thời gian nghỉ hàng năm do người sử dụng lao động quy định và có thông báo trước cho người lao động. Ngoài ra, người lao động có quyền đề xuất, trao đổi và thỏa thuận về phép năm, có thể nghỉ gộp hoặc phân chia nhiều lần nhưng không quá 3 lần.
Do người lao động nghỉ vào thời gian nghỉ phép năm nên sẽ không bị trừ tỷ lệ lương như trường hợp nghỉ việc hưởng BHXH. Mức tính hưởng bằng nguyên giá trị lương như khi người lao động đi làm, nghĩa là 100% lương.
Hoàng Mai
