Trời Hà Tĩnh đang nắng như “đổ lửa”, nhưng khi nghe loa phát thanh của thôn, xã, thông báo lời kêu gọi quyên góp, ủng hộ nhân dân TP.Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam phòng, chống dịch Covid-19, người dân các xã miền núi (huyện Hương Sơn) hưởng ứng nhiệt tình ngay.
Những quả bí, đu đủ, buồng chuối xanh ngon nhất trong vườn được người nông dân chọn hái vào nhà, đong thêm ít gạo quê, dăm cân lạc (đậu phộng) để mang ra UBND xã gửi vào miền Nam.
Mít xanh là nguyên liệu chính để chế biến nhút.
Không tự trồng được rau củ, các thầy, cô giáo, công nhân viên chức của huyện Hương Sơn sáng kiến bằng việc đóng góp ngày lương, trực tiếp đi mua nguyên liệu và tự tay chế biến món cá khô rim lạc, đóng gói trong hộp để gửi vào TP.Hồ Chí Minh.
Bằng bàn tay khéo léo của các cô giáo, đóng thành hộp cá khô rim lạc với lời nhắn gửi yêu thương “Thành phố Hồ Chí Minh ơi, cố lên! Chiến thắng đại dịch Covid-19”.
Các chị các mẹ cùng nhau chế biến món ăn từ mít.
Những chị em vùng nông thôn với truyền thống canh tác nông nghiệp, đã dùng những sản phẩm trong vườn nhà để chế biến những sản phẩm truyền thống bao đời để lại…Món nhút, nói ra với người chưa từng ăn thì họ khó nhớ, nhưng chắc rằng mỗi khi đã ăn chắc rằng khó quên.
Người Hương Sơn chế biến món nhút từ nguyên liệu chính là mít. Người ta lấy trái mít xanh sắp đến tuổi chín, gọt vỏ, xử lý nhựa rồi dùng dao bén băm, cắt xung quanh. Băm, cắt đến đâu, tách hạt ra đến đó rồi ngâm nguyên liệu vào nước muối pha loãng để giữ màu sắc, hương vị.
Thành phẩm nhút từ mít.
Rau mít sau khi sơ chế có màu trắng vàng, trộn với các loại gia vị theo bí quyết gia truyền rồi cho vào hũ, muối như muối dưa. Sau khoảng 1 tuần, sẽ cho thành phẩm được gọi là nhút. Nhút dậy mùi thơm mát dịu, vị chua, cay, mặn, ngọt… hấp dẫn.
Nhút xào với nước chấm cua đồng là ăn kèm cùng rau thơm, lá Canh giới…món ăn dân dã. Về Hương Sơn, vào bất cứ quán ăn, nhà hàng nào cũng không thể thiếu các món từ Nhút.! và trở thành món quà quê, ai về quê hương lúc ra đi cũng mang theo làm quà cho người thân .
Đóng thành phẩm trước khi chuyển đến người dân.
Chia sẻ về lý do bằm nhút gửi về miền Nam chống dịch, chị Nguyễn Thị Hồng, thôn Hàm Giang, xã Sơn Hàm, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh nói: "Ngàn đời nay người dân Hà Tĩnh chống đói bằng nhút mít, nhờ vị mặn và chua thanh nên rất có tác dụng trong tăng cường sức đề kháng.
Thường, mỗi khi cảm cúm thường chỉ cần một nắm nhút chấm nước mắm ớt hoặc nấu bát canh chua ăn vào đỡ hẳn nên chúng tôi tin nhút sẽ có ích trong phòng chống dịch. Ăn chưa quen không vấn đề gì. Chỉ cần ăn một lần là ưng cái bụng ngay".
Nhút được đựng trong các bình nhựa loại 3-5 lít, xếp chồng cao ngất. Cùng với đó là rất nhiều loại hàng nông sản, như: Gạo, nếp, đậu, lạc, bầu, bí, khoai, chuối xanh… do bà con trong xã gom góp, đóng gói, tập kết lên UBMTTQ huyện để chuyển vào miền Nam.
Món nhút được đóng hộp bảo quản.
Những gia đình có bí quyết làm nhút ngon nhất được huy động làm hàng. Bà con tập trung ở từng thôn, làm suốt ngày đêm, làm cẩn thận, tránh để hàng hóa hư hỏng…cho kịp để vận chuyển vào Nam. Bầu không khí của tình nghĩa đồng bào lúc hoạn nạn, khó khăn thật đáng trân quý.
Người dân Hương Sơn có câu “Ai về Hương Sơn qua cầu Linh Cảm/ Vị nhút ngọt đằm hương vị tình thân…” là hai câu ca dao của người quê, lạc quan về hướng phát triển du lịch ẩm thực Hương Sơn.
Cũng như vùng miền Thanh Chương, tỉnh Nghệ An có câu “Đất Thanh Chương nhút mặn chua cà…”. Qua hoạn nạn, khó khăn, nhịp sống lại rộn vang thanh âm sinh sôi, tình nghĩa…
Nhút mít đã trở thành sản phẩm quà quê cho người xa xứ.
Đã bao năm rồi, khi quê tôi gặp thiên tai, lũ lụt, hàng ngàn gia đình đói ăn, thiếu mặc, luôn được đồng bào miền Nam mở rộng vòng tay nhân ái, sẻ chia.
Hàng cứu trợ từ miền Nam gửi ra. Những đoàn người, xe từ miền Nam tìm về. Từ cơm ăn, áo mặc, từ trang giấy học đường đến tấm tôn lợp nhà, từ cụ già đến trẻ thơ… ai ai, đâu đâu cũng mang nặng ân nghĩa đồng bào miền Nam…
Những chuyến xe đã sẵn sàng lăn bánh hướng vào miền Nam.
Trong hơn 90 tấn hàng gói ghém thương yêu chuyển vào miền Nam đợt này, có cả làn trong veo của nước sông Ngàn Phố, có vị ngọt đằm của mít Hương Sơn, có hương thơm ngát của kẹo Cu đơ bên vị trà thơm Tây Sơn, Nước Sốt…
Và cao hơn cả, đáng trân quý hơn cả, đó là ân nghĩa đồng bào và niềm tin tất thắng!
Những chuyến xe chở hàng hỗ trợ đồng bào miền Nam bắt đầu lăn bánh. Bà con lại sẵn sàng tiếp tục cho những chuyến hàng tiếp theo hướng về miền Nam ruột thịt.
