Các lệnh cấm vận của Mỹ và EU áp đặt lên Iran 18 tháng trước, nay lại được tăng cường đã giáng thêm một đòn mạnh mẽ lên nền kinh tế đang chịu lạm phát và đẩy đồng rial vào nguy cơ sụp đổ. Không chỉ vậy, những người đang phụ thuộc vào nguồn tiền gia đình, họ hàng gửi về từ Mỹ, Canada và châu Âu cũng khốn đốn vì cấm vận.
Giá hàng hóa và nguyên liệu ở Iran tăng chóng mặt thời gian qua vì cấm vận
Một chủ cửa hàng rau quả ở phía bắc thủ đô Tehran cho biết “Mấy tháng nay giá các mặt hàng ngoại nhập tăng 20-50%”. Chính quyền Tehran đang quản lý chặt chẽ giá cả các sản phẩm nội địa (chiếm 90% sản phẩm tiêu dùng). Tuy nhiên, lạm phát 21% đã đẩy giá rất nhiều mặt hàng tiêu dùng cao đáng kể.
Tất cả hàng nhập khẩu, đặc biệt là thiết bị điện tử như máy tính, điện thoại di động, tivi và tủ lạnh tăng giá hơn 50%. Một người nghỉ hưu kể: “May là tôi mua máy tính xách tay hai tuần trước. Giờ đây giá đã tăng từ 15 lên 24 triệu rial”. Lương tháng tối thiểu ở Iran khoảng 7 triệu rial.
Các cửa hàng sách thì hủy các đơn hàng đặt mua sách tiếng Anh và tiếng Pháp. Còn sách ngoại văn giờ đây không còn là thứ mà người ta có thể mua được. Chủ một cửa hàng sách nói: “Trước đây, một cuốn sách 20 euro sẽ được bán với giá 300.000 rial, nhưng bây giờ giá đã tăng lên mức 500.000, thậm chí 600.000 rial. Ai mà mua chứ”. Giá một số loại dược phẩm nhập khẩu cũng tăng khoảng 30%.
Một lĩnh vực khác cũng bị ảnh hưởng là du lịch nước ngoài. Hàng loạt hãng du lịch cho biết rất nhiều du khách đã hủy chuyến đi. Ông Mohsen, chủ một cửa hàng đồng hồ sang trọng than vãn: “Chúng tôi tính đi du lịch Bali (Indonesia) vào dịp Nowruz (tết của Iran, nhằm ngày 21-3), nhưng vợ tôi nói nếu tỉ giá USD vẫn ở mức 20.000 rial thì phải hủy chuyến đi”.
Trong khi giá cả gia tăng thì lương tháng tối thiểu ở Iran chỉ khoảng 7 triệu rial. Trên thị trường ngoại tệ chợ đen, đồng rial xuống thấp ở mức kỷ lục so với đồng USD. Theo các hãng thông tấn, trong tuần qua tỉ giá không chính thức tại trung tâm Tehran vào khoảng 20.500 rial đổi 1 USD.
Hiện các nhà nhập khẩu Iran buộc phải mua ngoại tệ ở chợ đen, nơi giá cả tăng vọt. Nguyên nhân bởi chính quyền Tehran hạn chế bán ngoại tệ cho các nhà nhập khẩu. Cấm vận cũng gây khốn đốn cho hầu hết các kênh ngân hàng giao dịch bằng USD và euro, khiến nhiều người Iran có gia đình ở nước ngoài khó khăn trong việc nhận và gửi tiền.
Đối mặt với các biện pháp trừng phạt Iran đang tính đến phương án trả đũa. Quốc hội Iran dự tính đưa ra thảo luận vấn đề cắt nguồn cung cấp dầu sang EU trong vài ngày tới. Tổng giám đốc Công ty Dầu khí quốc gia Iran, cho biết EU đã mua 25% lượng dầu thô xuất khẩu của Iran nếu nước này lập tức cấm xuất dầu sang EU thì các công ty châu Âu đang còn hợp đồng treo với Iran sẽ bị thiệt hại nặng. Không chỉ dừng lại ở đó Tehran còn định ngưng luôn cả nhập khẩu bất cứ mặt hàng nào từ các nước cấm vận Iran.
Tuấn Duy
