Bỗng dưng vướng vòng lao lý
25 năm trước, ông Nguyễn Thành Trung (SN 1952, ngụ tại khu vực 2, phường 1, TP.Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang) bỗng nhiên nhận được lệnh bắt giam của VKSND huyện Vị Thanh (cũ) vì một tội danh mà mình không có. Sau khi tạm giam 3 tháng, ông được tạm tha, và cũng từ lúc bước ra khỏi phòng tạm giam, ông Trung đã phải mang thân phận bị can suốt hơn 23 năm trời.
Chính xác thời gian mà ông Trung phải chịu oan sai là 23 năm, 8 tháng. Cho đến ngày 15/7/2013, tại nơi ông cư trú, VKSND TP.Vị Thanh đã tổ chức buổi xin lỗi công khai ông trước lãnh đạo địa phương và một số thành viên của hội Cựu chiến binh của phường, nơi ông Trung đang sinh hoạt. Lời xin lỗi ấy tưởng chừng như đơn giản nhưng đó là cả một quá trình dai dẳng mà ông Trung đã đánh đổi không biết bao nhiêu mồ hôi và nước mắt mới có được.
Ông Trung trong ngày được VKSND TP. Vị Thanh công khai xin lỗi.
Trong niềm vui hân hoan vì được phục hồi nhân phẩm, tư cách của một công nhân, xóa bỏ thân phận bị can, ông Trung vui mừng khôn xiết. Niềm tin mãnh liệt vào công lý đã có kết quả, nhưng cái giá mà ông phải trả là quá đắt. Trao đổi với PV sau hai ngày được VKSND TP.Vị Thanh công khai xin lỗi, người đàn ông ấy vẫn còn nguyên nét rạng rỡ trên khuôn mặt.
Quá khứ của ông được kể lại với giọng đầy tự hào của một con người vô tội. Năm 1983, ông Trung làm chủ nhiệm của HTX Vị Thắng (thuộc huyện Vị Thanh, nay là TP.Vị Thanh). Trong thời gian tại vị ở đây, ông Trung có kết nghĩa với nông trường công ty ô tô Hậu Giang (cũ) để hỗ trợ nhau sản xuất. Sau khi thông qua Ban chủ nhiệm và Ban kiểm soát, ông Trung đã hỗ trợ cho nông trường công ty ô tô Hậu Giang vay vật tư nông nghiệp để sản xuất. Giá trị của những vật tư đó được quy đổi ra lúa lúc bấy giờ là vào khoảng 4.382kg, khoản hỗ trợ này cũng đã được thông qua Đại hội xã viên và được nhiều người đồng ý.
Sau hơn hai năm phấn đấu trong công việc, ông Trung được lên chức phó phòng Nông nghiệp huyện Vị Thanh. Tháng 8/1985, ông Trung bàn giao chức vụ chủ nhiệm HTX để nhận chức phó phòng Nông nghiệp huyện Vị Thanh. Trong khi bàn giao công việc, số giấy tờ ghi số nợ này và biên bản bàn giao có sự chứng kiến của các cấp lãnh đạo địa phương. Ngày 30/3/1987, ông Trung có đề nghị công ty Vật tư nông nghiệp huyện Vị Thanh cho mua nợ một số vật tư để phục vụ cho quá trình sản xuất nông nghiệp của gia đình.
Quá trình mua này, ông được bán vật tư theo kiểu ghi nợ trả sau và kèm theo ba hóa đơn của doanh nghiệp hẳn hoi. Ông Trung cho biết thêm, trường hợp mua trả sau vật tư nông nghiệp như ông không làm sai pháp luật và đây cũng là quyền lợi của cán bộ Nhà nước lúc bấy giờ. Đến ngày 19/9/1988, ông Trung mang tiền đến trả theo hẹn, số tiền ông mang đến nhiều hơn giấy ghi nợ là 96.783 đồng (tính theo thời giá hiện hành).
Thế nhưng, trước đó vào ngày 24/8/1988, ông Trung đột ngột được mời tới VKSND huyện Hậu Thanh để hỗ trợ điều tra. Ông bị bắt tạm giam với tội danh cố ý làm trái nguyên tắc, chính sách, chế độ quản lý kinh tế của Nhà nước gây hậu quả nghiêm trọng, và thêm một tội danh khác mà ông Trung cho rằng đây là nguyên nhân chính mà ông bị bắt. Đó là tội chủ mưu khiếu nại, đòi bồi thường của 16 hộ dân trong đó có hộ của ông nằm trong diện bị giải tỏa và bồi thường.
Lệnh tạm tha của ông Trung cách đây 25 năm.
25 năm chờ một lời xin lỗi
| Mong muốn tiếp tục cống hiến cho quê hương Hơn mười năm nay, ông bị căn bệnh viêm tủy hành hạ khiến cho chân tay đi lại hoạt động vô cùng khó khăn. Thế nhưng ông vẫn không ngừng lao động để kiếm sống, hằng ngày ông phụ vợ buôn bán và chăm sóc vườn cây ăn trái. Nguyện vọng lớn nhất của ông bây giờ là mong muốn được phục hồi quyền lợi về mặt chính trị, được cống hiến phần đời còn lại cho quê hương. |
Ông Trung nhiều lần tìm đến VKSND huyện Vị Thanh để mong vụ việc của mình được xem xét lại. Nhưng sau nhiều năm, hồ sơ bị thất lạc, giấy tờ tùy thân của ông cũng không còn giữ được từ sau khi bị bắt tạm giam, con đường minh oan của ông lâm vào bế tắc, không lối thoát. Tâm sự về những tháng ngày đó ông Trung cho biết: "Tuy con đường tìm công lý có gian nan vất vả nhưng tôi luôn có một niềm tin mãnh liệt là mình sẽ được minh oan, sẽ được phục hồi danh dự, nhân phẩm".
Đến năm 2011, đơn thư của ông gửi đến VKSND tỉnh Hậu Giang mới được giải quyết triệt để. VKSND tỉnh kết luận, những chứng cứ đưa ra để chứng minh những sai phạm về làm sai nguyên tắc kinh tế lúc ông Trung còn làm chủ nhiệm ở HTX Vị Thắng và lúc còn giữ chức Phó phòng Nông nghiệp là không thuyết phục. VKSND huyện Vị Thanh bắt giữ tạm giam ông Trung là không đúng pháp luật. Qua đó, VKSND tỉnh cũng chỉ đạo VKSND TP.Vị Thanh phải xin lỗi và đền bù cho ông Trung đúng theo quy định của pháp luật.
Sau nhiều lần thương lượng với VKSND TP.Vị Thanh về khoản tiền bồi thường không được, ông Trung gửi đơn kiện VKSND TP.Vị Thanh lên TAND TP.Vị Thanh để yêu cầu được bồi thường theo đúng pháp luật. Số tiền ban đầu ông Trung yêu cầu bồi thường cho những tháng ngày oan sai của mình là 1,6 tỷ đồng. Sau nhiều phiên tòa xét xử, TAND TP.Vị Thanh chấp nhận một phần yêu cầu của ông, buộc VKSND TP.Vị Thanh phải đền bù cho ông Trung với số tiền là 416 triệu đồng. Qua đó, cơ quan này phải tổ chức xin lỗi công khai ông Trung tại nơi cư trú và có sự tham gia của chính quyền địa phương nơi ông Trung sinh sống và đại diện cơ quan nơi ông làm việc trước đây, cải chính và công khai việc ông bị oan trên cơ quan báo đài.
Công lý được thực thi
Tại phiên tòa xử phúc thẩm ngày 31/9/2012, TAND tỉnh Hậu Giang đã y án sơ thẩm. HĐXX nhận định, việc ông Trung bị tạm giữ gần 3 tháng sẽ được bồi thường thiệt hại và tổn thất thu nhập trong những ngày này. Còn việc ông yêu cầu được bồi thường về tổn hại sức khỏe, cụ thể là bệnh viêm tủy mà ông đang mang là trong thời kỳ bị tạm giam nên tòa không thể chấp nhận được vì ông không thể chứng minh mình mang bệnh là do thời gian bị tạm giam. Tuy nhiên, sau khi TAND tỉnh Hậu Giang đã y án sơ thẩm, ông Trung phải chờ đến ngày 15/7 mới chính thức được VKSND TP. Vị Thanh công khai xin lỗi, và số tiền được đền bù ông vẫn chưa nhận được.
Sau bao năm mỏi mòn chờ đợi, cuối cùng công lý cũng đã được thực thi, chấm dứt 25 năm oan trái của một công dân. Chia sẻ cùng chúng tôi, ông Trung vui mừng cho biết: "Tôi vui mừng và cảm thấy tự hào lắm. Tôi đã có thể trở lại thân phận của một công dân bình thường như bao người khác. Niềm tin của tôi đã có thành quả rồi".
Những nụ cười rạng rỡ của ông Trung như quên đi những thực tại u ám. Sau hơn 20 năm bị oan sai, ông Trung từ một Đảng viên, một dũng sĩ được Nhà nước khen tặng, một cán bộ Nhà nước bỗng dưng bị bắt tạm giam, bị mất hết sự nghiệp chính trị, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm bản thân bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tuy nhiên, sau ngày 15/7/2013, sự thật, niềm tin đã được sáng tỏ, chúng tôi đã chứng kiến nụ cười trên gương mặt người cán bộ già.
| Sự nghiệp tan theo mây khói Dù bị tạm giam 3 tháng nhưng ông Trung cương quyết không thừa nhận tội danh mà mình không phạm. Ông đã dùng mọi lý lẽ và bằng chứng giấy tờ để chứng minh sự trong sạch của mình. Sau 3 tháng tạm giam, ông nhận được lệnh tạm tha, với điều kiện không được rời khỏi nơi cư trú và phải có mặt khi được triệu tập. Và cũng từ đó, vụ án của ông bị bỏ lửng và dù ông đã nỗ lực, kiên trì đòi lại công bằng nhưng vụ việc vẫn bị lãng quên. Trong thời gian đó, trong thân phận của một bị can, ông Trung đã phải chịu không biết bao nhiêu tủi nhục, danh dự, sự nghiệp tiêu tan theo mây khói. |
Nguyên Việt
