Bệnh động mạch cảnh gây ra bởi sự tích tụ mảng bám trong động mạch dẫn máu đến não và phần đầu (động mạch cảnh). Các mảng bám là các khối u của cholesterol, canxi, mô sợi và các mảnh vụn tế bào khác tụ tập tại các vị trí tổn thương vi mô bên trong động mạch. Quá trình này được gọi là xơ vữa động mạch. Các động mạch cảnh bị tắc với mảng bám cứng và hẹp làm hạn chế cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho các cấu trúc não.
Sự tắc nghẽn lượng máu cung cấp cho não bị gián đoạn hoặc giảm nghiêm trọng làm tăng nguy cơ bị đột quỵ tai biến mạch máu não. Cơn đột quỵ thường xảy ra khi động mạch cảnh bị tắc và não không được cung cấp đủ oxy.
Bệnh động mạch cảnh hiếm khi tạo ra các dấu hiệu cho đến khi động mạch bị tắc nghẽn nghiêm trọng. Ở giai đoạn này, một người có thể bị rối loạn thị lực, ví dụ như tình trạng mất thị lực tạm thời sau khi ăn một bữa thịnh soạn.
Tình trạng mất thị lực thoáng qua xảy ra khi máu bị dồn vào hệ thống mạc treo, dẫn đến giảm lưu lượng máu đến mắt. Đó là dấu hiệu của bệnh động mạch cảnh, đồng nghĩa đột quỵ có thể sắp xảy ra.
Đa số mọi người vẫn sinh hoạt bình thường ngay cả khi một trong các động mạch cảnh bị tắc. Khi các động mạch bị thu hẹp nhưng chưa gây ra tắc nghẽn hoàn toàn, các bác sĩ có thể dựa vào quy trình tái tạo mạch máu để điều trị.
Một nghiên cứu về nam bệnh nhân 60 tuổi đã mô tả hiện tượng kỳ lạ của mất thị lực thoáng qua. Báo cáo nêu rõ: “Một người đàn ông 60 tuổi bị mờ mắt trong 5 phút sau khi ăn nhiều”.
Bệnh án cho thấy, ông bị bệnh động mạch cảnh, tăng huyết áp, bệnh tiểu đường được kiểm soát bằng chế độ ăn kiêng và chứng tăng cholesterol máu. Các triệu chứng của bệnh nhân giảm đi khi ăn ít hơn và dùng thuốc nhỏ mắt.
Các tác giả cho biết thêm: “Mất thị giác thoáng qua có thể xảy ra khi máu bị dồn đến hệ thống mạc treo do ăn nhiều hơn, khiến mắt bị giảm tưới máu”.
Bệnh nhân đến bệnh viện sau khi hiện tượng mất thị giác tạm thời đã qua đi. Do đó, cuộc kiểm tra nhãn khoa không ghi nhận dấu hiệu bất thường.
Các bác sĩ sẽ dựa vào tiền sử y tế và gia đình để có manh mối cho chẩn đoán cơ bản về các triệu chứng của bệnh nhân. Nếu nghi ngờ bệnh động mạch cảnh, bác sĩ sẽ sử dụng ống nghe để lắng nghe âm thanh rít trong động mạch. Các dấu hiệu phổ biến khác là cơn thiếu máu não thoáng qua hoặc cơn đột quỵ nhỏ, gây tê và lú lẫn tạm thời.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng không phải tất cả các trường hợp mờ mắt sau bữa ăn đều là dấu hiệu của bệnh động mạch cảnh. Đôi khi, hiện tượng mờ mắt sau bữa ăn do lượng đường trong máu tăng đột biến, khiến thủy tinh thể của mắt sưng lên. Đây là lý do biểu hiện này được coi là dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh tiểu đường.
Để ngăn ngừa hoặc làm chậm sự tiến triển của bệnh động mạch cảnh, bệnh nhân nên:
-Không hút thuốc: Trong vòng vài năm sau khi bỏ thuốc lá, nguy cơ tai biến mạch máu não của người hút thuốc lá trước đó tương tự như người không hút thuốc
-Duy trì trọng lượng khỏe mạnh: Sự thừa cân góp phần vào các yếu tố nguy cơ khác, như tăng huyết áp, bệnh tim mạch, tiểu đường và ngưng thở khi ngủ.
- Hạn chế cholesterol và chất béo: Việc cắt giảm chất béo bão hòa, đặc biệt, có thể làm giảm sự tích tụ mảng bám trong động mạch của bạn.
- Ăn nhiều trái cây và rau: Chúng chứa các chất dinh dưỡng như kali, folate và chất chống oxy hóa, có thể bảo vệ chống lại TIA hoặc đột quỵ.
-Hạn chế muối: Sự dư thừa muối có thể làm tăng huyết áp ở những người nhạy cảm với natri.
-Luyện tập thể dục đều đặn: Tập thể dục có thể làm giảm huyết áp, tăng mức cholesterol lipoprotein mật độ cao (HDL) - cholesterol “tốt” - và cải thiện sức khỏe tổng thể của mạch máu và tim. Nó cũng giúp giảm cân, kiểm soát bệnh tiểu đường và giảm căng thẳng.
- Hạn chế uống rượu.
- Kiểm soát điều kiện bệnh mạn tính: Điều trị các bệnh như tiểu đường và huyết áp cao giúp bảo vệ động mạch của bạn.
Minh Hoa (t/h theo VietNamNet, Sức khỏe & Đời sống)
