“Người vợ chém chết trộm ở Long An không cấu thành tội phạm”

Mới đây, một vụ án mạng nghiêm trọng vừa xảy ra tại xã Thuận Thành, huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An khiến hai người tử vong, một người bị thương.

Nạn nhân được xác định là anh Võ Tấn Hội (38 tuổi) tử vong và vợ là Nguyễn Thúy Hằng (31 tuổi, cùng ngụ ấp Thuận Bắc, xã Thuận Thành, huyện Cần Giuộc) bị thương. Hung thủ gây án là Nguyễn Thành Trung (31 tuổi, ngụ cùng ấp) đã tử vong.

Theo diễn biến sự việc, lúc 0h30 cùng ngày, Trung lẻn vào nhà anh Hội để trộm cắp tài sản. Khi bị vợ chồng anh Hội phát hiện truy hô, Trung đã dùng hung khí tấn công khiến anh Hội tử vong tại chỗ.

Lúc này, chị Hằng sợ hãi bỏ chạy thì Trung cầm hung khí đuổi theo nhằm sát hại, bịt đầu mối. Khi Trung đâm trúng chị Hằng thì chị này may mắn nhặt được hung khí rồi quay lại đâm trúng hung thủ, khiến đối tượng gục tại chỗ. Chị Hằng sau đó kêu cứu rồi bất tỉnh, được người dân đưa đi cấp cứu.

Vậy hành vi của người vợ trong trường hợp này có phạm tội? Để giải đáp câu hỏi này, luật sư Nguyễn Anh Thơm – Trưởng Văn phòng luật sư Nguyễn Anh (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho biết: Quyền sống của con người là quyền cao quý nhất được Hiến pháp và pháp luật tôn trọng bảo vệ. Mọi hành vi tước đoạt quyền được sống đều phải bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật, trừ trường hợp phòng vệ chính đáng.

Cụ thể, Điều 22 BLHS năm 2015 quy định:

“1. Phòng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên.

Phòng vệ chính đáng không phải là tội phạm.

2. Vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng là hành vi chống trả rõ ràng quá mức cần thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi xâm hại.

Người có hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật này”.

Dưới góc độ pháp luật hình sự, phòng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên. Phòng vệ chính đáng không phải là tội phạm.

Khi đã có cơ sở cho phép phòng vệ, người phòng vệ có quyền chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi tấn công ngay cả trong những trường hợp có biện pháp khác để tránh được sự tấn công. Sự chống trả của người phòng vệ phải nhằm vào chính người tấn công, vào chính người đang gây ra nguy hiểm cho xã hội. Thêm nữa là sự chống trả của người phòng vệ phải là sự chống trả cần thiết.

Xét hành vi của đối tượng Nguyễn Thành Trung đã có lỗi xâm phạm chỗ ở, chuẩn bị hung khí nguy hiểm đột nhập vào nhà ở người khác vào ban đêm để thực hiện hành vi trộm cắp tài sản. Khi bị vợ chồng anh Hội phát hiện truy hô, Trung đã dùng hung khí tấn công khiến anh Hội tử vong tại chỗ.

Hành vi phạm tội của đối tượng Trung đã cấu thành tội Giết người theo Điều 123 BLHS 2015. Nhưng do đối tượng đã chết nên không có căn cứ xử lý.

Việc sử dụng hung khí của người vợ chống trả lại đối tượng đang truy sát tiếp tục giết mình là cần thiết và tương xứng để bảo vệ tính mạng của bản thân và cháu nhỏ. Hành vi của người vợ dùng hung khí đâm trúng hung thủ gây tử vong trong hoàn cảnh này thuộc trường hợp phòng vệ chính đáng nên không cấu thành tội phạm là có căn cứ, đúng quy định của pháp luật.

Luật sư Thơm cũng cho biết thêm: Theo hướng dẫn của TAND Tối cao đã quy định “Nếu hành vi trái pháp luật của nạn nhân trực tiếp xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc lợi ích hợp pháp của người phạm tội hoặc người thân thích của người phạm tội hoặc của xã hội, đã cấu thành tội phạm, thì hành vi chống trả lại gây chết người có thể được xem là trường hợp phòng vệ chính đáng”.

Đồng tình với quan điểm của luật sư Thơm, Thạc sĩ, luật sư Đặng Văn Cường – Trưởng văn phòng Luật sư Chính Pháp (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội) nhận định: "Theo những thông tin diễn biến ban đầu về vụ việc thì có cơ sở để xác định hành vi của chị Hằng có thể được xác định là phòng vệ chính đáng, đồng nghĩa với việc chị Hằng sẽ được loại trừ trách nhiệm hình sự đối với hành vi chống trả tên trộm khiến đối tượng này thiệt mạng.

Tuy nhiên, để loại trừ trách nhiệm hình sự của chị Hằng, không truy cứu chị Hằng về tội Cố ý gây thương tích hoặc tội Giết người thì cơ quan điều tra cần làm rõ mức độ đe dọa uy hiếp của đối tượng Trung trước thời điểm chị Hằng giật được dao và tấn công trở lại. Trong trường hợp nếu chị Hằng không đâm chém vào người Trung thì liệu rằng chị Hằng còn có thể nguy hiểm đến tính mạng nữa hay không?

Cũng theo luật sư Đặng Văn Cường: Với thông tin ban đầu của vụ việc như trên thì có thể thấy đối tượng Trung đột nhập vào nhà chị Hằng có mang theo hung khí và hành động vô cùng tàn nhẫn, đã giết hại chồng của chị, ngoài ra còn đâm chém vào những vùng trọng yếu của chị Hằng khiến chị bị thương nặng. Trong lúc tinh thần hoảng loạn như vậy, sợ hãi như vậy và đối tượng có hung khí, hoàn toàn có khả năng tước đoạt tính mạng của chị thì việc chị Hằng tấn công trở lại như vậy là hợp lý và cần thiết.

Bởi vậy cơ quan điều tra cần thận trọng, đánh giá một cách đầy đủ, toàn diện các yếu tố chủ quan cũng như mặt khách quan (làm rõ hoàn cảnh, cảm xúc, thái độ, suy nghĩ và hành vi cụ thể, mối đe dọa cụ thể, trực tiếp của đối tượng...) để có một kết luận đúng đắn chính xác, đảm bảo áp dụng đúng pháp luật về các trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự, tình huống phòng vệ chính đáng, đảm bảo quyền lợi hợp pháp đối với chị Hằng trong trường hợp này.

Tư Viễn