Nguy cơ mất an toàn
Hồ chứa nước Cha Chạm đóng ở xã Gia Phố, huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh được xây dựng và đưa vào khai thác vào năm 1977. Đến năm 2011, UBND tỉnh Hà Tĩnh giao Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Hà Tĩnh quản lý, khai thác.
Hồ có dung tích thiết kế 0,66 triệu m3, cấp nước cho 38ha đất sản xuất nông nghiệp thuộc xã Gia Phố và một phần diện tích thuộc kênh chính Khe Táy, huyện Hương Khê. Đập đất của hồ có chiều dài 121m, chiều rộng mặt đập từ 1,5-3,5m, chiều cao đập 9,4m.
Thân đập xuất hiện những vết nứt chạy dài, sâu.
Theo báo cáo của Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Hà Tĩnh, công trình xây dựng đã qua 47 năm nên hiện trạng hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng. Thời gian qua, nhiều lần xuất hiện các sự cố nứt thân đập và sạt trượt mái thượng lưu đập.
Trước đó, tháng 7/2023, đơn vị quản lý vận hành đã có báo cáo sự cố nứt đập Cha Chạm và được UBND tỉnh Hà Tĩnh đồng ý chủ trương cho khắc phục trước mắt để đảm bảo an toàn trong mùa mưa lũ năm 2023. Tuy nhiên, ngày 8/5/2024, tiếp tục phát hiện đỉnh đập có xuất hiện thêm 1 vết nứt chiều dài 4,2m, chiều sâu chỗ lớn nhất 35cm, chiều rộng đường nứt 1,5cm. Vị trí vết nứt này tiếp nối, nằm ngoài phạm vi đã được khắc phục tạm thời năm 2023, kéo dài ra giữa thân đập đất về phía vai trái tuyến đập.
Tiếp đó, vào chiều 30/9/2024, sau trận mưa lớn, đập Cha Chạm xuất hiện thêm sự cố sạt trượt mái thượng lưu đập với chiều dài 20m, chiều rộng nơi lớn nhất gần 20cm. Khối đất phía cung trượt tại vị trí khe nứt chỗ sâu nhất sụp xuống khoảng 50cm so với vị trí ban đầu nhưng không tìm thấy chân cung trượt. Đồng thời, trên đỉnh đập (song song với cung trượt) xuất hiện vết nứt đỉnh đập dài khoảng 20m, rộng 1cm; trong phạm vi được xử lý tạm thời, năm 2023 tiếp tục xuất hiện vết nứt dọc đỉnh đập tại vị trí giáp với mái thượng lưu với chiều dài khoảng 13m, xu hướng gây sạt trượt mái thượng lưu.
Qua 47 năm, đập Cha Chạm đã xuống cấp nghiêm trọng.
Ngày 5/11/2024, đỉnh đập và mái đập xuất hiện vết nứt với chiều dài dài 8,4m, rộng 2-3cm, sụp xuống so với mặt đập 3-4cm. Chiều cùng ngày, vết nứt tiếp tục phát triển dẫn đến mặt đập và mái đập bị trượt với phạm vi từ vị trí đống đá mới được gia cố năm 2023 đến vị trí cống lấy nước với chiều dài 56m.
Sự cố sạt trượt, nứt đập đã được Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Hà Tĩnh cũng như địa phương báo cáo cơ quan chức năng, UBND tỉnh Hà Tĩnh. Theo UBND xã Gia Phố, địa phương đã kiến nghị, đề xuất tỉnh, huyện và các sở, ngành chức năng sớm có giải pháp khắc phục, sửa chữa để đảm bảo an toàn trước mùa mưa lũ sắp tới. Lo lắng nhất là hiện nay, cách chân đập về phía hạ lưu khoảng 1km đang có hơn 500 hộ dân sinh sống tại các thôn Trung Hải, Đông Thịnh, Thượng Hải.
Khẩn trương khắc phục
Trước tình hình, mới đây, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Nguyễn Hồng Lĩnh vừa có văn bản chỉ đạo các đơn vị liên quan khẩn trương khắc phục sự cố nứt đập đất hồ chứa nước Cha Chạm.
Theo đó, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh yêu cầu Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Hà Tĩnh chủ trì, phối hợp với UBND huyện Hương Khê khẩn trương tổ chức thực hiện kịp thời, hiệu quả các nội dung chỉ đạo của UBND tỉnh tại Quyết định số 2462/QĐ-UBND ngày 29/10/2024 về phương án tích nước đảm bảo an toàn các hồ chứa thủy lợi có nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa lũ năm 2024.
Những vị trí sạt trượt nghiêm trọng.
Đồng thời, xây dựng phương án, huy động nhân lực, nguồn lực của Công ty và phối hợp với chính quyền địa phương để xử lý tạm thời ngay sự cố sạt trượt mái và thân đập đất nhằm đảm bảo an toàn công trình, tính mạng và tài sản của nhân dân vùng hạ du (tuyệt đối không để xảy ra sự cố vỡ đập).
Thường xuyên cập nhật diễn biến hiện trạng công trình và báo cáo kết quả thực hiện về Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh và UBND tỉnh biết để chỉ đạo kịp thời. Cử nhân lực thường trực và sẵn sàng các tình huống dự phòng xử lý sự cố công trình, canh gác 24/24h để kịp thời phát hiện và ứng cứu bảo vệ công trình khi có các tình huống nguy hiểm xảy ra.
Hôm nay (20/11), các cơ quan chuyên ngành tỉnh Hà Tĩnh phải báo cáo phương án sửa chữa, khắc phục sự cố tại đập Cha Chạm cho UBND tỉnh.
Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Hà Tĩnh khẩn trương xây dựng, đề xuất phương án nâng cấp, sửa chữa tổng thể công trình hồ chứa nước Cha Chạm theo quy chuẩn, tiêu chuẩn hiện hành gửi các sở: Kế hoạch và Đầu tư, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tài chính trước ngày 15/11/2024; Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì tham mưu UBND tỉnh phương án lập dự án đầu tư sửa chữa, nâng cấp công trình đảm bảo kịp thời, hiệu quả và đúng quy định, báo cáo UBND tỉnh trước ngày 20/11/2024. Giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trực tiếp kiểm tra, chỉ đạo, đôn đốc, hướng dẫn Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Hà Tĩnh thực hiện các nội dung nêu trên; kịp thời tham mưu, báo cáo đề xuất UBND tỉnh chỉ đạo các nội dung vượt thẩm quyền.
"Trong mọi trường hợp, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Giám đốc Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam Hà Tĩnh chịu trách nhiệm toàn diện trước pháp luật, UBND tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh về đảm bảo an toàn cho công trình hồ chứa nước Cha Chạm, huyện Hương Khê" - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Nguyễn Hồng Lĩnh nêu.
