Lồng tiếng khó hơn diễn ở phim trường
Cơ duyên nào đưa diễn viên Nguyệt Hằng đến với nghề lồng tiếng phim?
Tôi vào nghề lồng tiếng phim từ năm 1992, đó cũng là cái duyên trong đời. Thời điểm đó, tôi đóng phim “Những người sống quanh tôi”, cũng rất may mắn khi lần đầu tiên thử sức, tôi được lồng tiếng cho chính vai diễn của mình. Hơn nữa, đó là một vai diễn dài sức nên giúp ích khá nhiều cho tôi về kỹ thuật lồng tiếng. Để rồi, cái nghiệp duyên ấy gắn bó với tôi đến tận bây giờ.
Khó khăn, áp lực của nghệ sĩ lồng tiếng khi bước vào phòng thu?
Muốn lồng tiếng tốt, diễn viên phải hiểu được, nhân vật đó có hợp với chất giọng và tính cách của mình hay không. Cái khó ở đây, nghệ sĩ chỉ dùng tiếng, nhưng vẫn phải đảm bảo “ăn mặt” diễn viên, phù hợp với tính cách của nhân vật, khớp khẩu hình miệng. Không ít trường hợp lồng tiếng bị lệch và không phù hợp với vai diễn.
Thế nên, cũng khó tránh khỏi những áp lực, khó khăn khi bước vào phòng thu. Nếu người lồng chưa “ăn mặt” diễn viên, thì một vài phút đầu có thể bỡ ngỡ, thậm chí bị lệch tông. Nhưng, khi đã tìm được chìa khóa, hiểu được tình cảm của nhân vật, khớp với khẩu hình miệng, cách nói nhả ăn nhập với nhau thì việc thể hiện rất thuận lợi. Đó chính là cái cảm giữa diễn viên lồng tiếng và nhân vật.
Diễn viên Nguyệt Hằng gắn bó với nghiệp lồng tiếng phim đã gần 30 năm.
Có ý kiến cho rằng, lồng tiếng phim nhàn lắm, chỉ cần cầm kịch bản đứng trong phòng thu, không phải dãi nắng dầm mưa cùng đoàn phim. Là người trong cuộc, Nguyệt Hằng nói gì?
Thật ra, công việc lồng tiếng phim rất khó và vất vả, chứ không đơn giản chỉ đứng sau khớp miệng nhân vật. Thậm chí, khó hơn cả diễn viên quay ở phim trường rất nhiều! Diễn viên quay ở phim trường nói thế nào, thì chất giọng của họ vẫn y nguyên, từ cảm xúc đến cách diễn đạt họ đều thể hiện tốt. Nghệ sĩ lồng tiếng khi diễn lại phải đúng tinh thần của vai diễn vừa khớp miệng, thể hiện đúng tâm trạng, tình cảm của nhân vật, quả thực đó là điều rất khó.
Trong suốt thời gian làm nghề, Nguyệt Hằng đã gặp phải sự cố nào ngoài ý muốn chưa?
Thật ra, nghề lồng tiếng không thiếu những sự cố vui và hài hước. Tôi sinh 3 đứa con, hễ đứa nào đầy tháng là tôi lại đến phòng thu làm việc, có hôm lồng tiếng liên tục 3 giờ/buổi sáng, 3 giờ/buổi chiều, 3 giờ/buổi tối.
Trong hoàn cảnh vừa sinh con xong chưa kịp kiêng cữ, lại phải nói rất nhiều, khiến tôi cũng gặp một vài sự cố. Có những đoạn tôi nói nhịu, lồng đi lồng lại không biết bao lần vẫn bị vướng ở chính đoạn đó. Chúng tôi hay trêu nhau là bị “dớp”. Thậm chí, những hôm lồng 3 ca/ngày, đến tầm khoảng 8-9h tối là cơ hàm cứng lại, cảm giác miệng không cử động được, bắt buộc phải dừng thu vì không thể cố được nữa.
Lồng tiếng cho phim Việt đã khó, vậy lồng tiếng cho phim nước ngoài còn gặp trở ngại và áp lực như thế nào?
Tôi cũng từng lồng khá nhiều phim nước ngoài, phim chưởng, phim Trung Quốc,… Cái dễ của lồng phim nước ngoài là đếm khẩu hình, rồi ướm vào lời tiếng Việt làm sao để khớp với nhân vật. Nhưng khó ở chỗ, phải phụ thuộc vào cái cảm của nghệ sĩ lồng tiếng, vì ngôn ngữ khác nhau, thì khẩu hình cũng khác nhau, câu từ không chính xác hoàn toàn. Đôi khi, chúng tôi phải biên lại từ ngữ để làm sao khớp được khẩu hình miệng.
Được làm nhiều… nhưng không muốn
Không ít khán giả phàn nàn, khó chịu khi thường xuyên phải nghe những giọng nhân vật na ná nhau ở các bộ phim chiếu cùng khung giờ?
Rất nhiều phim truyền hình lồng tiếng, bắt buộc phải chọn những người có kinh nghiệm, màu sắc giọng có thể vào được tất cả các vai. Đôi khi những diễn viên lồng tiếng như tôi bị làm nhiều quá. Nhưng, chúng tôi không hề muốn như vậy. Tất nhiên, việc nhiều thì ai chẳng muốn, có thể kiếm thêm thu nhập, nhưng lương tâm nghề nghiệp mình không hề muốn làm, không tham tới mức như thế.
Nhưng, để tìm được những diễn viên lồng tiếng được, làm vừa nhanh vừa đúng, hiệu quả lại rất hiếm. Ở miền Bắc, dàn diễn viên lồng tiếng vai dài có chất giọng đặc biệt quanh đi, quẩn lại cũng chỉ có tôi, NSND Hương Bông, Hương Dung,… nên cứ nghe qua khán giả đã biết là ai lồng tiếng rồi. Thế nên, mới có tình trạng phim này giọng này, phim kia vẫn giọng này.
Đôi khi mọi người vẫn đùa rằng: “Hôm nay, mình nghe thấy Nguyệt Hằng lồng mấy vai liền trong cùng một phim”, “Có hôm bật VTV1 nghe giọng Nguyệt Hằng, sang VTV3 cũng nghe giọng Nguyệt Hằng", “Có khi đang nấu nướng, bất chợt nghe giọng Nguyệt Hằng qua tivi, chạy vội ra xem thì không phải”,… Đó cũng kiểu là nửa khen, nửa chê của khán giả.
Nguyệt Hằng đang dồn hết cảm xúc khi lồng tiếng cho vai diễn mình đảm nhận.
Hiện nay, đội ngũ lồng tiếng trẻ cũng khá nhiều đấy chứ, tại sao không để họ thử sức, biết đâu sẽ tạo được sự khác biệt?
Thực ra, cũng có nhiều bạn diễn viên lồng tiếng trẻ rất nhiệt tình, chăm chỉ, nhưng chất giọng của họ lại không hợp với vai diễn. Đôi khi, vì thiếu diễn viên lồng, hay muốn đổi giọng mà sử dụng những chất giọng lạ, nhưng họ chưa có nhiều kinh nghiệm nắn giọng theo đúng vai.
Tất nhiên, với những bạn nghiệp dư chỉ lồng cho vai diễn của mình, nếu ai có năng khiếu thì các bạn rất nhanh nhạy trong việc nắm bắt ý đồ của đạo diễn và vào vai khá đạt. Tuy nhiên, các bạn trẻ mới chỉ thể hiện theo bản năng, còn bị hạn chế về kỹ thuật nói cho tròn vành rõ chữ, hay nói mềm mại.
Tuy vậy, nếu khán giả hiểu được diễn viên lồng tiếng khổ, và vất vả như thế nào, thì chắc rằng mọi người sẽ thông cảm. Bởi, những người diễn viên lồng tiếng chẳng khác gì “làm dâu trăm họ”, không thể vừa lòng hết tất cả mọi người.
Chị có thấy chạnh lòng không khi công việc của mình chỉ là “hữu thanh, vô ảnh”?
Thực ra, ngày xưa tôi cũng hơi chạnh lòng. Nhưng giờ đây, khán giả khi xem phim họ không chỉ chú tâm tới dàn diễn viên trong phim mà còn để ý tới cả diễn viên lồng tiếng. Thậm chí, có nhiều khán giả còn quan tâm tới cả những nhóm lồng tiếng trong phim là ai.
Tổ ấm hạnh phúc của diễn viên Nguyệt Hằng.
Đuối lắm… nhưng vẫn theo đuổi tới cùng
Người ta cứ nghĩ, lồng tiếng phim là nghề dễ kiếm tiền, chỉ cần “giấu mặt ăn tiền”. Chị nói sao về điều này?
Thật ra, tiền nhiều hay ít còn phụ thuộc vào sự cống hiến của diễn viên. Chứ làm gì có chuyện diễn viên “giấu mặt ăn tiền”. Khó lắm! Nhiều hôm, nói liên tục hàng tiếng đồng hồ trong một phòng kín, chỉ kịp ăn vội cơm hộp, bánh mỳ rồi lại thu. Quần quật từ 8h sáng đến 11h, nghỉ giải lao tới 1h30 lại làm tiếp, nhiều khi đuối lắm. Nhưng vì đam mê, tôi vẫn theo đuổi tới cùng.
Muốn trở thành một diễn viên lồng tiếng phim tốt, cần hội tụ những yếu tố gì, theo chị?
Đương nhiên đã là diễn viên lồng tiếng, thì yêu cầu đầu tiên phải là chất giọng tốt. Ngoài kinh nghiệm, còn đòi hỏi năng khiếu bắt chước nhanh, phải có sự đồng cảm với nhân vật, nhập vai như diễn viên đang diễn. Nói chung, phải hội tụ nhiều thứ, chỉ không cần ngoại hình giống nhân vật thôi (Cười). Lồng tiếng say mê tới độ khóc, cười, hỉ-nộ-ái-ố cùng nhân vật, điều cốt lõi phải có cảm xúc.
Xin cảm ơn những chia sẻ thú vị của diễn viên Nguyệt Hằng!
