Nhà xây dựng trên đất của bố mẹ chồng, vợ có được chia phần khi ly hôn? (Ảnh minh họa)
Nguyên tắc chia tài sản ly hôn
Căn cứ Điều 59 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 thì Trong trường hợp vợ chồng khi ly hôn thì việc chia tài sản khi ly hôn theo các nguyên tắc sau:
Trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo luật định thì việc giải quyết tài sản do các bên thỏa thuận, nếu không thỏa thuận được thì theo yêu cầu của vợ, chồng hoặc của hai vợ chồng, Tòa án giải quyết theo quy định tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tại các điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014.
Trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận thì việc giải quyết tài sản khi ly hôn được áp dụng theo thỏa thuận đó; nếu thỏa thuận không đầy đủ, rõ ràng thì áp dụng quy định tương ứng tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tại các điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 để giải quyết.
Tài sản chung của vợ chồng theo nguyên tắc được chia đôi nhưng có tính đến các yếu tố như: Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng; Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập; Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập; Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng.
Như vậy, để phân chia tài sản khi ly hôn phải xác định được tài sản chung và tài sản riêng của vợ, chồng.
Theo đó Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định về tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.
Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng.
Tài sản chung của vợ chồng thuộc sở hữu chung hợp nhất, được dùng để bảo đảm nhu cầu của gia đình, thực hiện nghĩa vụ chung của vợ chồng.
Trong trường hợp không có căn cứ để chứng minh tài sản mà vợ chồng đang có tranh chấp là tài sản riêng của mỗi bên thì tài sản đó được coi là tài sản chung.
Nhà xây trên đất bố mẹ chồng, vợ có được chia phần?
Điều 61 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định việc chia tài sản trong trường hợp vợ chồng sống chung với gia đình.
Cụ thể, trong trường hợp vợ chồng sống chung với gia đình mà ly hôn, nếu tài sản của vợ chồng trong khối tài sản chung của gia đình không xác định được thì vợ hoặc chồng được chia một phần trong khối tài sản chung của gia đình căn cứ vào công sức đóng góp của vợ chồng vào việc tạo lập, duy trì, phát triển khối tài sản chung cũng như vào đời sống chung của gia đình. Việc chia một phần trong khối tài sản chung do vợ chồng thỏa thuận với gia đình; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.
Trong trường hợp vợ chồng sống chung với gia đình mà tài sản của vợ chồng trong khối tài sản chung của gia đình có thể xác định được theo phần thì khi ly hôn, phần tài sản của vợ chồng được trích ra từ khối tài sản chung đó để chia theo quy định tại Điều 59 của Luật này.
Khi giải quyết Tòa án sẽ căn cứ vào các chứng cứ chứng minh cũng như phần đóng góp của mỗi bên để chia tài sản hợp lý.
Ngoài ra, theo quy định của Điều 5 Thông tư 23/2014/TT-BTNMT Tài sản gắn liền với đất nhưng không thuộc sở hữu của người sử dụng đất không đồng thời là chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất thì Giấy chứng nhận sẽ được cấp riêng cho người sử dụng đất.
Như vậy, trong trường hợp vợ chồng xây nhà trên đất của bố mẹ chồng thì việc chia tài sản bằng hiện vật, nghĩa là chỉ cho mỗi người sở hữu một phần căn nhà hoặc tháo dỡ căn nhà để phân chia sẽ không thực hiện được.
Do vậy phải phân chia theo giá trị, nghĩa là bên chồng nếu nhận toàn bộ căn nhà thì phải thanh toán cho bện vợ một khoản tiền xác định theo giá trị thị trường của căn nhà theo nguyên tắc chia đôi và có xem xét đến các yếu tố quy định tại Điều 59 ở trên.
Do vậy, hai vợ chồng sẽ phải thỏa thuận về giá trị ngôi nhà, xác định số tiền yêu cầu bên chồng thanh toán cho vợ khi ly hôn. Nếu không thể thỏa thuận được, người vợ có thể yêu cầu Tòa án có thẩm quyền giải quyết việc phân chia căn nhà.
Hoàng Mai
