Cán bộ hải quan Nguyễn Trường Duy tại tòa.
Cán bộ hải quan lãnh án vì nhận hối lộ hàng tỷ đồng
Sau 2 ngày xét xử, tối 10/4, TAND TP.HCM đã tuyên án đối với bị cáo Nguyễn Trường Duy (SN 1968, nguyên cán bộ đội Kiểm soát hải quan thuộc cục Hải quan TP.HCM) về tội Nhận hối lộ.
Mặc dù trong quá trình điều tra cũng như tại phiên tòa, Nguyễn Trường Duy không nhận tội. Tuy nhiên, căn cứ vào hồ sơ vụ án xác định bị cáo Duy đã lợi dụng chức vụ quyền hạn của minh đe dọa, ép các doanh nghiệp đưa tiền nếu không sẽ bị kiểm tra hàng hóa khi ra vào cảng Cát Lái.
Duy sử dụng 2 sim điện thoại để liên lạc với các chủ doanh nghiệp và yêu cầu những chủ doanh nghiệp này mang tiền tới nhà mẹ ruột của Duy. Qua quá trình điều tra thu giữ tại nhà mẹ của Duy 64 phong bì có ghi rõ gửi anh Duy số điện thoại người gửi, số container cần xuất cảng.
Lời khai của những người đã đưa tiền cho Duy phù hợp với nội dung ghi trên phong bì. Quá trình điều tra có thu được băng ghi âm qua trao đổi về việc giao nhận tiền, kết quả giám định đoạn ghi âm này là băng gốc không bị cắt ghép, giọng nói trong đoạn ghi âm là của Duy.
Mặc dù không thu được 2 sim điện thoại Duy đã dùng để liên lạc với các chủ doanh nghiệp, tuy nhiên căn cứ vào những thông tin nhà mạng cung cấp, lịch sử cuộc gọi nội dung tin nhắn. Qua đó xác định Duy chính là chủ của 2 số điện thoại đã liên lạc với các doanh nghiệp.
Tại phiên tòa, Duy khai không biết ai đã đưa tiền đến cho nhà bị cáo, nhưng hồ sơ vụ án xác định Duy có nhắn tin cho chủ doanh nghiệp đưa tiền đến địa chỉ 4/31A Trần Khắc Chân, phường Tân Định quận 1 và giao cho mẹ của Duy.
Qua đối chất, có một số người nhận ra người nhận tiền là mẹ của Duy. Mặc dù bị cáo không nhận tội nhưng khi lượng hình, HĐXX xem xét hoàn cảnh của gia đình bị cáo. Bị cáo có nhân thân tốt, phạm tội lần đầu trong quá trình công tác có nhiều thành tích, nên cần xem xét giảm nhẹ hình phạt.
Đối với các doanh nghiệp đã đưa hối lộ cho Duy, kết quả điều tra xác định do bị đe dọa ép buộc và sợ phát sinh chi phí khi doanh nghiệp bị kiểm tra hàng hóa lúc làm thủ tục hải quan nên đã đưa tiền cho Duy. Hành vi của các đối tượng đã cấu thành tội Đưa hối lộ. Tuy nhiên, áp dụng chính sách hình sự trong việc phân loại xử lý nên không xử lý các đối tượng trên tội đưa hối lộ là đúng với quy định của pháp luật.
Đối với mẹ của Duy, do không biết những chủ doanh nghiệp đưa tiền nhằm mục đích gì nên không có căn cứ xử lý hình sự.
Các lập luận nêu trên cũng là căn cứ để HĐXX buộc tội đối với Duy đã Nhận hối lộ. Sau khi cân nhắc các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ hình phạt theo quy định pháp luật, HĐXX quyết định tuyên phạt Nguyễn Trường Duy mức án 12 năm tù giam.
Một phần lỗi thuộc về sếp của Duy?
Trong bản luận tội, đại diện VKSND TP.HCM cũng nêu rõ quá trình thực hiện nhiệm vụ, ông Bùi Thành Chung (Đội Phó đội Kiểm soát hải quan) đã ký phiếu phối hợp không đúng quy định, không làm đúng chức năng của đội Kiểm soát hải quan trong việc phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại làm ảnh hưởng đến các doanh nghiệp làm ăn chân chính. Việc ký phiếu phối hợp kiểm tra tràn lan của ông Bùi Thành Chung tạo tâm lý hoang mang lo sợ, dẫn đến việc các doanh nghiệp phải tìm cách lo lót cho cán bộ hải quan như trong vụ án trên.
Theo quy định, ông Bùi Thành Chung phải chịu trách nhiệm trực tiếp vì để sai phạm xảy ra tại đơn vị, để một công chức hải quan do mình quản lý lợi dụng việc phối hợp để trục lợi. Theo VKS, sai phạm này vẫn không bị cục Hải quan TP.HCM, tổng cục Hải quan xem xét xử lý nghiêm khắc.
Ngược lại, sau khi vụ án bị khởi tố, ông Chung còn được chuyển công tác và được đề bạt làm Phó Chi cục trưởng chi cục Hải quan khu chế xuất Linh Trung. Đây là câu hỏi cần được các cơ quan pháp luật giải đáp.
Vì vậy, HĐXX quyết định kiến nghị cơ quan điều tra bộ Công an, VKSND Tối cao điều tra làm rõ hành vi của ông Bùi Thành Chung. Nếu phát hiện sai phạm sẽ xử lý theo quy định của pháp luật.
Như đã thông tin trước đó, ngày 29/12/2015, qua xác minh tố giác, tin báo về tội phạm, cơ quan An ninh điều tra (bộ Công an) bắt khẩn cấp Duy ngay sau khi Duy từ Trung Quốc về nước.
Cơ quan an ninh điều tra tiến hành khám xét nhà Duy phát hiện 64 phong bì, giấy gói tiền bên trong có tổng cộng 964 triệu đồng.
Hồ sơ thể hiện, trong khoảng thời gian từ tháng 9/2014 đến khi bị bắt, Duy là trinh sát địa bàn của tổ Kiểm soát 1 thuộc đội Kiểm soát hải quan, có nhiệm vụ kiểm tra phát hiện, xử lý vi phạm về buôn lậu, gian lận thương mại của tổ chức, cá nhân.
Lợi dụng công việc này, Duy đã trực tiếp liên hệ, thỏa thuận để nhận hối lộ của các chủ doanh nghiệp, người làm dịch vụ hải quan cho doanh nghiệp để không bị kiểm tra hàng hóa tại cảng.
Cáo trạng xác định, từ ngày 21 – 29/12/2015, có 50 doanh nghiệp, cá nhân đưa tiền cho Duy với tổng số tiền gần 542 triệu đồng (trong số hơn 964 triệu đồng đã thu giữ) để được Duy “giúp đỡ” không kiểm tra hàng hóa thực tế tại cảng.
Khi các doanh nghiệp, cá nhân đưa tiền cho Duy, đối tượng thường gọi họ đến căn nhà ở đường Trần Khắc Chân, phường Tân Định, quận 1, TP.HCM (nhà mẹ Duy) và phòng làm việc ở cảng Cát Lái để nhận tiền.
Đồng thời, Duy thông qua mẹ đẻ của mình là bà Nguyễn Thị Thúy Nhiên để nhận tiền của các doanh nghiệp, người làm thủ tục khai báo hải quan cho doanh nghiệp.
Ngoài việc lợi dụng chức trách, nhiệm vụ như đã nêu trên, Duy còn dùng nhiều thủ đoạn tinh vi như: Lợi dụng tâm lý lo ngại của doanh nghiệp, người làm dịch vụ hải quan khi hàng hóa nhập khẩu bị kiểm tra thực tế, thường xuyên sử dụng, thay đổi số điện thoại không đăng ký chủ thuê bao để liên lạc, thỏa thuận với các doanh nghiệp và cá nhân làm thủ tục khai báo hải quan để che giấu tội phạm; lợi dụng địa điểm không phải nơi cư trú của mình và sử dụng người thân trong gia đình để nhận tiền bất hợp pháp.
Hành vi của Nguyễn Trường Duy đủ yếu tố cấu thành tội Nhận hối lộ quy định tại Điều 279, Bộ luật Hình sự năm 1999 với tính chất, mức độ phạm tội rất nghiêm trọng.
Từ đó, VKSND TPHCM đã đề nghị tòa tuyên phạt Nguyễn Trường Duy 12-14 năm tù về tội danh trên, đồng thời tịch thu sung công quỹ số tiền 541,9 triệu đồng.
