Các nhà lập pháp tại tỉnh Niigata dự kiến sẽ thông qua việc ủng hộ tái khởi động nhà máy Kashiwazaki-Kariwa, qua đó tháo gỡ rào cản chính trị cuối cùng đối với Tập đoàn Điện lực Tokyo (TEPCO). Nếu được chấp thuận, TEPCO có thể đưa lò phản ứng đầu tiên trong tổng số 7 lò của nhà máy hoạt động trở lại sớm nhất vào tháng 1/2026.
Đây sẽ là lần đầu tiên một nhà máy điện hạt nhân do TEPCO vận hành được tái khởi động kể từ sau sự cố tan chảy lõi lò phản ứng tại Fukushima Daiichi năm 2011, sự kiện đã làm thay đổi hoàn toàn chính sách năng lượng của Nhật Bản.
Nhà máy điện hạt nhân Kashiwazaki-Kariwa.
Vì sao Nhật Bản muốn quay lại với điện hạt nhân lúc này?
Sau thảm họa Fukushima, toàn bộ các lò phản ứng hạt nhân của Nhật Bản đã bị đóng cửa. Tuy nhiên, trong hơn một thập kỷ qua, Tokyo từng bước cho phép khởi động lại các nhà máy đáp ứng tiêu chuẩn an toàn mới. Tính đến nay, 14 trong số 33 lò phản ứng còn khả năng vận hành đã được đưa trở lại hoạt động.
Chính phủ Nhật Bản muốn giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch nhập khẩu – vốn đắt đỏ và dễ bị gián đoạn – đồng thời cắt giảm lượng khí thải carbon. Thủ tướng Sanae Takaichi công khai ủng hộ điện hạt nhân như một trụ cột để đảm bảo an ninh năng lượng, đặc biệt khi nhu cầu điện tăng nhanh do sự phát triển của các trung tâm dữ liệu AI.
Theo định hướng của chính phủ, Nhật Bản đặt mục tiêu tăng gấp đôi tỷ trọng điện hạt nhân trong cơ cấu sản xuất điện, lên khoảng 20% vào năm 2040. Kashiwazaki-Kariwa, với quy mô lớn nhất thế giới, được xem là mắt xích then chốt để đạt được mục tiêu này.
TEPCO đã cam kết đầu tư mạnh vào các biện pháp an toàn và hỗ trợ tài chính cho tỉnh Niigata nhằm tạo sự đồng thuận. Tuy nhiên, niềm tin của công chúng vẫn là một bài toán khó giải.
Người dân và giới phản đối lo ngại điều gì?
Bất chấp các cam kết an toàn, sự hoài nghi trong xã hội Nhật Bản vẫn rất lớn. Một cuộc khảo sát tại tỉnh Niigata vào tháng 10 cho thấy khoảng 60% người dân tin rằng các điều kiện cần thiết để tái khởi động nhà máy vẫn chưa được đáp ứng.
Đối với những người từng phải sơ tán vì thảm họa Fukushima và các nhóm phản đối điện hạt nhân, kế hoạch tái khởi động Kashiwazaki-Kariwa vẫn gợi lại ký ức đau đớn. Điều này cho thấy, ngay cả sau 15 năm, con đường hồi sinh điện hạt nhân của Nhật Bản vẫn đầy chia rẽ và nhạy cảm.
Ngọc Linh (Theo Reuters)
