Kể từ khi bùng phát vào năm 2019, virus SARS-CoV-2 đã đột biến nhiều lần. Những biến thể gây lo ngại bắt đầu xuất hiện như Alpha, sau đó tới Delta và Omicron.
Cho đến nay, biến thể Omicron chiếm ưu thế tối đa trên toàn cầu. Tuy nhiên, biến thể này cũng đã đột biến và hình thành các nhánh phụ, chẳng hạn như BA.4 và BA.5.
Theo New York Times, trong tuần trước, riêng biến thể Omicron BA.5 đã chiếm tới 36,6% ca mắc ở Mỹ, trong khi BA.4 chiếm từ 15,7% ca nhiễm. Tính tổng cộng, hai biến thể BA.5 và BA.4 chiếm tới 52% ca mắc Covid-19 mới ở Mỹ. Các chuyên gia đánh giá số ca mắc mới của 2 biến thể này sẽ còn tiếp tục gia tăng trong những tuần tới.
Viện Robert Koch (RKI), cơ quan phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh của Đức, mới đây xác nhận dòng phụ BA.5 của Omicron đã trở thành biến thể chiếm ưu thế ở Đức, chiếm khoảng một nửa số ca mắc mới.
Đáng chú ý, chiều 27/6, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) Phan Trọng Lân cho biết, Việt Nam cũng đã ghi nhận biến chủng phụ của Omicron là BA.5, có khả năng sẽ lấn lướt các biến chủng cũ.
Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh châu Âu lần lượt dán nhãn BA.4 và BA.5 là “các biến thể gây lo ngại” vào giữa tháng 5. Ảnh minh hoạ.
Theo các nghiên cứu, BA.4 và BA.5 mang những đặc tính có thể lẩn trốn hệ miễn dịch, trong đó bao gồm cả khả năng lẩn tránh kháng thể tạo ra từ lần tiêm vắc-xin hay lần mắc Covid-19 trước đó, thậm chí cả kháng thể tạo ra nhờ từng nhiễm các phiên bản trước đó của Omicron. Điều này lý giải tại sao BA.5 và BA.4 lại lây lan nhanh hơn các biến thể phụ khác trong họ Omicron.
Vào tháng 4, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã xem xét dữ liệu về BA.4 và BA.5 để đánh giá mức độ lây nhiễm hoặc nguy hiểm so với các biến thể trước đó. WHO đã thêm 2 biến thể phụ trên vào danh sách giám sát.
Trong khi đó, Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh châu Âu lần lượt dán nhãn BA.4 và BA.5 là “các biến thể gây lo ngại” vào giữa tháng 5.
TS. Allison Arwady, ủy viên y tế công Chicago (Mỹ) thừa nhận rằng mặc dù chủng Omicron có vẻ nhẹ, nhưng một vài nghiên cứu cho thấy các biến thể phụ mới của nó có thể nghiêm trọng hơn. Theo chuyên gia này, thử nghiệm trên động vật, chẳng hạn như ở chuột, cho thấy một vài trường hợp có biến chứng ở phổi và một số bộ phận khác khi mắc hai biến thể phụ mới này.
"Về tiềm năng, BA.5 và BA.4 có thể gây triệu chứng nặng , nhưng về tổng thể, tôi nghĩ rằng nếu bạn đã tiêm đủ liều cơ bản và thậm chí được tiêm liều bổ sung vắc-xin Covid-19, bạn sẽ chỉ bị nhiễm các triệu chứng Covid -19 thông thường mà thôi. Nếu không được bảo vệ nhờ vắc-xin, rất có thể bạn sẽ chuyển nặng hơn", TS. Allison Arwady nói.
Theo CDC Mỹ, các triệu chứng Covid-19 thông thường bao gồm: Sốt hoặc ớn lạnh; Ho; Hụt hơi hoặc khó thở; Mệt mỏi; Đau cơ hoặc tê mỏi người; Đau đầu; Mất vị giác hoặc khứu giác; Viêm họng; Nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi; Buồn nôn hoặc nôn; Tiêu chảy.
Cũng theo CDC Mỹ, 4 triệu chứng điển hình khi mắc Omicron, trong đó bao gồm cả Omicron BA.5 và BA.4 là: Ho; Mệt mỏi; Nghẹt mũi; Chảy nước mũi.
Thực tế hiệu quả bảo vệ chống nhiễm bệnh của vắc-xin suy giảm dần theo thời gian, cùng với sự xâm nhập của Omicron BA.5 và BA.4 có thể lý giải tại sao các ca mắc mới gia tăng. Điều đó dẫn tới nhu cầu cấp bách cần phải phát triển liều vắc-xin bổ sung nhắm trúng đích Omicron.
Bằng chứng sơ bộ từ nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho thấy rằng những người chưa từng được tiêm phòng bị nhiễm phiên bản trước đó của Omicron, chẳng hạn như BA.1, sẽ dễ dàng tái nhiễm BA.4 hoặc BA.5. Những người đã từng tiêm phòng vắc-xin Covid-19 dường như được bảo vệ tốt hơn.
Minh Hoa (t/h theo Sức khoẻ và Đời sống, VietNamNet)
