Theo thông tin trên Tuổi Trẻ Online, trong 40 ngày qua, từ 1/12/2021 đến 10/1/2022, Bệnh viện Nhân dân Gia Định đã tiếp nhận 1.021 bệnh nhân đến khám ở nhiều chuyên khoa do các vấn đề sức khỏe sau nhiễm Covid-19. Đa số bệnh nhân đến khám vì mệt mỏi, suy nhược cơ thể, rối loạn tinh thần.
Bệnh viện Đại học Y dược Tp.HCM cũng cho biết số bệnh nhân bị hậu Covid-19 đến bệnh viện điều trị tăng lên nhiều. Nếu một ngày trong tháng 11, bệnh viện tiếp nhận khoảng 100 bệnh nhân bị hậu Covid-19 đến khám thì hiện nay trung bình một ngày có 150 - 180 bệnh nhân hậu Covid-19 đến khám.
Một tháng bệnh viện này tiếp nhận khoảng 4.000 bệnh nhân bị hậu Covid-19 đến khám. Người bệnh đến khám cho biết có những triệu chứng như khó thở, đuối sức, hụt hơi, rụng tóc... Một số bệnh nhân kể họ cảm thấy làm việc nhanh mệt.
TS. Nguyễn Như Vinh, Trưởng khoa Thăm dò chức năng hô hấp bệnh viện này, cho biết các triệu chứng hậu Covid-19 có thể xuất hiện ở nhiều cơ quan, bộ phận trên cơ thể con người với khoảng 200 triệu chứng ở khắp cơ thể, trong đó phổ biến nhất là ở đường hô hấp.
Từ tháng 10/2021, thế giới đã có những định nghĩa chính thức về hội chứng hậu Covid-19. Đây là tình trạng bệnh ở những người đã từng mắc nhiễm hoặc nghi ngờ mắc Covid-19, có những triệu chứng dai dẳng kéo dài ít nhất 2 tháng trở lên. Những triệu chứng phổ biến là mệt mỏi, khó thở, có cả triệu chứng tâm thần kinh, thậm chí rối loạn nhận thức. Những triệu chứng này có thể là những triệu chứng mới khởi đầu sau khi hồi phục Covid-19 hoặc dai dẳng kéo dài từ khi mới nhiễm bệnh.
Các nghiên cứu trên thế giới ghi nhận hậu Covid-19 không chỉ xảy ra ở bệnh nhân nặng, bệnh nhân nguy kịch cần nhập viện hoặc lớn tuổi, có bệnh nền mà còn gặp ở những người trẻ tuổi, mắc bệnh nhẹ.
Tuy nhiên, trao đổi với VnExpress, bác sĩ Trương Hữu Khanh (nguyên Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 2, Tp.HCM), cho biết, không phải tất cả F0 khỏi bệnh đều cần khám hậu Covid-19. Chỉ một số người thực sự mắc di chứng sau khi khỏi bệnh, còn lại là dấu hiệu của các bệnh lý khác nhưng bị nhầm lẫn thành bất thường hậu Covid-19.
Nhóm cần phải đi khám hậu Covid-19 sớm là những người mắc bệnh nặng từng phải điều trị trong phòng hồi sức, người đã âm tính nhưng phải chuyển sang khu phục hồi chức năng điều trị tiếp. Hầu hết họ đều sẽ bị di chứng hậu nhiễm. Hậu Covid-19 với họ chính là hậu nhiễm trùng nặng. Như bệnh nhân thở máy nhiều, nằm lâu quá sẽ bị teo cơ, thậm chí phụ thuộc máy thời gian dài khiến phổi bị xơ.
Các cựu F0 trên nguy cơ cao có cục máu đông. Khi tái khám các bác sĩ sẽ xét nghiệm chẩn đoán thêm tình trạng tăng đông máu để có biện pháp xử trí kịp thời, hoặc lên phương án phòng ngừa. Nếu có nguy cơ, dấu hiệu tăng đông, bác sĩ sẽ kê thuốc chống đông 5-10 ngày, về nhà người bệnh uống thuốc trong 1 tháng. "Đây là di chứng Covid-19 duy nhất có thể phòng ngừa được”, bác sĩ Khanh nói. Tiêm vắc-xin để hạn chế nhiễm bệnh là cách phòng tránh di chứng tốt nhất.
F0 đã âm tính, đang vận động mà bị ngộp thở, tức ngực, khó thở, vận động kém đi cũng cần đi khám, đây là dấu hiệu đặc trưng của hậu nhiễm. Nếu phát hiện ra bệnh khác không liên quan đến Covid-19 như hen, suyễn..., người bệnh phải điều trị theo phác đồ.
Người bệnh có dấu hiệu rối loạn tâm thần như hoảng loạn, bế tắc cũng cần đi khám. Tuy nhiên, nhiều trường hợp không phải di chứng hậu nhiễm mà do đọc quá nhiều thông tin tiêu cực dẫn đến stress, nhạy cảm quá mức. "Chỉ đi khám khi có các triệu chứng dai dẳng vài tuần, vài tháng", bác sĩ Khanh tư vấn.
Nhóm không cần thiết phải đi khám hậu Covid-19 là người sau khỏi bệnh không có triệu chứng hoặc vẫn sinh hoạt, làm việc bình thường. Bác sĩ Khanh cho rằng sau một trận ốm lớn, dài ngày, hoặc hậu sinh đẻ thì việc bị mệt mỏi kéo dài, ho, sốt, đau nhức người, rụng tóc... rất thường gặp, không nghiêm trọng. Cơ thể sẽ tự điều chỉnh và phục hồi về mức bình thường.
Ngoài ra, người bệnh nếu thở nặng nhọc, đau nhức tay chân, rụng tóc, hồi hộp, đánh trống ngực... có thể tự điều trị bằng các bài tập vật lý trị liệu và tập thở tại nhà. Rụng tóc thì bổ sung thêm vitamin, khoáng chất, nhất là kẽm. Nếu đau cơ xương khớp thì uống thuốc giảm đau, tập luyện tăng cường vận động, làm việc nhà nhẹ nhàng. Mất khứu giác thì tập ngửi tinh dầu 2-3 lần mỗi ngày. Mệt mỏi thì nên cố gắng ngủ đủ giấc, điều độ, nghỉ ngơi hợp lý...
Nếu qua thời gian dài mà cơ thể không tự điều chỉnh được hoặc đã uống thuốc, tập vật lý trị liệu, bổ sung dinh dưỡng, song không cải thiện, người bệnh cần đi khám. Các triệu chứng này có thể là biểu hiện của các bệnh lý khác nghiêm trọng hơn, như sốt do sốt xuất huyết; khó thở do lao, hen suyễn... Do đó, thay vì mặc định đây là di chứng hậu Covid-19, người bệnh cần nên coi việc đi khám là một lần tầm soát bệnh định kỳ, tránh bỏ sót các bệnh nguy hiểm khác. Từ đó có chẩn đoán và phương án điều trị bệnh chính xác, phù hợp.
Người bệnh có thể khám với bác sĩ gia đình, bất kỳ bệnh viện nào mà không cần đến cơ sở y tế lớn. Điều này vừa tránh quá tải cho hệ thống y tế, vừa không tác động đến những bệnh nhân khác khiến họ hoảng sợ theo mà đổ xô đi khám hậu Covid-19.
Minh Hoa (t/h)
