Những chính sách mới nổi bật có hiệu lực từ tháng 1/2020

Chính thức cấm ép người khác uống rượu, bia

Đây là nội dung nổi bật tại Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia 2019 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2020.

Theo đó, các hành vi sau đây sẽ bị nghiêm cấm:

- Xúi giục, kích động, lôi kéo, ép buộc người khác uống rượu, bia

- Người chưa đủ 18 tuổi uống rượu, bia

- Điều khiển phương tiện giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn.

- Cán bộ, công chức, viên chức trong các cơ quan, tổ chức, sĩ quan, hạ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, chiến sĩ uống rượu, bia ngay trước, trong giờ làm việc và nghỉ giữa giờ làm việc...

Luật cũng quy định không được quảng cáo rượu, bia trong khung giờ từ 18 giờ đến 21 giờ trên các loại hình báo chí. Không được quảng cáo rượu, bia trên phương tiện giao thông. Cơ sở bán rượu, bia phải niêm yết không bán hàng cho người dưới 18 tuổi…

Phạm nhân đồng tính, chuyển giới được giam giữ riêng

Đây là điểm mới tại Luật Thi hành án hình sự 2019 có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2020.

Theo đó, phạm nhân nữ; phạm nhân là người dưới 18 tuổi; phạm nhân là người nước ngoài; phạm nhân là người mắc bệnh truyền nhiễm nhóm A theo quy định của Luật Phòng chống bệnh truyền nhiễm; phạm nhân có dấu hiệu mắc bệnh tâm thần và bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình trong thời gian chờ quyết định của tòa án sẽ được bố trí giam giữ riêng.

Ngoài ra, bổ sung 2 đối tượng được giam giữ riêng: Người đồng tính, người chuyển đổi giới tính, người chưa xác định rõ giới tính; phạm nhân có con dưới 36 tháng tuổi theo mẹ vào trại giam.

Lương tối thiểu vùng tăng

Nghị định 90/2019/NĐ-CP quy định về mức lương tối thiểu vùng áp dụng đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động.

Cụ thể, tùy theo từng vùng mà mức lương tối thiểu vùng áp dụng từ ngày 1/1/2020 và mức tăng tương ứng so với quy định hiện hành là: 4.420.000 đồng/tháng (tăng 240.000 đồng/tháng) đối với doanh nghiệp (DN) hoạt động trên địa bàn vùng I; 3.920.000 đồng/tháng (tăng 210.000 đồng/tháng) đối với DN hoạt động trên địa bàn vùng II; 3.430.000 đồng/tháng (tăng 180.000 đồng/tháng) đối với DN hoạt động trên địa bàn vùng III; 3.070.000 đồng/tháng (tăng 150.000 đồng/tháng) đối với DN hoạt động trên địa bàn vùng IV.

Cấm đánh đập, hành hạ vật nuôi

Luật Chăn nuôi 2018 quy định về việc đối xử nhân đạo với vật nuôi như sau: Không đánh đập, hành hạ vật nuôi; có chuồng trại, không gian chăn nuôi phù hợp với vật nuôi; cung cấp đủ thức ăn, nước uống bảo đảm vệ sinh...

Luật cũng quy định khi giết mổ vật nuôi phải hạn chế gây sợ hãi, đau đớn cho vật nuôi; phải có biện pháp gây ngất trước khi giết mổ; không để chúng chứng kiến cảnh đồng loại bị giết mổ.

Dự án không phải quyết định chủ trương đầu tư

Theo Luật Đầu tư công 2019 (có hiệu lực từ 1/1/2020) thì 3 dự án sau đây không phải quyết định chủ trương đầu tư:

- Dự án đầu tư công khẩn cấp (Là dự án đầu tư công nhằm kịp thời phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa, dịch bệnh; nhiệm vụ cấp bách để bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại theo quyết định của cấp có thẩm quyền);

- Dự án thuộc chương trình mục tiêu quốc gia;

- Dự án thành phần thuộc dự án đã được cấp có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư.

Ngoài ra, 2 nhiệm vụ sau đây cũng không phải quyết định chủ trương đầu tư là nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư; nhiệm vụ quy hoạch.

Quản lý chặt chẽ phân bón lưu hành tại Việt Nam

Có hiệu lực từ ngày 1/1/2020, Luật Trồng trọt 2018 quy định về hoạt động trồng trọt; quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân hoạt động trồng trọt; quản lý Nhà nước về trồng trọt.

Theo đó, phân bón là hàng hóa kinh doanh có điều kiện và phải được cấp Quyết định công nhận phân bón lưu hành tại Việt Nam, trừ phân bón hữu cơ được sản xuất để sử dụng không vì mục đích thương mại. Quyết định công nhận phân bón lưu hành tại Việt Nam có thời hạn là 05 năm và được gia hạn.

Điều kiện cấp Quyết định công nhận phân bón bao gồm:

- Đáp ứng các chỉ tiêu chất lượng theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng phân bón;

- Có kết quả khảo nghiệm đạt tiêu chuẩn quốc gia, trừ loại phân bón quy định tại khoản 2 Điều 39 Luật này.

Bộ Quốc phòng quản lý về vũ khí, vật liệu nổ

Đây là một trong những điều sửa đổi, bổ sung trong Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ sửa đổi 2019 sẽ có hiệu lực từ ngày 10/1/2020.

Luật này có sửa đổi, bổ sung quy định về khái niệm vũ khí quân dụng; về "vũ khí có tính năng, tác dụng tương tự súng săn, vũ khí thô sơ, vũ khí thể thao".

Sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 73: “Bộ Quốc phòng thực hiện chức năng quản lý nhà nước về vũ khí, vật liệu nổ, tiền chất thuốc nổ, công cụ hỗ trợ theo quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan. Bộ trưởng Bộ Quốc phòng ban hành danh mục vũ khí quân dụng quy định tại điểm a khoản 2 Điều 3 của Luật này”.

Nhiều vi phạm về đất đai bị phạt đến 1 tỷ đồng

Nghị định 91 năm 2019 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai có hiệu lực từ ngày 05/01/2020.

Nghị định này tăng hàng loạt mức phạt đối với các hành vi vi phạm trong lĩnh vực này, điển hình như:

- Phạt đến 500 triệu đồng với cá nhân và 01 tỷ đồng với tổ chức nếu lấn, chiếm đất chưa sử dụng, đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp (tăng 100 lần so với mức phạt trước đây);

- Phạt đến 500 triệu đồng với cá nhân và 01 tỷ đồng với tổ chức nếu tự ý chuyển từ đất trồng lúa sang đất ở (tăng 10 mức phạt so với trước đây)

- Phạt đến 20 triệu đồng với cá nhân và 40 triệu đồng với tổ chức nếu chuyển nhượng quyền sử dụng đất mà không có Sổ đỏ (tăng 04 lần mức phạt so với trước đây)

- Phạt đến 05 triệu đồng với cá nhân và 10 triệu đồng với tổ chức nếu không sang tên Sổ đỏ khi chuyển nhượng quyền sử dụng đất (tăng 02 lần mức phạt so với trước đây)

- Phạt đến 10 triệu đồng với cá nhân và 20 triệu đồng với tổ chức nếu bỏ hoang đất mà không thuộc trường hợp bất khả kháng (Mức phạt này trước đây chưa hề được quy định).

Cấm công ty tài chính gọi điện đòi nợ người thân khách hàng

Thông tư 18 năm 2019 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam sửa đổi Thông tư 43 năm 2016 quy định cho vay tiêu dùng của công ty tài chính cũng sẽ có hiệu lực từ ngày 01/01/2020.

Thông tư 18 siết chặt hơn các quy định đối với công ty tài chính trong việc thúc giục đòi nợ khách hàng.

Theo đó, ngoài việc yêu cầu các công ty này không được sử dụng biện pháp đe dọa đối với khách hàng; không nhắc nợ trong khoảng thời gian từ 7h đến 21h như trước đây, thì Thông tư này còn bổ sung một số yêu cầu mới, gồm:

- Không nhắc nợ, đòi nợ, gửi thông tin về việc thu hồi nợ của khách hàng đối với tổ chức, cá nhân không có nghĩa vụ trả nợ như người thân của khách hàng, trừ trường hợp có yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;

- Chỉ được nhắc nợ đối với khách hàng tối đa 05 lần/ngày;

- Trong hợp đồng cho vay tiêu dùng phải có thỏa thuận về hình thức nhắc nợ và thời gian nhắc nợ;

- Phải bảo mật thông tin khách hàng theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, Thông tư 18 cũng bổ sung quy định liên quan đến dự thảo hợp đồng cho vay tiêu dùng. Cụ thể: Trong quá trình cung cấp cho khách hàng dự thảo hợp đồng, công ty tài chính phải giải thích trung thực các nội dung cơ bản của hợp đồng, bao gồm cả quyền và nghĩa vụ của khách hàng, các biện pháp đôn đốc thu hồi nợ, biện pháp xử lý trong trường hợp khách hàng không trả nợ (trước đây, chỉ cần giải thích khi khách hàng yêu cầu).

Thêm trường hợp văn bằng, chứng chỉ bị hủy bỏ

Thông tư 21 năm 2019 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về Quy chế quản lý, chứng chỉ trong hệ thống giáo dục quốc dân có hiệu lực từ ngày 15/1/2020.

Theo đó, Thông tư này bổ sung thêm trường hợp bị thu hồi, hủy bỏ văn bằng, chứng chỉ, là do lỗi của cơ quan có thẩm quyền cấp văn bằng, chứng chỉ.

Ngoài ra, còn có các trường hợp khác đã được quy định trước đây như: Người được cấp văn bằng gian lận trong tuyển sinh, học tập, thi cử, bảo vệ đồ án, khóa luận tốt nghiệp, luận văn, luận án để được cấp văn bằng, chứng chỉ; Văn bằng, chứng chỉ bị tẩy xóa, sửa chữa…

Thông tư cũng quy định các trường đại học đại học chỉ được in phôi chứng chỉ của hệ thống giáo dục quốc dân theo mẫu do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định. Trước đây, các trường đại học được tự chủ in phôi chứng chỉ, trừ chứng chỉ giáo dục quốc phòng - an ninh.

Mỗi m2 được tính là một phiếu biểu quyết tại hội nghị nhà chung cư

Thông tư 06 năm 2019 của Bộ Xây dựng sửa đổi các Thông tư liên quan đến quản lý, sử dụng nhà chung cư có hiệu lực từ ngày 1/1/2020.

Thông tư này quy định, quyền biểu quyết sẽ được tính theo diện tích sở hữu riêng của chủ căn hộ trong nhà chung cư theo nguyên tắc: 1m2 diện tích sở hữu riêng tương đương với 01 phiếu biểu quyết.

Trước đây, theo khoản 3 Điều 16 Thông tư 02/2016/TT-BXD, mỗi căn hộ tương ứng với 01 phiếu biểu quyết.

Xe máy mới được dán nhãn năng lượng từ năm 2020

Thông tư 59 năm 2018 của Bộ Giao thông Vận tải quy định việc dán nhãn năng lượng đối với xe mô tô, xe gắn máy sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu có hiệu lực từ 01/01/2020.

Trong đó yêu cầu cơ sở sản xuất, nhập khẩu in nhãn năng lượng theo mẫu và thực hiện dán trên từng xe tại vị trí dễ quan sát trước khi đưa ra thị trường. Nhãn nãy được duy trì trên xe tới khi xe được bàn giao đến tay người tiêu dùng.

Đáng chú ý, trước khi dán nhãn năng lượng, các cơ sở sản xuất, nhập khẩu phải công khai thông tin về mức tiêu thụ nhiên liệu. Thông tin công khai phải được duy trì trong suốt thời gian cơ sở sản xuất, nhập khẩu và kinh doanh xe cung cấp kiểu loại xe đó ra thị trường.

Hoàng Mai