Sau nhiều trường hợp tử vong sau khi tiêm vaccine theo chương trình tiêm chủng mở rộng, các bậc phụ huynh bắt đầu nhìn nhận những rủi ro phải đối mặt khi đưa con đến tiêm chủng miễn phí tại các đơn vị xã phường.
Trả lời Vnexpress, Bộ trưởng Y tế cho rằng trẻ sinh ra phải được tiêm chủng, không tiêm thì sẽ bị bệnh và nguy cơ tử vong cao. "Tất cả các loại vaccine kể cả thuốc điều trị đã tiêm vào người thì chắc chắn có tỷ lệ phản ứng từ nhẹ cho đến nặng. Nhưng vẫn phải tiêm vì xác suất để cứu sống người rất nhiều so với tỷ lệ tai biến. Đó là nguyên tắc của y học và chúng ta phải vận dụng", Bộ trưởng bộ Y tế nhấn mạnh.
Bộ trưởng bộ Y tế kiểm tra tiêm chủng vaccine ComBE Five tại trạm y tế xã
Vậy làm thế nào để hạn chế đến mức thấp nhất các trường hợp tử vong sau khi tiêm vaccine?
Theo quy trình của bộ Y tế, trước khi tiêm chủng, nhân viên y tế sẽ hỏi tiền sử và các thông tin có liên quan đến sức khỏe hiện tại của trẻ để sàng lọc.
Tổ chức kiểm tra sàng lọc trước khi tiêm vaccine.
Về phía gia đình, các bậc phụ huynh không nên đưa trẻ đến các cơ sở tiêm chủng khi trẻ bị ốm, sốt, suy giảm miễn dịch, dị ứng với trứng hoặc thời tiết lạnh dưới 10 độ C.
Bác sĩ Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cho rằng không có vaccine nào là an toàn tuyệt đối.
Do vậy ngoài việc theo dõi sức khỏe của trẻ 30 phút sau khi tiêm vaccine tại trạm y tế, cần theo dõi trẻ trong 48 giờ tiếp theo tại gia đình.
Khi trẻ có những biểu hiện sốt cao từ 39°C trở lên, co giật, phát ban, khóc thét, tím tái, khó thở, li bì, mệt lả, bú kém, bỏ bú, chân tay lạnh...cần đưa đến cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời.
“Nếu thấy trẻ có các biểu hiện bất thương thì cần đưa trẻ đến trạm y tế. Đừng đưa trẻ lên bệnh viện tuyến trên xa xôi. Hiện nay các trạm y tế xã đã được tập huấn phác đồ chống sốc, tiêm thuốc Adrenalin. Xử trí ban đầu rồi hãy đưa trẻ lên tuyến trên”, bác sĩ Dương Thị Hồng cho biết thêm.
Bác sĩ Nguyễn Văn Hà, Giám đốc trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Yên Bái cho biết: “Nhân viên y tế và cộng tác viên tiêm chủng của chúng tôi đã trao đổi số điện thoại với bố mẹ các cháu để hỏi thăm tình hình sức khỏe và tư vấn kịp thời khi cháu bé có những phản ứng thông thường hoặc phản ứng nặng. Tỉnh Yên Bái tiêm vaccine ComBE Five từ tháng 11 năm ngoái, đến nay chủ yếu ghi nhận tỷ lệ trẻ bị phản ứng thông thưòng với tỷ lệ 13%, một số trường hợp phản ứng nặng hơn đều xử trí kịp thời, chưa có trường hợp nào bị phản ứng phải vượt lên tuyến trên mà chúng tôi không biết”.
Trả lời VOV.vn, chị Nguyễn Thị Hợi ở thành phố Yên Bái cho biết có nhiều trường hợp bố mẹ bận việc đã nhờ ông bà đưa cháu đi tiêm nhưng không cung cấp được cho y bác sĩ đầy đủ thông tin về sức khỏe cũng như tình trạng sử dụng thuốc của trẻ trước đó.
Bác sĩ Phạm Thị Thủy, Trạm trưởng trạm Y tế xã Tuy Lộc, thành phố Yên Bái cho biết: “Chúng tôi đã gặp một số trường hợp đưa trẻ đến tiêm chủng nhưng trước đó mẹ cháu cho uống thuốc hạ sốt, ông bà đưa cháu đi tiêm nên khám sàng lọc không phát hiện ra cháu bị sốt. Do vậy quá trình khám và tư vấn trước khi tiêm, chúng tôi phải hỏi rất kỹ các bà mẹ. Trong trường hợp ông bà đưa cháu đi tiêm thì chúng tôi xin số điện thoại của mẹ cháu để hỏi”.
Tuy nhiên, từ kinh nghiệm của những địa phương có tỷ lệ trẻ bị phản ứng nặng sau tiêm vaccine thấp thì khâu khám sàng lọc trước khi tiêm phải được thực hiện kỹ lưỡng và cán bộ y tế phối hợp với gia đình theo dõi sát sao sức khỏe của trẻ.
Trong năm 2018 cả nước có gần 27.800 trẻ bị phản ứng sau tiêm chủng, trong đó có 32 trường hợp phản ứng nặng và 3 trẻ trong số này đã tử vong.
Theo bộ Y tế, vaccine ComBE Five có thành phần tương tự như vaccine Quinvaxem với tỷ lệ phản ứng thông thường đối với các vaccine chứa thành phần ho gà toàn tế bào: sốt từ 38-39°C chiếm tới 44,5%.
Theo VTV.vn, Bộ trưởng bộ Y tế cũng khuyến cáo các bậc cha mẹ cần cho con đi tiêm chủng để phòng tránh dịch bệnh.
Việc tiêm chủng vaccine sẽ rất khó tránh khỏi việc trẻ xuất hiện các phản ứng sau tiêm điển hình là sốt, quấy khóc. Đây là những phản ứng thông thường.
Sau tiêm, các bậc cha mẹ nên theo dõi chặt chẽ con trẻ để kịp thời đưa trẻ đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế xử lý các phản ứng sau tiêm vaccine.
Tính đến ngày 9/1, cả nước đã có 130.000 trẻ của 28 tỉnh, thành phố được tiêm vaccine ComBE Five. Tỷ lệ phản ứng sau tiêm của trẻ ở giới hạn an toàn theo khuyến cáo của WHO.
Các phản ứng nặng như co giật, giảm trương lực cơ, sốc phản vệ chiếm tỷ lệ 20/1.000.000 trẻ tiêm vaccine. Tuy nhiên, nếu được xử trí kịp thời thì sẽ hạn chế thấp nhất tỷ lệ tử vong sau tiêm chủng.
Minh Anh (tổng hợp)
