Loài người cần thêm... 3 trái đất?
Nếu con người vẫn duy trì mức tiêu thụ tài nguyên thiên nhiên như hiện nay thì chỉ 10 năm nữa thôi, phải có thêm 3 trái đất nữa mới đủ đáp ứng nhu cầu cho toàn nhân loại. Đến năm 2023, loài người sẽ vượt qua ranh giới đỏ - ngưỡng mà kể từ đó, môi trường sẽ không thể phục hồi lại được nữa. Đây là những lời cảnh báo mới nhất của các nhà nghiên cứu Phần Lan vừa đưa ra, thông qua cuốn sách có tiêu đề "Bốn kịch bản cho nhân loại vào năm 2023".
Việc cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên đã được cảnh báo từ lâu, nhưng tất cả các dự báo bi quan nhất đều cho rằng, viễn cảnh đáng sợ này chỉ có thể xảy ra sau năm 2100. Trong giới nghiên cứu tồn tại một thuật ngữ gọi là "điểm không thể trở lại". Theo họ, đối mặt với sự tham lam của con người, trái đất có một khả năng hồi phục nhất định. Tuy nhiên, chỉ khi bị khai thác và tàn phá quá mức, môi trường mới không thể tái tạo lại nữa. Ngưỡng chịu đựng đó được gọi là "điểm không thể trở lại". Khi đã vượt qua mức này, con người phải chấp nhận sống trong một trái đất mới, chứ vĩnh viễn không thể phục hồi lại môi trường như trước.
Nhóm tác giả cuốn sách bao gồm các nhà kinh tế học, xã hội học và sinh thái học tính toán rằng, đến năm 2023, loài người sẽ cần một lượng tài nguyên gấp 3 lần mức cung cấp tối đa của trái đất hiện nay, mới đủ tiêu dùng. Nói một cách hình ảnh, phải cần thêm... 3 trái đất nữa cho các nhu cầu của con người.
Kinh tế ngày càng phát triển làm người ta có điều kiện hưởng thụ nhiều hơn. Điều đó cũng có nghĩa là lượng tài nguyên thiên nhiên bị khai thác cũng tăng lên. Theo thống kê, tính đến năm 2010, trung bình mỗi công dân trên hành tinh đã tiêu thụ một lượng tài nguyên gấp 1,25 lần so với mức cần thiết.
Riêng với người Phần Lan, tỷ lệ này là một con số cực cao: Bốn lần. Đơn cử như, để sản xuất ra một lít sữa phải mất tới 140 lít nước. Một bánh hamburger cần 2.385 lít nước còn 1kg thịt bò mất 22.000 lít nước. Cứ với đà này, thảm họa về sinh thái chắc chắn sẽ sớm xảy ra, và cái giá mà loài người phải trả sẽ không hề rẻ chút nào, một khi vượt qua điểm không thể trở lại.
Nhân loại cần chung tay bảo vệ trái đất.
Thật đáng quan ngại là dường như trái đất đang tiến ngày càng gần hơn đến giờ G này. Lượng khí thải công nghiệp xả vào bầu khí quyển không ngừng tăng trong nhiều thập kỷ qua, bất chấp mọi lời kêu gọi cắt giảm. Mức độ cho phép tối đa của khí carbon dioxide trong khí quyển là 450ppm (phần triệu).
Một thế kỷ trước, thông số này mới ở mức 280 ppm, còn bây giờ nó đang là 380 ppm. Những thảm họa tự nhiên như lũ lụt, hạn hán, mưa lớn và các thiên tai khác chính là sự báo động rõ nét nhất của thiên nhiên gửi tới con người. Theo sau đó là nạn đói. Hàng tỷ người trên trái đất đang lâm vào tình trạng thiếu ăn đến đói ăn. Đến năm 2023, con người sẽ phải đối mặt với việc không còn đất đai màu mỡ và nước để canh tác nông nghiệp nữa. Cuộc sống của nhân loại khi đó sẽ thay đổi hoàn toàn, hoặc sẽ bị hủy diệt.
Mổ xẻ kịch bản mang tên 2023
Theo các nhà nghiên cứu Phần Lan, kịch bản có xác suất cao nhất cũng lại là kịch bản tồi tệ nhất: Năm 2023, hệ sinh thái thế giới cơ bản đã bị tàn phá hoàn toàn bởi các trận cháy rừng khổng lồ thiêu đốt cả một khu vực rộng lớn. Lũ lụt tàn phá các khu vực ven biển, các cơn bão khủng khiếp xảy ra nhiều hơn và thường xuyên hơn. Nước tinh khiết trở thành một thứ của hiếm. Người nghèo phải chịu hậu quả đầu tiên khi buộc phải sử dụng các nguồn nước ô nhiễm. Nhưng người giàu cũng không khá hơn là bao, bởi khi đã khan hiếm thì dẫu có tiền cũng không mua được nước sạch.
Nền sản xuất công nghiệp toàn cầu bị xóa sổ do không còn tư liệu sản xuất. Nông nghiệp cố gắng khai thác các vùng đất canh tác còn lại để tạo ra lương thực nuôi sống con người. Nhiều người sẽ bị chết đói, chết khát, chết vì bệnh tật. Không còn những chiếc xe hơi lăn bánh trên đường, hay những chuyến bay trên bầu trời, bởi dầu mỏ đã cạn kiệt. Dân số thế giới giảm mạnh và loài người quay về nền kinh tế nông nghiệp để duy trì sự sống.
Kịch bản thứ hai sáng sủa hơn một chút. Những gì đã nêu ở kịch bản đầu tiên vẫn không thể tránh khỏi, nhưng mức độ có giảm nhẹ đi. Con người có xu hướng sống tản mát ra khắp nơi để tìm kiếm những gì còn sót lại, hòng duy trì cuộc sống. Không còn ranh giới quốc gia, các chính phủ cũng tan rã. Tất cả các tôn giáo của thế giới sẽ hợp nhất thành một phong trào xã hội với mục tiêu chung là cứu lấy sự sống trên hành tinh. Từng nhóm cư dân tự quản lấy cuộc sống của mình. Mọi người sẽ chuyển sang ăn chay. Môi trường dần được phục hồi.
Cuốn sách cảnh báo của các nhà khoa học Phần Lan sau khi ra mắt đã nhận được sự quan tâm sâu sắc của dư luận quốc tế. Tuy viễn cảnh đối mặt với thảm họa diệt vong mà nhóm tác giả dự báo vào năm 2023 bị cho là quá sớm, nhưng tất cả giới khoa học đều đồng ý rằng, chúng rất có thể sẽ xảy ra. Những nỗ lực hiện nay của con người trong việc bảo vệ trái đất ngôi nhà chung của nhân loại là chưa đủ. Nếu không hành động kiên quyết hơn nữa, dự báo trên sẽ trở thành hiện thực.
Trái lại, vẫn có một số người cho rằng, trái đất sẽ biết cách tự cân bằng, và chúng ta chẳng việc gì phải lo lắng cả(?!). Họ dường như đã quên mất rằng, loài người đang quá tham lam khi tác động thô bạo mang tính hủy diệt môi trường. Một khi hệ sinh thái mất đi, sẽ không có gì giúp phục hồi lại được. Và thảm họa diệt vong của loài người khi đó chắc sẽ không hẳn là một câu chuyện khôi hài.
An Mai (Theo Pravda)
