"Ai cũng bảo, làm chuyên án PMU18 cho tôi tiếng tăm, nâng tầm cái chức Cục trưởng C14 của tôi lên. Từ trước C14 là đánh án hình sự, băng nhóm tội phạm xã hội đen có tổ chức. PM18 chỉ có phần đầu là liên quan đến hình sự, tức các đối tượng đánh bạc còn sau đó là tham nhũng. Họ hiểu như thế là rất thiển cận. Tôi phải truy nguyên gốc, tiền ở đâu đánh bạc lớn như thế? Và, phát hiện ra tham nhũng cực lớn…" - Tướng Quắc tâm sự.
Bùi Tiến Dũng bị dẫn giải đến cơ quan điều tra
Không thể và có thể
Tướng Quắc cho biết, khi bắt tay vào làm chuyên án PMU18 đã dự liệu sẽ gặp những khó khăn và lường trước được những trở ngại sẽ phải đương đầu. Ai cũng hiểu, bắt bạc chỉ là cái cớ để đánh tham nhũng kinh tế đối với những đối tượng quan chức mất chất ở Bộ Giao thông -Vận tải ngày ấy. Theo Tướng Quắc, ngày đó ông sắp về hưu rồi, làm xong chuyên án này, ông sẽ về, mọi thứ ông sẽ làm hết để cán bộ dưới quyền hoặc người tiền nhiệm sẽ không bị ảnh hưởng gì. Ông cũng thẳng thắng thừa nhận, nếu chưa đến tuổi sắp về hưu, chưa chắc ông đã có quyết tâm lớn để làm vụ này.
Đây là một chuyên án lớn, mảng tội lớn nhất của chuyên án này lại là tham nhũng kinh tế, không thuộc C14. Tướng Quắc cho biết: "Các nơi khác không làm thì tôi làm. Tôi làm rất vô tư với sự nhiệt tình và bản lĩnh nghề nghiệp vững vàng. Chỉ buồn là đến lúc về hưu, chuyên án vẫn dang dở, chưa thể khép lại được. Tất nhiên, nó có nhiều nguyên nhân nhưng cái chính là quan điểm chỉ đạo đã thiếu thống nhất. Thực chất chuyên án PMU18, mảng lớn nhất là tham nhũng kinh tế thì lại chìm nhất, trong khi những thứ chỉ là cái cớ như đánh bạc hay nhận tiền hối lộ, môi giới hối lộ để "chạy án" thì lại bị đẩy lên cho dư luận không biết đâu mà lần".
"Khi tôi phát hiện ra bản chất ở PMU18 rằng Dũng "tổng" là "tay hòm chìa khóa" của một quan chức cao cấp của Bộ GTVT còn "tay hòm chìa khóa" cho Dũng là Phạm Tiến Dũng (Tức Dũng "con") ở PMU18 thì mọi hướng chỉ đạo đã khác rất nhiều". Trước đó có anh em, chiến hữu cảnh báo rằng: Chuyên án này anh "không thể" làm tới nơi tới chốn được đâu, dù anh muốn. Tôi nghĩ, mình quyết tâm thì "có thể". Cuối cùng tôi chỉ đúng một chút mà anh em, chiến hữu cũng đúng một chút. Vì trong cái "có thể" đó, tôi cũng đã làm được nhiều việc; còn trong cái "không thể" ấy, có những cái tôi không thể làm được thì đã về hưu", Tướng Quắc nói.
"Tôi có phải Tề Thiên Đại thánh đâu"
Theo Tướng Quắc thì ông là người trực tiếp chỉ đạo bắt Bùi Tiến Dũng, Tôn Anh Dũng, Vũ Mạnh Tiên và Phạm Tiến Dũng nhưng không trực tiếp lấy cung những đối tượng này. Trước khi các điều tra viên lấy cung, ông có gặp 4 đối tượng trên để xác định tư tưởng và trách nhiệm của họ trong vấn đề khai báo. Với Dũng "tôn", Tiên và Dũng "con" thì nhẹ nhàng và đơn giản hơn. Bùi Tiến Dũng thì khác, có thái độ bất cần và ngoan cố. "Lúc đó, tôi đọc được tâm lý và suy nghĩ trong đầu Dũng "tổng" rằng: Tôi chẳng khai báo, các ông có chứng cứ gì để chứng minh, tôi không nhận tội, các ông làm gì được tôi. Bắt tôi thì phải thả thôi, có người sẽ lo cho tôi ra, các ông sẽ bị "ăn đòn"..., Tướng Quắc chia sẻ.
Bùi Tiến Dũng tại phiên tòa
"Bản chất Dũng "tổng" không phải là người xấu. Đối tượng này sinh ra, lớn lên trong một gia đình có truyền thống cách mạng. Bố là Thiếu tướng quân đội. Bản thân Dũng trước đó cũng trong quân ngũ, tốt nghiệp đại học, có tư tưởng lập trường vững vàng. Sau khi về làm Tổng giám đốc ở PMU 18 mới bắt đầu hư hỏng, tham nhũng, cờ bạc, chơi bời... Tôi đã động viên Dũng "tổng" khai báo thành khẩn để nhận được khoan hồng nhưng Dũng ngoan cố, không khai hoặc khai nhỏ giọt những gì mà biết chắc là cơ quan điều tra đã có chứng cứ. Thật ra, nếu Dũng "tổng" khai đến tận cùng mảng chạy án và tham nhũng thì chắc chắn, đụng chạm đến rất nhiều quan chức cao cấp ở Bộ này, cấp kia... hơn nữa Dũng “tổng" vẫn hy vọng sẽ có một "phép màu" nào đó sẽ kéo mình ra khỏi trại giam... Tướng Quắc nhận xét.
Người ngoan cố tiếp theo là Dũng "tôn" hay còn gọi là Dũng "huế". Dũng "tôn" không khai nhưng lại dốc bầu tâm sự với bạn cùng phòng giam rằng: "Lão Quắc "đánh trận" này là để lật đổ người khác và muốn lên chức". Tướng Quắc kể: "Hồi đó, nghe xong tôi cười lớn. Bởi tôi đến tuổi về hưu rồi, chẳng có quy định nào tuổi của tôi được lên chức cả. Hơn nữa, tôi làm vì công việc chứ tội ai người đó phải chịu, ai không liên quan, làm sao kết tội được họ. Tôi có phải là Tề Thiên Đại thánh, có phép thuật đâu mà thích thì lật đổ, không thích thì thôi như thế. Họ đề cao tôi quá, trong khi tôi thấy mình chẳng có chút khả năng nhỏ nào về chuyện đó.
Để xác định tư tưởng cho Dũng "tôn", tôi đã trực tiếp gặp và nói: "Tôi là lão Quắc già đây. Cuối năm nay tôi về hưu. Tôi làm việc này là vì đất nước chứ chẳng tranh giành quyền chức với ai cả. Tôi biết anh trước kia có mối quan hệ rất rộng với khá nhiều người có chức, có quyền. Anh nhận xét, đánh giá thế nào về những cán bộ anh từng quan hệ... Theo anh, họ tốt hay xấu, họ có thật sự vì dân vì nước hay không? Điều này anh không cần trả lời với tôi, anh tự hiểu là được rồi", Tướng Quắc kể lại.
Những điều còn mất
Tướng Quắc tâm sự: "PMU18 đến bây giờ vẫn còn rất nhiều mảng liên quan đến tham nhũng, án kinh tế, cố ý làm trái các quy định trong quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng chưa được làm rõ...Trước khi về hưu, tôi nhắn nhủ anh em đồng nghiệp rằng: Cứ công tâm, đúng pháp luật mà làm. Điều này khi tôi đang làm cũng luôn thể hiện điều đó.
Vợ chồng Phạm Tiến Dũng - tức Dũng "con" đều có tội, bắt giam cả 2 theo pháp luật không sai. Nhưng tôi chỉ bắt giam Dũng "con", còn vợ vẫn cho tại ngoại để chăm sóc con cái. Tôi biết Dũng "con" là "tay hòm chìa khóa" của Dũng "tổng", lại bị bệnh hen nên tôi đã chỉ đạo giam riêng Dũng, tôi gửi Dũng về trại tạm giam ở Hải Dương để tránh nhiều chuyện và việc giam Dũng "con" ở Hải Dương cũng được giữ bí mật. Dũng "con" bị hen rất nặng, tôi chỉ đạo cho anh em cung cấp thuốc cho Dũng đầy đủ, thường xuyên để Dũng đủ sức khỏe làm việc với cơ quan điều tra.
Ngoài chuyện "tay hòm chìa khóa" ra, thì Dũng "con" là người biết rất nhiều thông tin. Khi tôi về hưu được một thời gian, Dũng "con" chết. Tôi không ngỡ ngàng về chuyện này. Tội của Dũng "con" không đáng chết, không đáng phải nhận một kết cục bi thảm như thế. Cái mất mát nữa, không đáng có, cần bị lên án là người ta đã chết rồi, thế là đổ hết tội lỗi lên đầu người ta. Lúc Dũng "con" còn trong trại tạm giam, Dũng "tổng" , Tiên... khai rất cầm chừng nhưng khi biết tin Dũng "con" chết, chúng khai trơn tru hơn nhưng để đổ hết tội cho người đã chết chứ không phải khai thành khẩn để nhận được khoan hồng.
Về vụ nguyên Phó tổng giám đốc PMU18 đã về hưu, sau này cũng bị khởi, truy tố và đưa ra xét xử vì nhận 500 triệu đồng tiền biếu của PMU18. Rất oan cho vị phó tổng này, ông ta được PMU18 biếu chứ có phải ông ta đòi hỏi đâu. Sao lại xác định, ông ta cầm tiền có nguồn gốc do phạm tội mà có. Trong khi đó, Dũng "tổng" đầy tội như thế, tổng hợp nhiều tội ở nhiều phiên tòa, Dũng chỉ bị phạt tù 19 năm - tù có thời hạn cho Dũng "tổng" là quá nhẹ", Tướng Quắc nói.
"Những người theo dõi và nghĩ về thời cuộc, sẽ thấy những điều còn mất trong chuyên án PMU18 là rất rõ ràng. Nó cho tôi cái sự khởi đầu đấu tranh chống tội phạm tham nhũng, kinh tế; cho tôi được người đời biết nhiều hơn nhưng cũng lại cho người đời biết, tôi thăng trầm trong sự nghiệp thế nào? Được mất trong chuyên án này đều là những ký ức để đời trong tôi", vị tướng già trầm tư nói.
Quế Ngân - Quỳnh Chi
Kỳ sau: Người phụ nữ bình dị sau lưng tướng Quắc
