Luật Căn cước được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 6, có hiệu lực kể từ 1/7/2024. Một trong những nội dung quan trọng của luật, đó là việc đổi thẻ CCCD thành thẻ căn cước.
Theo đề xuất từ Bộ Công an, không chỉ đơn thuần là đổi tên, thẻ căn cước còn có rất nhiều điểm mới so với thẻ CCCD. Ví dụ mục "quê quán" đổi thành "nơi đăng ký khai sinh", "nơi thường trú" đổi thành "nơi cư trú", trên mặt thẻ căn cước sẽ không còn thông tin về đặc điểm nhân dạng, vân tay ngón trỏ trái và ngón trỏ phải…
Tính đến cuối năm 2023, Bộ Công an đã cấp hơn 83 triệu thẻ CCCD gắn chip cho người dân trên phạm vi toàn quốc. Sau khi luật Căn cước được thông qua, nhiều người thắc mắc rằng, hơn 83 triệu thẻ CCCD này có phải cấp đổi sang thẻ căn cước hay không?
Về vấn đề này, tại điều khoản chuyển tiếp, luật Căn cước quy định rõ, thẻ CCCD đã được cấp trước 1/7/2024 sẽ có giá trị sử dụng đến hết thời hạn được in trên thẻ. Như vậy, nếu đã có thẻ CCCD gắn chip (và vẫn còn hạn sử dụng) thì không cần phải đổi sang thẻ căn cước.
Những trường hợp bắt buộc phải đổi sang thẻ căn cước bao gồm:
-Công dân đủ 14 tuổi, 25 tuổi, 40 tuổi và 60 tuổi
Trước đây, Luật Căn cước công dân 2014 số 59/2014/QH13 chỉ quy định công dân ở các độ tuổi: 25 tuổi, 40 tuổi, 60 tuổi mới cần phải đi làm CCCD.
Tuy nhiên, bắt đầu từ 1/7/2024, công dân khi đủ 14 tuổi đã được cấp thẻ Căn cước trước đó cũng bắt buộc phải thực hiện thủ tục cấp đổi thẻ Căn cước. Riêng với người dưới 14 tuổi thì không bắt buộc làm mà chỉ cấp thẻ Căn cước khi có nhu cầu.
-Thay đổi, cải chính thông tin về họ, chữ đệm, tên khai sinh; ngày, tháng, năm sinh
Những thông tin như họ tên, ngày tháng năm sinh là những thông tin quan trọng của một công dân. Do đó, khi có sự thay đổi thì việc cập nhật những thông tin trên vào Căn cước là bắt buộc nhằm đảm bảo tính chính xác của dữ liệu cá nhân, tránh những nhầm lẫn và tranh chấp khi thực hiện các giao dịch.
-Thay đổi nhân dạng; bổ sung thông tin về ảnh khuôn mặt, vân tay; xác định lại giới tính hoặc chuyển đổi giới tính theo quy định của pháp luật
So với Luật Căn cước công dân 2014 thì trong Điều 24 Luật Căn cước mới 2023, công dân khi chuyển đổi giới tính cũng sẽ cần phải đi đổi lại thẻ Căn cước từ 1/7/2024. Đồng thời, nhân dạng, khuôn mặt, vân tay là một trong các đặc điểm riêng biệt để xác định các cá nhân khác nhau.
Do đó, khi thay đổi nhân dạng, khuôn mặt, vân tay hay chuyển đổi giới tính, việc cập nhật những dữ liệu trên là vô cùng quan trọng nhằm thuận lợi cho các cơ quan chức năng xác nhận thông tin khi cần thiết.
-Có sai sót về thông tin in trên thẻ Căn cước
Hiện nay, thẻ Căn cước gồm thông tin nêu tại Điều 18 Luật Căn cước sau đây: Ảnh khuôn mặt; Số định danh cá nhân; Họ, chữ đệm và tên khai sinh; Ngày, tháng, năm sinh; Giới tính; Nơi đăng ký khai sinh; Quốc tịch; Nơi cư trú.
Đây cũng là các thông tin quan trọng để phân biệt cá nhân này với cá nhân khác. Do đó, khi phát hiện bị sai thông tin trên trên thẻ Căn cước, người dân cần phải đến Cơ quan Công an để đổi ngay thẻ mới.
-Xác lập lại số định danh cá nhân
Theo Khoản 3 Điều 12 Luật Căn cước, số định danh cá nhân được sử dụng để thực hiện thủ tục cấp thẻ Căn cước. Ngoài ra, tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XV, Bộ Công an đã quy định việc công dân được hủy và xác lập lại số định danh cá nhân khi:
Xác định lại giới tính/cải chính năm sinh.
Sai sót về thông tin cá nhân như: năm sinh, giới tính, nơi đăng ký khai sinh.
Do đó, khi xác lập lại số định danh cá nhân, công dân cần phải đi cấp lại thẻ Căn cước để tương ứng với số định danh cá nhân mới.
Hiện nay, số định danh cá nhân là một dãy 12 số gồm:
06 số đầu: mã thế kỷ sinh, mã giới tính, mã năm sinh, mã tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương/mã quốc gia nơi đăng ký khai sinh.
06 số còn lại là ngẫu nhiên (Căn cứ Điều 13 Nghị định 137/2015/NĐ-CP).
Có thể thấy trường hợp bị sai những thông tin về năm sinh, giới tính, nơi đăng ký khai sinh cũng sẽ ảnh hưởng đến 06 số đầu trên số định danh cá nhân.
- Thẻ CCCD gắn chip hết hạn sau ngày 1/7/2024 (thời hạn in trên mặt trước, góc dưới cùng bên trái của thẻ), thì phải đổi sang thẻ căn cước.
Ngoài ra, người dân có thể làm thủ tục cấp thẻ căn cước (theo nhu cầu) trong một số trường hợp sau:
- Công dân Việt Nam dưới 14 tuổi, thực hiện thủ tục cấp thẻ căn cước lần đầu, thông qua người đại diện. Đây là quy định mới tại luật Căn cước so với luật CCCD, nhằm mở rộng đối tượng được cấp thẻ căn cước.
- Công dân đã có thẻ CCCD gắn chip nhưng muốn đổi sang thẻ căn cước.
- Công dân có thay đổi thông tin về nhân thân, thông tin trên thẻ căn cước thay đổi do sắp xếp đơn vị hành chính…
Minh Hoa (t/h)
