TCH đang thành công lớn nhờ đón đầu được dòng cầu đối với xe đầu kéo Mỹ
Kẻ khóc người cười
Tháng 1/2017, kim ngạch nhập khẩu xe Trung Quốc (phần lớn là xe tải) được nhập về Việt Nam là 94 chiếc, chỉ bằng 1/6 cùng kỳ năm ngoái (560 chiếc) và 1/20 số xe nhập về từ quốc gia láng giềng trong tháng 1/2015. Cả năm 2016, tổng số xe nhập khẩu từ Trung Quốc chỉ còn 10.900 chiếc, so với 26.700 chiếc năm 2015 và 13.700 chiếc năm 2014. Có thể thấy xu hướng đi xuống rõ rệt của đường cầu xe Trung Quốc trong nhiều tháng trở lại đây. Các doanh nghiệp bán buôn xe tải cũng theo đó ảnh hưởng không nhỏ.
Quý IV/2016, Công ty CP Ô tô TMT (HOSE: TMT) báo lãi sau thuế vỏn vẹn 1,3 tỷ đồng. Lũy kế từ đầu năm, doanh nghiệp này lãi 49 tỷ đồng, bằng ¼ so với năm 2015 (187 tỷ đồng), và chỉ đạt 19% kế hoạch năm (256 tỷ đồng). Theo TMT, sở dĩ có sự đi xuống đột ngột trong kết quả kinh doanh trong năm qua là bởi phân khúc thị trường xe tải đã bão hòa, bên cạnh việc khai thác một số thị trường chưa tốt, dẫn đến thị phần không những không tăng mà còn giảm sút.
Năm 2014 và nửa đầu năm 2015 là có thể coi là thời kỳ “hoàng kim” của các doanh nghiệp kinh doanh xe tải, đặc biệt là xe tải nặng, xe đầu kéo, trong bối cảnh chính sách siết tải trọng khiến các công ty vận tải phải đầu tư mua xe để đáp ứng năng lực vận chuyển ngày càng tăng. Đây cũng là lý do mà trong Đại hội Cổ đông thường niên (ĐHĐCĐTN) diễn ra vào tháng 4/2016, TMT quyết tâm đạt doanh thu thuần 5.804 tỷ đồng, tăng 75% so với năm 2015, chỉ tiêu LNST được nâng 1/3 lên 256 tỷ đồng. Việc không dự báo được sức cầu của thị trường khiến TMT chỉ đạt doanh thu thuần 2.528 tỷ đồng trong năm vừa qua, bằng ½ kế hoạch và giảm 25% so với năm 2015.
Trong khi đó, phần nào nắm bắt được xu thế thị trường, Công ty CP Kỹ thuật và Ô tô Trường Long (HOSE: HTL) trong ĐHĐCĐTN hồi đầu năm ngoái chỉ đặt kế hoạch doanh thu 1.481 tỷ đồng, LNST 66 tỷ đồng, lần lượt giảm 13% và 51% so với năm 2015. Mặc dù đã giảm sâu các chỉ tiêu, HTL vẫn không hoàn thành kế hoạch, đặc biệt là trong những tháng cuối năm. Doanh nghiệp đang niêm yết trên Sở GDCK TP. Hồ Chí Minh (HOSE) ghi nhận doanh thu 1.217 tỷ đồng trong năm 2016, giảm 29% so với kỳ trước và chỉ đạt 82% kế hoạch năm. Chỉ tiêu LNST giảm gần 1/3 so với cùng kỳ, xuống còn 53 tỷ đồng, bằng 80% kế hoạch.
Cùng chung cảnh ngộ là Công ty CP Đầu tư Dịch vụ Hoàng Huy (HOSE: HHS). Doanh nghiệp niêm yết trên HOSE từ năm 2012 chỉ đạt doanh thu 1.578 tỷ đồng trong năm vừa qua, bằng già nửa năm 2015 và chỉ đạt 40% kế hoạch năm, khiến LNST của đơn vị co lại còn 139 tỷ đồng, so với mức 481 tỷ đồng năm 2015. Cùng với việc tăng vốn điều lệ từ 2.331 tỷ đồng lên 2.747 tỷ đồng, EPS của HHS giảm 7 lần từ 3.427 đồng xuống 528 đồng.
Trong bức tranh ảm đạm như vậy, nổi lên một cái tên đáng chú ý: Công ty CP Đầu tư Dịch vụ Tài chính Hoàng Huy (HOSE: TCH). Doanh nghiệp này trong 9 tháng từ 1/4/2016-31/12/2016 đạt doanh thu 1.077 tỷ đồng, tăng 14,2%. Chỉ tiêu LNST còn ấn tượng hơn khi đạt 381 tỷ đồng, tăng gấp 3 lần so với cùng kỳ 2015 (138 tỷ đồng).
Lý do tạo nên sự khác biệt là bởi trong khi ba doanh nghiệp còn lại tập trung phân phối các thương hiệu xe tải Trung Quốc như Dong Feng, SinoTruck, Howo, thì TCH đã đi tắt đón đầu bằng cách phân phối độc quyền thương hiệu xe tải International của Mỹ. Trong giai đoạn nhu cầu xe tải, đặc biệt là xe đầu kéo tăng mạnh trong giai đoạn 2014-2015, xe Trung Quốc được ưa chuộng vì mức giá rẻ, tuy nhiên chất lượng thấp, khấu hao nhanh và tốn nhiêu liệu. Bởi vậy nên khi thị trường dần bão hòa, các công ty vận tải đang có xu hướng quay sang xe nhập khẩu từ Mỹ, với thiết kế, độ bền và mức tiêu thụ nhiên liệu tiết kiệm vượt trội.
So găng
Trong số 4 doanh nghiệp niêm yết nêu trên, TCH cũng là doanh nghiệp có nguồn lực lớn nhất, với vốn điều lệ tính tới cuối năm 2016 là 3.630 tỷ đồng. Tăng gấp 3 lần thời điểm đầu kỳ tài chính (1/4/2016 – 1.200 tỷ đồng). Tiền và tương đương tiền ở mức 503 tỷ đồng; tổng tài sản là 4.583 tỷ đồng. HHS bám sát với vốn điều lệ 2.747 tỷ đồng; tổng tài sản 3.152 tỷ đồng; tiền và tương đương tiền 1.655 tỷ đồng. Mặc dù còn phải chia sẻ nguồn lực cho các dự án bất động sản, song tổng vốn điều lệ và tiền mặt lên tới hàng nghìn tỷ đồng trong khi lại không vay nợ cho thấy sức khỏe tài chính của hai doanh nghiệp trong hệ thống Hoàng Huy vượt trội so với TMT hay HTL.
HTL, mặc dù đã tăng vốn tới 50% trong năm qua, song vốn điều lệ của doanh nghiệp này vẫn chỉ ở mức 120 tỷ đồng. Tương tự là TMT khi vốn góp chủ sở hữu trong năm 2016 được tăng thêm 64 tỷ đồng lên 373 tỷ đồng. Tiền và tương đương tiền chỉ vỏn vẹn ở mức 20,7 tỷ đồng và 15 tỷ đồng. Với nguồn lực hạn chế, HTL và TMT tất yếu phải lệ thuộc vào vốn vay. Tính tới cuối kỳ 2016, HTL đang có số dư vay nợ tài chính 11,5 tỷ đồng; con số này của TMT lên tới 1.225 tỷ đồng, gấp 3,3 lần vốn điều lệ. Ngoài ra, tỷ lệ hàng tồn kho trên tổng tài sản của 2 công ty này cũng rất lớn, lần lượt lên tới 53% và 71%, so sánh với tỷ lệ 12% và 17% của HHS và TCH.
Khối lượng tồn kho rất lớn, trong đó chủ yếu là xe tải Trung Quốc, chắc chắn sẽ là rủi ro không nhỏ đối với HTL và TMT trong thời gian tới. Áp lực này đối với HHS là nhẹ hơn (tỷ lệ hàng tồn ít hơn nhiều), và với lượng tiền mặt khổng lồ, doanh nghiệp này cũng dễ dàng thay đổi mặt hàng kinh doanh. Còn về phần TCH, nếu nguồn cầu xe tải không tụt giảm mạnh, năm 2017 có thể sẽ chứng kiến sự độc tôn của đơn vị này trong thị trường xe tải cỡ lớn.
Dù sao thì cổ đông của HTL và TMT vẫn được an ủi phần nào khi EPS của những đơn vị này trong năm vừa qua vẫn ở mức cao, lần lượt đạt 4.433 và 1.315 đồng, so với mức 528 và 1.078 đồng của HHS và TCH, thể hiện hiệu quả sinh lời trên một đồng vốn cao hơn. Tuy nhiên lãnh đạo những doanh nghiệp này còn rất nhiều việc phải làm để giải phóng lượng hàng tồn kho khổng lồ, giảm bớt vay nợ và duy trì thị phần trước sự lớn mạnh của TCH và HHS.
Nghi Điền
