Quyết định 477/QĐ-BCT về việc áp dụng biện pháp chống bán phá giá (CBPG) và chống trợ cấp (CTC) tạm thời đối với sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan của Bộ Công thương bước đầu đã mang lại hiệu quả tích cực. Trước hết phải kể đến giá bán đường sản xuất trong nước đã tăng trung bình từ 1.500 đến 2.000 đồng/kg so với thời điểm cuối năm 2020.
Niên vụ 2020 - 2021, nông dân đã được hưởng lợi từ Quyết định 477, trong đó giá thu mua nguyên liệu đã tăng từ 10 đến 13% so với các niên vụ trước. Theo ghi nhận, giá mua mía ở miền Nam và miền Trung đã tăng bình quân 950.000 đồng/tấn tại ruộng. Tại miền Bắc, giá bình quân là 900.000 đồng/tấn.
Nhờ những cải thiện này, người trồng mía yên tâm đầu tư thâm canh, nâng cao năng suất, chất lượng cây mía, từ đó từng bước khôi phục lại các vùng nguyên liệu hàng đầu, nhà máy có đủ nguyên liệu để sản xuất.
Doanh nghiệp đường trong nước được bảo vệ và đủ sức cạnh tranh bình đẳng với đường nhập khẩu từ Thái Lan.
Quyết định đánh thuế CBPG đối với đường Thái Lan là điều mà các doanh nghiệp mía đường Việt Nam mong mỏi từ lâu. Không ít nhà máy đã bước đầu thoát khỏi cảnh thua lỗ triền miên, không còn tình trạng tồn kho.
Ở những thời điểm đường giá rẻ ồ ạt tràn vào thị trường trong nước, đường nội địa bị rớt giá thê thảm, có lúc chỉ khoảng 10.000 đồng/kg. Điều này khiến doanh nghiệp sản xuất, chế biến đường phải ngậm ngùi tuyên bố phá sản hoặc hoạt động dưới công suất.
Từ khi quyết định tạm thời áp thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp đối với đường nhập khẩu từ Thái Lan chính thức có hiệu lực, hoạt động của các nhà máy đường đã ổn định trở lại, doanh nghiệp cũng ra sức đồng hành để người nông dân gắn bó với cây mía, góp phần xây dựng lại các vùng nguyên liệu quy mô, chất lượng cao sau thời gian dài bị “xóa sổ”.
Mức thuế 44,88% với đường tinh luyện, 33,88% đối với đường thô được nhận xét tương đối hợp lý bởi mức chênh lệch giá đường nội địa so với đường Thái Lan khá tương đồng với mức thuế này.
Người nông dân có thêm chỗ dựa vững chắc để trở lại làm giàu cùng cây mía.
Sau khi các biện pháp phòng vệ chính thức có hiệu lực, lượng đường nhập khẩu đã giảm đáng kể, giá mua mía trong nước niên vụ 2020-2021 đã tặng từ 150.000 – 200.000 đồng/tấn mía so với trước đây, đặt bình quân 1 triệu đồng/tấn mía (tương đương khoảng 44,36 USD/tấn mía). Mức giá này đã tiệm cận với giá mía trong khu vực ASEAN (khoảng trên dưới 50 USD/tấn mía).
Diễn biến tích cực này đã tạo ra môi trường cạnh tranh bình đẳng và sân chơi công bằng. Trên thị trường, giá đường trong nước và giá đường có nguồn gốc từ Thái đã dần được đưa về thế cạnh tranh công bằng; nhờ vậy, người tiêu dùng yên tâm hơn khi đã có thêm những lựa chọn là sản phẩm đường trong nước đảm bảo chất lượng, nguồn gốc rõ ràng, an toàn cho sức khỏe.
Việt Nam được đánh giá là một trong những nước sản xuất và tiêu thụ đường lớn trên thế giới và trong khối ASEAN. Do tác động của đường lậu tràn lan nên nhiều năm qua đã khiến ngành đường nội địa lao đao. Khó khăn, bất cập chưa thể giải quyết ngày một ngày hai nhưng với những chính sách bảo vệ doanh nghiệp và người nông dân trên, “cửa thoát’ cho ngành mía đường đã rộng mở hơn.
Dù chặng đường để phát triển và tạo dựng tiếng nói còn phải đối mặt nhiều thử thách, nhưng một khi “ánh sáng” đã xuất hiện, cộng thêm sự đồng sức, đồng lòng của các cơ quan ban ngành, lực lượng chức năng, chắc chắn cây mía, ngành mía đường, nông dân và người tiêu dùng Việt Nam sẽ được bảo vệ.
Lê Anh
