Bộ Tư pháp đang tiến hành thẩm định hồ sơ dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030 do Bộ Nội vụ chủ trì soạn thảo.
Theo đó, các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã có thể thuộc diện sắp xếp trong giai đoạn 2023 - 2030 như sau:
Theo khoản 1 Điều 3 Dự thảo, các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thuộc diện sắp xếp trong giai đoạn 2023 - 2025 bao gồm: Đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã đồng thời có diện tích tự nhiên và quy mô dân số dưới 70% tiêu chuẩn quy định tại Nghị quyết của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính (Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13); Đơn vị hành chính cấp huyện đồng thời có diện tích tự nhiên dưới 20% và quy mô dân số dưới 200% tiêu chuẩn quy định tại Nghị quyết của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính (Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13); Đơn vị hành chính cấp xã đồng thời có diện tích tự nhiên dưới 20% và quy mô dân số dưới 300% tiêu chuẩn quy định tại Nghị quyết của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính (Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13).
Các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thuộc diện sắp xếp trong giai đoạn 2026 - 2030 được nêu tại khoản 2 Điều 3 Dự thảo, cụ thể như sau: Đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã đồng thời có diện tích tự nhiên và quy mô dân số dưới 100% tiêu chuẩn quy định tại Nghị quyết của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính (Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13); Đơn vị hành chính cấp huyện đồng thời có diện tích tự nhiên dưới 30% và quy mô dân số dưới 200% tiêu chuẩn quy định tại Nghị quyết của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính (Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13); Đơn vị hành chính cấp xã đồng thời có diện tích tự nhiên dưới 30% và quy mô dân số dưới 300% tiêu chuẩn quy định tại Nghị quyết của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính (Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13).
Việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030 phải tuân thủ các nguyên tắc sau đây: Thực hiện đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Dự thảo Nghị quyết và các văn bản pháp luật khác có liên quan.
Việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 – 2030 phải phù hợp với quy hoạch tỉnh, quy hoạch nông thôn, quy hoạch đô thị đã được cấp có thẩm quyền quyết định hoặc phê duyệt; xác định rõ kế hoạch, lộ trình sắp xếp và bảo đảm sự đồng thuận của Nhân dân.
Chú trọng, cân nhắc kỹ các yếu tố đặc thù về truyền thống lịch sử, văn hóa, dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục, tập quán, vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, cộng đồng dân cư, yêu cầu bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội và phát triển kinh tế - xã hội.
Gắn việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã với đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; thực hiện tinh giản biên chế, cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động;
Giải quyết chế độ, chính sách hợp lý đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động; thực hiện các chính sách ưu đãi đặc thù tại các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã mới hình thành sau sắp xếp.
Trường hợp huyện, xã không bắt buộc sáp nhập trong giai đoạn 2023-2030
Bên cạnh những trường hợp bắt buộc phải sắp xếp đơn vị hành chính thì tại Điều 4 dự thảo Nghị quyết vẫn có trường hợp huyện xã không bắt buộc sáp nhập trong giai đoạn 2023-2030.
Thứ nhất, huyện, xã thuộc diện sắp xếp nhưng có một trong các yếu tố đặc thù sau đây:
Có vị trí biệt lập (toàn bộ địa giới đi qua núi, sông, suối, hồ, biển, giao thông không thuận lợi với các huyện, xã liền kề) với các huyện, xã khác.
Có đường địa giới đơn vị hành chính đã ổn định trước 1945, chưa thay đổi, điều chỉnh lần nào từ đó đến nay.
Cấp xã được công nhận là xã, phường, thị trấn trọng điểm về quốc phòng, an ninh hoặc trọng điểm, phức tạp về an ninh trật tự. Cấp huyện có từ 50% cấp xã trở lên được công nhận là xã, phường, thị trấn trọng điểm về an ninh, quốc phòng hoặc xã, phường, thị trấn phức tạp, trọng điểm về an ninh trật tự.
Nông thôn đã được phê duyệt quy hoạch phát triển thành đô thị trong giai đoạn 2023-2030 (gồm cả nông thôn đã được nhập vào đô thị).
Thứ hai, huyện, xã đã được sắp xếp trong giai đoạn trước đó là giai đoạn 2019 - 2021 thì không bị sáp nhập trong giai đoạn 2023-2035.
Thứ ba, huyện xã đã sắp xếp trong hai giai đoạn 2019-2021 và 2023-2025 thì không bắt buộc sáp nhập trong giai đoạn 2026-2030.
Tuy nhiên, nếu địa phương vẫn có nhu cầu sắp xếp để tổ chức cấp huyện, cấp xã một cách hợp lý nhằm đảo bảo điều kiện thuận lợi nhất thì có thể vẫn được xem xét, quyết định sau khi Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh báo cáo Chính phủ để trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội.
Tuệ Minh
