Ngày 29/1 (ngày mùng 8 tháng Giêng), tại Đền thờ thầy giáo Chu Văn An, phường Văn An, thành phố Chí Linh, tỉnh Hải Dương, Thành ủy, Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Chí Linh tổ chức Lễ khai bút đầu Xuân Quý Mão năm 2023.
Lễ khai bút đầu Xuân tại Đền thờ thầy giáo Chu Văn An là việc làm thiết thực thể hiện truyền thống, đạo lý uống nước nhớ nguồn, tôn sư trọng đạo của dân tộc Việt Nam và nhằm tỏ lòng thành kính của hậu thế với các bậc tiền nhân, đề cao sự học, trọng trí tuệ của người Việt.
Tại buổi lễ, các đại biểu đã tưởng nhớ, tri ân công lao của thầy giáo Chu Văn An và nêu bật nét đẹp phong tục khai bút đầu Xuân. Theo sử sách, thầy Chu Văn An sinh năm 1292, tên thật là Chu Văn, quê ở xã Thanh Liệt, huyện Thanh Trì, Hà Nội. Ông từng đỗ Thái học sinh nhưng không ra làm quan mà mở trường dạy học, truyền bá, giáo dục tư tưởng, đạo đức Khổng giáo vào nước ta. Đến đời vua Trần Minh Tông mời ông ra làm tư nghiệp Quốc tử giám, dạy học cho Thái tử Trần Vượng-vua Trần Hiến Tông sau này.
Đến đời vua Trần Dụ Tông, triều chính thối nát, gian thần khắp nơi, ông dâng Thất trảm sớ xin chém 7 tên gian thần nhưng không được nhà vua chấp thuận nên ông đã quay về núi Phượng Hoàng (Chí Linh, Hải Dương) ở ẩn. Thầy dạy học, viết sách cho đến khi qua đời vào năm 1370, thọ 79 tuổi.
Với tài năng và đức độ của mình, Chu Văn An đã được tôn vinh là "vạn thế sư biểu" - người thầy mẫu mực của muôn đời.
Lễ khai bút năm nay được tổ chức với sự ủng hộ của thời tiết, càng khiến lượng du khách về chiêm bái thêm đông đúc.
Theo thống kê của Ban Quản lý Di tích Thị xã Chí Linh, chỉ trong buổi sáng khai hội, di tích đã đón hơn 10.000 lượt du khách về du xuân và chiêm bái.
Trong dòng người về chiêm bái tại đền thờ Thầy giáo Chu Văn An dịp đầu xuân mới, nổi bật là các đoàn cán bộ, giáo viên, học sinh, sinh viên, phụ huynh trên cả nước về thành kính tưởng niệm bậc "Vạn thế sư biểu" và xin chữ đầu năm.
Tục khai bút đầu xuân tại đền Chu Văn An xuất phát từ thời Trần, gắn với hình ảnh cuộc đời thầy giáo Chu Văn An. Nhất là từ khi thầy cáo quan về ở ẩn tại Chí Linh. Thầy mở lớp dạy học cho con em nhân dân trong vùng. Học trò đến xin học rất đông. Nhiều học trò của thầy Chu đã đỗ đạt, hiển vinh. Người dân trong vùng rất tôn kính thầy.
Tương truyền, trước đây cứ vào dịp Tết, nhiều học trò, người dân trong vùng đến thăm hỏi, chúc Tết thầy giáo Chu Văn An. Thầy rất quan tâm hỏi han hoàn cảnh, cuộc sống của từng học trò và người dân. Thầy ân cần hỏi thăm tâm tư, công việc, nguyện vọng, cuộc sống của từng người. Đồng thời chỉ bảo, động viên để học trò, người dân đó cố gắng vươn lên trong cuộc sống.
Khi khách ra về, thầy giáo Chu Văn An tự tay viết tặng mỗi người một chữ, thường chữ đó mang tâm tư, nguyện vọng, mong muốn của người được cho chữ. Bức chữ được viết bằng màu son, khiến ai cũng hào hứng, phấn khởi. Người được thầy tặng chữ, kính cẩn, trân trọng nâng niu coi bức chữ của thầy như là một vật quý báu trong gia đình. Bức chữ đó, được treo ở một vị trí trang trọng nhất trong nhà để ngắm, chiêm nghiệm.
Với ý nghĩa lớn đó, hằng năm dịp đầu xuân, lễ khai bút tại đền thờ Thầy giáo Chu Văn An thu hút lượng lớn học sinh, sinh viên, phụ huynh về xin chữ để cầu cho việc học hành được thuận lợi, học thông, thi đạt.
Các bạn học sinh thường xin các chữ "Học", "Đỗ Đạt", "Đức",... để cầu sự may mắn.
Lễ khai bút còn là dịp để người dân và du khách du xuân trong dịp đầu năm.
Không chỉ người dân và du khách ở Hải Dương, lễ khai bút còn thu hút du khách từ nhiều tỉnh, thành phố lân cận trong khu vực phía Bắc.
Trong khuôn viên di tích còn có không gian trưng bày sách để phục vụ nhu cầu của người dân và du khách.
Phạm Tùng - Mạnh Quốc
