Chúng tôi đến thăm hoàn cảnh của bà Trần Thị Lung (75 tuổi, ở xóm Trại, thôn Mộ Đạo, xã Đạo Đức, huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc), cảnh tượng đập vào mắt là những đống củi mục ngổn ngang quá đầu ngay trước cổng.
Cánh cổng được chắp vá từ những miếng nhựa cứng.
Ngôi nhà xập xệ cũ rích là nơi trú ngụ của 6 con người tưởng rằng chỉ cần một cơn bão cấp 5,6 cũng có thể làm sập bất cứ lúc nào.
Thấy tiếng người, bà Lung đang ngồi co rúm tại một góc chiếc giường ọp ẹp lên tiếng đáp trả bằng giọng yếu ớt của người mới ốm dậy.
Dưới bếp, chị Vũ Thị Sơn (SN 1970, là con dâu bà Lung) mặc bộ quần áo xộc xệch dính đầy phân gà, thấy có người lạ chị che mặt e thẹn rồi cười hớ hớ.
Trò chuyện với chúng tôi, bà Lung cho biết, hiện tại bà phải trông nom cả 5 vợ chồng con cái của anh Đắc. Anh Nguyễn Văn Đắc được vợ chồng bà nhận nuôi khi mới lọt lòng. Đến khi con trai 3 tuổi, ông bà phát hiện anh không được khôn lanh như các bạn cùng trang lứa.
"Ban đầu tôi chỉ tưởng là nó không được khôn bằng người ta thôi nhưng sau càng lớn thì càng thấy nó không bình thường. Lớn hơn tí nữa thì cứ ai đi qua là nó gọi vào chơi rồi cười hà hà, rồi cứ thế người ta gọi nó là Đắc rồ", bà Lung tâm sự.
Anh Đắc cũng được cho đến trường đi học như bạn bè nhưng chẳng được lên lớp: "Nó dốt quá, không học được gì nên rồi cũng bỏ học. Từ đó cứ đi làm quanh quanh, ai thuê phụ hồ xách vữa thì đi. Có công việc tay chân gì thuê nó thì đi làm được đồng nào hay đồng đó”.
Vì nhà không có tiền nên cũng không cho anh đi khám, mãi cách đây vài năm anh Đắc xảy ra mâu thuẫn trong lúc đi làm rồi bị đánh chấn thương sọ não phải đưa đi viện. Tại Bệnh viện tâm thần Trung ương, các bác sĩ chẩn đoán anh bị Tâm thần phân liệt.
"Sau đấy nó không làm gì được toàn đi lang thang. Trước tôi còn khỏe thì còn đi tìm nó đưa về chăm sóc nhưng giờ tôi cũng bệnh đầy người, mắt cũng đã mờ hàng tháng vẫn phải đi bộ lên viện xin cấp thuốc nên cũng không tìm được nó nữa, cứ đi chán nó nhớ nó khắc về", bà Lung kể về người con trai của mình.
Bà Lung thở dài tiếp tục câu chuyện: "Đến 20 tuổi thì xóm làng cũng thương tình mai mối cho Đắc với Sơn. Sơn thì trước nó cũng bị tai nạn lao động, đầu óc không bình thường. Sau này sinh con ra cũng không được đứa nào bình thường, chúng nó cứ ngờ nghệch như thế chán lắm".
Trận ốm chưa khỏi nhưng bà Lung vẫn phải chỉ đạo con cháu nấu cơm.
Sau thời gian lấy nhau, chị Sơn sinh được một cậu con trai đầu lòng là Nguyễn Văn Trường (SN 1999) niềm vui chưa được bao lâu thì bà phát hiện Trường cũng có những biểu hiện như bố hồi còn nhỏ.
Trường cũng được đi học nhưng không được chữ nào vào đầu. Mỗi khi ra đường nhặt được túi bóng là cho vào miệng nhai cả ngày. Đi khám, cậu bé được chẩn đoán bị thiểu năng trí tuệ không thể tiếp tục đi học.
Cô em gái thứ 2 là Nguyễn Kim Yến (SN 2002) và đứa út là Nguyễn Thùy Linh (SN 2006) cũng lần lượt được chẩn đoán bị thiểu năng trí tuệ.
6 người thì 5 người mất khả năng lao động, bà Lung sức khỏe cũng già yếu nên cả gia đình chỉ trông chờ vào 4 suất hỗ trợ dành cho người thần kinh trong nhà. Mỗi bữa chỉ có nồi cơm, vài miếng bí luộc, hôm nào khá hơn thì có vài miếng đậu phụ.
"Tôi cũng già rồi, mấy hôm nay đau ốm đến cơm cũng không nấu được huống chi là đi làm. Trước kia còn đi được, tôi đi bắt cua, bắt ốc hết xã này đến xã khác chăm lo chúng nó, giờ thì chịu. Đói chúng nó tự phải nấu cơm ăn, mà cơm chúng nó nấu thì chỉ có chúng nó mới ăn được”, bà Lung trải lòng về cuộc sống hiện tại.
Có mấy sào ruộng giờ tôi yếu cũng không ai làm, bảo mãi chúng nó cũng ra ruộng, ra ném bùn, cười với nhau chán rồi về, chẳng làm được gì", bà Lung chia sẻ.
Đến giờ nấu cơm, bà Lung giục chị Sơn nấu cơm. Dưới bếp, chị Sơn cứ liên tục hét toáng lên: "Nồi cơm nóng quá, nóng quá!”. Bà cũng chỉ cười vì đó là chuyện hằng ngày như cơm bữa, chạy xuống cũng không giải quyết được gì.
Trong nhà ngoài bà Lung thì con dâu bà cũng có thể nấu cơm.
"Nay tôi ốm không nấu cơm được, cho nó nấu nhưng mất 3 tiếng nó mới xong nồi cơm với mấy miếng bí luộc. Tôi ăn bánh mỳ thôi, chứ cơm nó nấu chả bao giờ chín cả", bà Lung cười.
Trong nhà, 3 đứa trẻ vẫn ngồi cười ngờ nghệch trên chiếc giường không chiếu với lỉnh kỉnh chai lọ phế thải bên dưới. Cũng như mọi ngày, con trai đầu của anh Đắc, cu Trường nằm nhìn ngờ nghệch trên chiếc giường ấy và mút túi bóng.
Đến người con thứ 2 tên Yến thì cầm con dao cắt giấy quay quay trước mặt rồi nhìn chị Sơn nói: "Đồ quần dính phân gà", chị Sơn cũng chỉ cười ngờ nghệch với những lời của đứa con gái nói ra.
Linh! Đứa con út cũng chẳng buồn xuống ăn cơm, bóp bóp con mèo gầy dơ xương rồi ném cái bịch ra sân.
Rồi tất cả ba đứa lại nhìn nhau cười! - Cảnh tượng khiến chúng tôi không bao giờ quên
Nhiều nhà vẫn mong có tiếng cười trẻ con, nhưng với bà Lung đây là nỗi buồn không kể hết.
Không khí trong nhà cộng với thời tiết se se lạnh đầu mùa đông lại càng khiến không khí u uất hơn.
Phía dưới nhà, chó mèo chạy loăng quăng rũ rũ lông bay mù mịt. Vài con gà ngó nghiêng quanh nồi cơm mổ mổ, chẳng ai buồn đuổi. Bà Lung ngồi dựa vào tường nhìn con cháu ngao ngán lắc đầu thở dài.
"Vừa rồi chính quyền cũng bảo sẽ sửa nhà cho nhưng không biết thế nào, giờ tôi cũng không mong ước gì ở cái tuổi này cả. Chỉ thương các cháu, nay tôi cũng tuổi cao sức yếu rồi. Nhìn các cháu nó thế, lỡ tôi khuất núi không biết các cháu sẽ ra sao nữa", bà Lung nghẹn lại xa xăm nghĩ về tương lai của các con cháu mình.
Trao đổi với phóng viên báo Người Đưa Tin, ông Đỗ Tuấn Anh - Phó Chủ tịch UBND xã Đạo Đức, Bình Xuyên, Vĩnh Phúc cho biết: "Hoàn cảnh bà Trần Thị Lung đặc biệt khó khăn, cả gia đình 6 người thì 5 người bị bệnh tâm thần. Chính quyền chúng tôi cũng hết sức lưu tâm đến hoàn cảnh này, chúng tôi đã chỉ đạo xuống địa phương đặc biệt quan tâm đến gia đình bà Lung".
Những ngày mưa gió 6 bà con cháu phải né vào một góc khô ráo chờ mưa tan.
Trong nhà giờ chỉ còn đứa con dâu và 3 đứa cháu ở lại với bà Lung, anh Đắc thì thường xuyên bỏ đi lang thang.
Nói về tương lai bà Lung không giám nghĩ đến vì bệnh tật hay ốm không biết phía trước sẽ như thế nào.
