Vào "thủ phủ" của những hoài nghi
Lặn lội hơn 8km trên con đường gập ghềnh từ trung tâm huyện Sapa trong sương sớm mờ mịt, chúng tôi đến trụ sở UBND xã Tả Van. Tiếp chúng tôi là ông Trưởng Công an xã Phan Văn Dì. Ông Di cho biết toàn xã có 669 hộ với hơn 4.000 nhân khẩu, trong đó người Mông chiếm tới 67%, trung bình mỗi năm xã đón hơn 70.000 lượt du khách.
Với hơn 40 hộ kinh doanh lưu trú dạng "homestay" (một loại hình du lịch xanh và ở luôn cùng nhà với gia chủ- PV), trung bình mỗi ngày cao điểm vào mùa du lịch có khoảng 300 lượt du khách nước ngoài lưu trú qua đêm tại đây. Công tác kiểm tra, phòng ngừa luôn được thực hiện tốt nên không có phức tạp lớn về an ninh trật tự (ANTT) do các du khách nước ngoài này gây ra.
Khi đề cập đến vấn đề trẻ em nơi đây "lai Tây", Chủ tịch xã Phan Mạnh Hùng, Phó chủ tịch xã Giàng A Chủng và ông Dì đều bật cười: "Chúng tôi đã đọc hết những bài báo nói về vấn đề đó và không hiểu sao họ có thể viết ra như vậy.
Cả xã chỉ có chị Phạm Thị Á, SN1994 ở thôn Tả Van Mông lấy chồng là người nước ngoài năm 2000 và hiện cả hai vợ chồng đang sống ở thị trấn Sapa, còn hai chị khác cũng ở thôn này lấy chồng ngoại quốc đều có kết hôn theo pháp luật. Chúng tôi xác định làm du lịch bền vững, rất chú trọng công tác giáo dục, tuyên truyền cho bà con, không thể có chuyện trẻ con lai Tây tràn lan như người ta đồn thổi".
Trẻ con người Mông ở SaPa - Ảnh Hoài Thu.
Thấy chúng tôi vẫn có vẻ hoài nghi, ông Chủ tịch xã bảo: "Thôn Dáy 1 là thôn mà người ta bảo là nhiều trẻ con Tây nhất. Thôn đấy ở gần đây, nhà báo có thể xuống đó ngay bây giờ, gặp bất cứ người dân nào mà hỏi không chúng tôi mang tiếng là chính quyền tự nói tốt".
Mặc dù khi đó, trời vẫn mưa nhưng chúng tôi không ngần ngại xuống ngay thôn Dáy 1. Hàng đoàn khách ngoại quốc đang đi trên những con đường nhỏ quanh thôn để tham quan. Ông Hoàng Mục, một người cao tuổi có uy tín trong thôn, tiếp chúng tôi trong căn nhà gỗ cổ. Ông bảo: "Người ta viết thôn tôi có nhiều trẻ con lai Tây nhưng tôi ở đây từ bé đến giờ đã già, mọi người trong thôn tôi đều biết, làm gì có đứa trẻ con lai nào. Tôi già rồi, chả nói dối nhà báo làm gì cho có tội".
Chúng tôi trực tiếp trò chuyện với Federica Sallorenzo (quốc tịch Italia), Sam Jackman (quốc tịch Australia) và Mads Fogh Nielsen (quốc tịch Đan Mạch)... là những du khách lưu trú "homestay". Họ đều cho biết đã được công ty lữ hành quán triệt các quy định cơ bản về pháp luật và trong quá trình lưu trú không hề bị phụ nữ địa phương gạ gẫm hay vòi vĩnh hoặc có bất cứ chuyện gì.
Tiếp tục suốt một buổi chiều đi quanh thôn, chúng tôi không hề thấy đứa trẻ nào "mắt xanh, mũi lõ, tóc vàng". Chị Giàng Thị Mai, vừa hướng dẫn cho đoàn khách tham quan vừa nói đùa: "Nhà báo mà tìm được đứa trẻ lai Tây nào ở đây chắc phải chờ đến tết "Công gô" đấy...".
Để tìm hiểu tiếp thông tin về những lời đồn đối với những đứa trẻ Tây lai, chúng tôi lại đi hơn 12km tới xã Tả Phìn. Khác với lần trước, trong vai những khách du lịch chúng tôi tự đi tìm hiểu. Tại tất cả các thôn chúng tôi đều không thấy và không người dân nào biết trường hợp nào có con ngoài giá thú với người nước ngoài.
Ông Lý Sài Seo ở thôn Xả Séng cười ngất: "Người dân tộc thiểu số chúng tôi ở đây quần tụ trong thôn biết nhau rất rõ, nếu có con nhà ai đẻ con ngoài giá thú, nhất là với khách người nước ngoài thì sao chúng tôi không biết nhưng thực sự là cái đó không có mà". Tại UBND xã, Trưởng Công an xã Thào A Cấu xác nhận, cả xã chỉ có hai trường hợp phụ nữ kết hôn với người nước ngoài và không có đứa trẻ nào sinh ra ngoài giá thú với người nước ngoài.
Theo mẹ xuống chợ.
Cần lắm một lời xin lỗi!
Trao đổi với chúng tôi, Thượng tá, Trưởng Công an huyện Phạm Gia Chiến cho biết: "Sau khi xuất hiện những bài báo đó, tôi đã yêu cầu đội Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội và công an các xã nắm chắc lại tình hình, báo cáo trung thực. Bản thân tôi cũng đi kiểm tra tại các địa bàn, đặc biệt là những địa danh được nhắc nhiều đến trong các bài báo đó.
Kết quả xác minh đều cho thấy có một số phụ nữ kết hôn với người nước ngoài, một vài trẻ em ở địa phương là kết quả của mối tình không hôn thú của thiếu nữ địa phương với du khách nước ngoài, nhưng không có tình trạng lan tràn trẻ em lai Tây như các tờ báo kia đã nêu.
Tôi đã điện thoại về trao đổi với ban biên tập và phóng viên viết bài, họ đã phải thừa nhận chưa thực sự xác thực trong thông tin và xin lỗi nhưng tôi nghĩ đây không phải là họ xin lỗi cá nhân tôi, mà cần thấy trách nhiệm của mình trong việc đã làm ảnh hưởng đến hình ảnh du lịch của địa phương".
Thực sự, trước khi lên Sapa lần này chúng tôi đã bị ảnh hưởng ít nhiều và tin một phần sự thực ở những bài báo về chuyện lan tràn trẻ con Tây lai ở nơi đây. Nhưng khi được mắt thấy, tai nghe, tìm hiểu sâu mọi chuyện và tới khắp các xã chúng tôi đã có thể tìm ra một sự thực khác.
Sapa không hoàn mỹ, Sapa vẫn còn những trăn trở, nhưng Sapa không tồn tại một sự thực phổ biến buồn về "kết quả" của những mối tình của phụ nữ địa phương với người ngoại quốc, không có trẻ con lai Tây lai “tràn lan” như một số bài báo đã đưa tin. Điều này cũng một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về tình trạng "nhà báo văn phòng" viết những nội dung gây ra những dư luận xấu và ảnh hưởng đến hình ảnh và thân phận những người phụ nữ nơi đây.
Sapa vẫn đẹp lặng lẽ. Với những người dân tộc thật thà, mang đậm nét đặc trưng của dân tộc và vùng đất nơi họ đang sinh sống. Đến Sapa, cảm nhận về Sapa và hãy nói với mọi người rằng mùa đông nơi đây rất lạnh, con người nơi đây rất mến khách và cảnh vật nơi đây khiến ai tới một lần sẽ nhớ mãi.
| Tóc vàng là do bẩm sinh Trao đổi với PV, Chủ tịch UBND huyện Sapa, Lê Đức Luận tỏ ý không hài lòng về những bài viết phản ánh nhiều trẻ con "Tây lai": "Nhà báo có thể thấy ngay ở chợ trung tâm thị trấn một số trẻ em dân tộc thiểu số tóc hoe vàng nhưng nhà báo ạ, đó là tóc các em vàng do bẩm sinh, do rám nắng như bao đứa trẻ người Mông khác chứ không phải tất cả bố của chúng đều là "Tây". Chính quyền và nhân dân Sapa đang cố gắng hết mình để xây dựng một địa danh du lịch tốt đẹp. Thừa nhận rằng vẫn còn có một số điều khiếm khuyết và có thể có vài trường hợp trẻ em lai Tây bởi chuyện người đủ tuổi trưởng thành quan hệ tình dục với ai một cách tự nguyện là tự do của họ, chính quyền không can thiệp được, nhưng không thể vì vài trường hợp đó mà có thể kết luận rằng nó là hiện tượng phổ biến, nói vậy là nói “xấu” địa phương tôi quá và cũng là không đúng sự thật. Họ nêu cảnh báo sớm thì chúng tôi rất hoan ngênh và cảm ơn nhưng khẳng định như thế e rằng là quá sớm… và quá chủ quan". |
Nguyễn Thị Hoài Thu
