Từ Hy Thái hậu (1835 - 1908) thường được gọi là Từ Hy Hoàng thái hậu. Bà vốn là phi tần của Thanh Văn Tông Hàm Phong Đế, mẹ đẻ của Đồng Trị Hoàng đế. Ngay cả khi Hoàng đế Đồng Trị và Quang Tự còn tại vị, người phụ nữ này vẫn nắm toàn quyền suốt 47 năm.
Từ Hy thái hậu là một trong những người phụ nữ bị chỉ trích nhiều nhất trong lịch sử Trung Hoa. Các nhà sử học, chuyên gia phân tích cho rằng, bà chính là nguyên nhân khiến triều Thanh lâm vào con đường suy vong.
Không chỉ là người phụ nữ quyền lực nổi tiếng của triều đại phong kiến Trung Quốc, xung quanh Hoàng hậu Từ Hy còn có rất nhiều giai thoại khiến hậu thế quan tâm và bàn luận. Một trong số đó là nhu cầu ẩm thực thể hiện lối sống xa hoa bậc nhất đã trở thành chủ đề hấp dẫn khiến người đời tò mò.
Dưới triều đại nhà Thanh, mỗi bữa ăn của giới Hoàng tộc đều do phủ nội vụ đảm nhận. Người của phủ nội vụ phụ trách phòng bếp, phòng trà, phòng bánh, kho thực phẩm, đồ uống... Người hầu đảm nhận ở vị trí này đều được tuyển chọn rất gắt gao.
Riêng tới thời Từ Hy Thái hậu, bà còn cho xây nhà bếp riêng trong Tử Cấm Thành, gọi là Bếp Tây. Bếp Tây phân thành 5 phòng, chuyên làm các món mặn, chay, cơm - bánh bao - mì, điểm tâm và bánh ngọt.
Hình ảnh mô phỏng một bữa ăn bình thường của Từ Hy Thái hậu.
Đầu bếp ở Bếp Tây biết làm hơn 400 loại bánh, 4.000 món ăn khác nhau, trong đó có các món quý hiếm như yến sào, vi cá, tay gấu.
Theo cuốn Từ Hy Thái hậu của tác giả Từ Triệt, học giả kiêm chuyên gia nghiên cứu về triều Thanh, mỗi bữa Từ Hy Thái hậu được phục vụ 120 món khác nhau. Tuy nhiên, bà chỉ ăn vài món, mỗi món một đến hai miếng vì sợ bị đầu độc.
Có thể nói, kỳ trân dị thú, sơn hào hải vị trong thiên hạ, chưa món nào Từ Hy Thái hậu chưa từng nếm qua. Sự phong phú đa dạng trong các món ăn khiến người ta phải líu lưỡi, phong phú đến mức dù bạn có xem hết series ẩm thực "A bite of China" cũng chẳng thể sánh bằng.
Từ Hy Thái hậu từng ăn qua nhiều món ngon như thế, nhưng có hai loại thịt tương đối phổ biến mà bạn sẽ không thể tìm thấy trong danh sách các món ăn của bà đó là thịt bò và thịt chó.
Từ Hy Thái hậu không ăn thịt chó không phải vì bà là người yêu chó, nuôi chó như thú cưng không nỡ lòng ăn nó mà bởi vì tộc người Mãn có phong tục không ăn thịt chó. Người Mãn là dân tộc đánh cá và săn bắt, chó đối với họ là lực lượng lao động, nhiều hoạt động săn bắt phải dựa vào chó mới có thể làm được nên họ không ăn thịt chó.
Ngoài ra, chuyện kể lại rằng, năm ấy Nỗ Nhĩ Cáp Xích bị quân Minh dùng lửa thiêu, một con chó vàng đã thấm ướt bộ lông của nó rồi cứu ông, nên Nỗ Nhĩ Cáp Xích mới may mắn không bị hỏa thiêu. Vì biết ơn chú chó đã cứu mình nên ông đã ra lệnh cấm ăn thịt chó.
Theo lời kể, Từ Hy không ăn thịt bò vì chê thịt bò "vừa tanh vừa cứng", nhưng thực tế lại không phải như vậy. Nguyên nhân thực sự giải thích cho việc Từ Hy Thái hậu không ăn thịt bò là vì thời nhà Minh trong lịch sử Trung Quốc đã từng có lệnh cấm dùng thịt bò làm thức ăn.
Nhà Thanh tiếp nối chế độ này, trừ khi là vào các dịp lễ lớn, còn bình thường không được phép giết bò, cũng bởi vì thế mà Từ Hy "chỉ nhìn mà không ăn" thịt bò. Theo ghi chép, Từ Hi từng nói rằng ăn thịt bò là tội rất lớn.
Xuất phát từ chế độ và phong tục văn hóa, Từ Hi Thái hậu không ăn thịt chó và thịt bò.
Minh Hoa (t/h)
