Nhiệm kỳ 2021-2025 và đặc biệt là năm 2025, đất nước nói chung và ngành nông nghiệp, môi trường nói riêng phải đối mặt với nhiều biến động bất ngờ, phức tạp, khó lường, khó dự báo. Đó là những tác động kéo dài của đại dịch Covid-19; sự đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu, thị trường thu hẹp; chính sách thuế quan của Hoa Kỳ; cùng với thiên tai, bão lũ diễn biến ngày càng cực đoan.
Đây là những chia sẻ của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2025 và triển khai nhiệm vụ năm 2026 của ngành Nông nghiệp và Môi trường chiều 31/12.
Nông nghiệp khẳng định bản lĩnh trong sóng gió
Trong bối cảnh đó, với tinh thần “Đảng đã chỉ đạo, Chính phủ thống nhất, Quốc hội đồng tình, Nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp ủng hộ, Tổ quốc mong đợi, bạn bè quốc tế giúp đỡ”, ngành nông nghiệp và môi trường đã hoàn thành toàn bộ các mục tiêu đề ra, trong đó có nhiều mục tiêu vượt kế hoạch.
Theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, những kết quả này thể hiện rõ vai trò, vị thế và bản lĩnh của ngành trong điều kiện khó khăn, thách thức chồng chất.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu chỉ đạo tại hội nghị.
Dành nhiều thời gian phân tích vị trí, vai trò của ngành, Thủ tướng khẳng định: “Nông nghiệp luôn là trụ đỡ của nền kinh tế, đặc biệt trong những giai đoạn biến động lớn, giữ vai trò then chốt trong bảo đảm an ninh lương thực, cân đối cung - cầu thực phẩm và kiểm soát lạm phát”.
Phân tích mối quan hệ “tam nông”, Thủ tướng nhấn mạnh nông dân là trung tâm, là chủ thể; nông nghiệp là động lực phát triển; nông thôn là nền tảng của ổn định xã hội và phát triển bền vững.
Thủ tướng nêu rõ, chính nông nghiệp đã giúp Việt Nam thoát nghèo sau chiến tranh và xây dựng được thương hiệu quốc gia về nông nghiệp; quá trình công nghiệp hóa đã đưa Việt Nam trở thành quốc gia có thu nhập trung bình.
“Trong những năm tới, để hiện thực hóa mục tiêu trở thành nước phát triển, thu nhập cao, Việt Nam vẫn phải tiếp tục lấy nông nghiệp làm trụ đỡ, đồng thời đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm nền tảng cho phát triển nhanh và bền vững”, Thủ tướng nói.
Nhắc lại phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành, Thủ tướng dẫn lời khẳng định ngành nông nghiệp và môi trường có vị trí chiến lược đặc biệt, là trụ cột của nền kinh tế, nền tảng sinh kế và đã trở thành nhân tố quan trọng trong công cuộc phát triển, chuyển mình của quốc gia trong kỷ nguyên phát triển mới.
Từ báo cáo tổng kết và các ý kiến tham luận tại Hội nghị, Thủ tướng khái quát những thành tựu nổi bật của ngành bằng 6 “cụm từ khóa”: Bộ máy tinh gọn; thể chế đột phá; chuyển đổi xanh - số; “tam nông” phát triển; tài nguyên khơi thông; kiên trì vượt khó.
Theo đó, bộ máy tổ chức của ngành được tinh gọn mạnh mẽ, giảm 25/55 đầu mối bên trong, tương đương 45,5%; giảm 30/80 đơn vị sự nghiệp, tương đương 37,5%, đồng thời tiếp tục kiện toàn hệ thống tổ chức khuyến nông ở địa phương. Công tác hoàn thiện thể chế đạt nhiều kết quả quan trọng với việc tham mưu trình Chính phủ ban hành 17 nghị định, 2 nghị quyết; ban hành 66 thông tư.
Đặc biệt, tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV đã thông qua hai luật và một nghị quyết quan trọng liên quan đến lĩnh vực nông nghiệp, tài nguyên, môi trường và đất đai, góp phần giải phóng các nguồn lực cho phát triển.
Trong chuyển đổi xanh và chuyển đổi số, ngành nông nghiệp và môi trường đã tích cực ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo.
Trong chuyển đổi xanh và chuyển đổi số, ngành đã tích cực ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo; triển khai Chiến dịch 90 ngày làm giàu, làm sạch cơ sở dữ liệu đất đai; cơ bản hoàn thành các nền tảng cơ sở dữ liệu ngành nông nghiệp và nghề cá; tham gia cơ chế JETP; triển khai chương trình một triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh.
“Tam nông” tiếp tục phát triển toàn diện. Nông nghiệp duy trì tốc độ tăng trưởng ước đạt trên 4%; kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản ước đạt trên 70 tỷ USD, xuất siêu hơn 20 tỷ USD, tăng 19% so với năm 2024.
Tư duy sản xuất từng bước chuyển từ “sản xuất nông nghiệp” sang “kinh tế nông nghiệp”; xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường được đẩy mạnh. Diện mạo nông thôn đổi mới rõ nét, hạ tầng ngày càng hiện đại; Chương trình OCOP phát triển mạnh; đời sống người nông dân không ngừng được cải thiện, chất lượng lao động nông thôn từng bước nâng cao.
Cùng với đó, các nguồn lực tài nguyên như đất đai, khoáng sản, tài nguyên nước được quản lý, khai thác và sử dụng hiệu quả hơn. Nhiều dự án tồn đọng được tháo gỡ, khơi thông nguồn lực cho tăng trưởng. Công tác bảo vệ môi trường, nhất là môi trường không khí và nguồn nước, được chú trọng với các giải pháp đồng bộ, gắn với giảm phát thải và chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu.
8 nhóm nhiệm vụ, giải pháp thời gian tới
Ngành nông nghiệp và môi trường cũng thể hiện rõ tinh thần kiên trì vượt khó trong công tác phòng, chống và khắc phục hậu quả thiên tai, bão lũ liên tiếp; chủ động cảnh báo, dự báo, điều tiết và vận hành an toàn các hồ đập.
Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại hội nghị.
Bên cạnh những kết quả đạt được, Thủ tướng thẳng thắn chỉ ra 3 thách thức lớn đặt ra đối với ngành trong thời gian tới, gồm: tác động ngày càng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu; yêu cầu thích ứng với xu hướng chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn; và những hạn chế về nguồn lực, từ thể chế, hạ tầng, nhân lực đến vốn và quản trị.
Nhấn mạnh năm 2026 là năm đầu thực hiện Nghị quyết Đại hội XIV của Đảng và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2026-2030 với mục tiêu tăng trưởng hai con số, Thủ tướng khẳng định vai trò, sứ mệnh của ngành nông nghiệp và môi trường sẽ ngày càng nặng nề hơn, đòi hỏi tư duy và giải pháp phát triển đột phá mạnh mẽ hơn.
Thủ tướng thống nhất với phương châm 6 nhóm từ khóa cho giai đoạn tới, gồm: quản trị hiện đại; thể chế khơi thông; khoa học phát triển; “tam nông” thịnh vượng; tài nguyên bền vững; môi trường an toàn.
Đồng thời đề nghị ngành tập trung triển khai 8 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, từ hoàn thiện thể chế, đẩy mạnh khoa học công nghệ, chuyển đổi số; phát triển hạ tầng chiến lược; tái cơ cấu ngành theo chuỗi giá trị; mở rộng thị trường và xây dựng thương hiệu nông sản Việt Nam; đến quản trị tài nguyên theo hướng bền vững, cải cách hành chính và xây dựng bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả.
Thủ tướng bày tỏ tin tưởng, với khí thế mới, động lực mới và quyết tâm cao, ngành sẽ tiếp tục đoàn kết, đổi mới tư duy, hành động quyết liệt, gặt hái nhiều thành tựu mới, góp phần xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh, đáp ứng sự tin tưởng và kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.
