NSND Trần Hiếu: Theo nghề 'xướng ca' mới vương chút danh ở lại

Thi chơi nhạc viện đậu thủ khoa

Tối hôm trước, tôi còn thấy NSND Trần Hiếu hát trong một cầu truyền hình trực tiếp mà điểm biểu diễn là Tây Ninh, gần trưa hôm sau tôi đã gặp được ông tại nhà hát Lớn. Tôi đùa, "cụ bay show" còn hơn cả thanh niên, đáp lại NSND Trần Hiếu hóm hỉnh: "Mọi người tôn trọng mà gọi là "cụ" chứ tôi vẫn luôn là... "chú voi Bản Đôn", cùng lắm là "ông voi"  thôi". Có lẽ, ẩn sau vết hằn thời gian in dấu trên gương mặt, NSND Trần Hiếu vẫn là một tâm hồn tươi trẻ, thanh niên. Vì vậy tôi cũng xin phép để được gọi "cụ" bằng... ông. Ở tuổi gần 80, NSND Trần Hiếu vẫn mỗi bữa ăn bốn bát cơm đầy, hát liền một lúc bốn năm bài không mệt mỏi, thanh niên nhiều người nghe vậy cũng chỉ biết lắc đầu. Ông vẫn nói vui: "Trong lứa những nghệ sỹ F1 đến bây giờ còn mình tôi đứng trên sân khấu và hát. Đó cũng là "của hiếm" đấy nhỉ. Bây giờ tôi vẫn cứ hát như một cái nghiệp".

78 tuổi với 67 năm tuổi nghề, nghiệp ca hát đã ngấm vào máu của NSND Trần Hiếu lúc nào không hay. Vậy nhưng một thời thanh niên sôi nổi, tình yêu ấy cũng đành tạm giấu đi. Hoài niệm về thời tuổi trẻ, NSND Trần Hiếu kể: "Hồi nhỏ  tôi học giỏi toán. Tôi  là 1 trong 5 người giỏi toán nhất của trường Chu Văn An (Hà Nội). Vì thế, mẹ tôi thì hướng đi bác sĩ, còn bố tôi thì hướng cho con đi theo ngành toán học. Thời điểm ấy là năm đầu tiên tuyển sinh tổng hợp toán. Nghĩa là chẳng có ai khuyến khích tôi theo nghề ca hát cả. Nhiều khi tôi cứ tự nhủ, nếu mình đi theo ngành toán học thì giờ không có một NSND Trần Hiếu như hôm nay. Có lẽ, tôi cũng chìm như bao người bạn cùng thời là nhà toán học...".

Mặc dù được khuyến khích theo nghề toán nhưng hồi đó có cuộc vận động của Trung ương  Đoàn hướng tới 2 ngành là sư phạm và mỏ. "Ngày ấy, tôi đang là Bí thư chi Đoàn nên mình đứng lên hô hào anh em thi vào hai ngành ấy thì bản thân mình cũng phải nộp đơn thi vào một trong hai ngành ấy chứ. Tôi tự thấy với tính khí sôi nổi, thích phiêu du của mình thì chọn theo nghề mỏ địa chất sẽ hợp hơn. Vậy là chẳng yêu nghề này lắm, tôi cũng nộp đơn thi.

Và tất nhiên, với cậu học sinh giỏi toán như tôi dù chẳng ôn gì, bỏ đi chơi cả tháng cũng đỗ thứ 7 trong số 450 sinh viên", NSND Trần Hiếu kể. Nhưng học được một năm, chàng thanh niên Hà Nội cũng không thấy hào hứng lắm. Bởi vì gương mẫu mà thi chứ trong thâm tâm Trần Hiếu thích toán hơn. Năm đó, nhạc viện Quốc gia tuyển sinh lớp đầu tiên, người bạn thân Quý Dương mê nghề ca hát nên rủ Trần Hiếu đi thi cùng. Nể bạn, Trần Hiếu cũng đi thi chơi cho vui, ông kể: "Không ngờ cuộc thi đó gần 1000 người thi, tôi lại đỗ thủ khoa, Quý Dương đỗ thứ 2. Nhà trường thấy "thằng" đỗ đầu thì chỉ thi chơi nên cho người đến "dụ" tôi về học. Bỏ qua sự khuyên can của gia đình cho rằng học đại học vẫn hơn học trung cấp, thậm chí còn bị gọi là... ngu, tôi vẫn vào học nhạc viện. Đấy là một sự tình cờ nhưng cũng là số phận đưa tôi đến nghiệp ca hát".

Sau mấy năm học nhạc viện, Trần Hiếu thi tốt nghiệp lại đỗ thủ khoa nên được nhà trường giữ lại giảng dạy. Nhưng nhà hát ca múa nhạc nhẹ Trung ương khi ấy cũng làm đơn xin với bộ Văn hoá (cũ) xin Trần Hiếu về đầu quân. Chẳng thể từ chối, Trần Hiếu lại phân mình ra làm hai nửa, vừa đảm nhận vai trò giảng viên, lại vừa làm ca sỹ của nhà hát, nhưng vẫn chỉ "ăn" một lương. "Thời chúng tôi ngày xưa là vậy đó. Đất nước cần mình cống hiến thì được góp sức ở đâu là làm hết mình, chẳng tính toán thiệt hơn. Ngẫm cho cùng, tôi đâu có thiệt thòi gì, tôi đi hát thì lấy thêm kinh nghiệm thực tế để giảng dạy, còn khi giảng dạy lại là lúc trau dồi kinh nghiệm, kỹ thuật cho bản thân. Chính sự bổ sung ấy làm cho tên tuổi của Trần Hiếu được như ngày hôm nay", NSND Trần Hiếu chia sẻ.

NSND Trần Hiếu và vợ.

Đi hát là hạnh phúc

Trong cuộc đời cống hiến cho nghệ thuật, NSND Trần Hiếu đã "đào tạo" ra các NSND nổi tiếng như NSND Thanh Hoa, NSND Y Moan và gần 20 NSƯT nữa. Ở tuổi xưa nay hiếm, NSND Trần Hiếu vẫn được đứng trên sân khấu, được đem tiếng hát phục vụ nhân dân, những người yêu mến giọng hát Trần Hiếu ấy là hạnh phúc lớn lao. Ai đó, trong số những ca sỹ trẻ hôm nay suy nghĩ nhiều đến chữ tiền, khi được mời biểu diễn phải "mặc cả" cát-xê, nhưng NSND Trần Hiếu cứ được mời đi hát là vui vẻ nhận lời. Ông nói: "Tôi biểu diễn xong, nhà tổ chức đưa cho tôi bao nhiêu cũng được. Có thể, ngôi sao nào đó đòi vài chục triệu, cả trăm triệu một suất diễn, nhưng một tháng, một năm họ được mấy nơi mời như vậy. Tôi thì khác, cát-xê mình có ít hơn nhiều, nhưng có khi một tháng tôi đi biểu diễn đến 26 buổi, như thế tính tổng lại tôi có thua kém gì họ đâu. Điều tôi nhận lại nhiều hơn những ngôi sao kia là lượng khán giả của tôi sẽ đông đảo, nhiều người sẽ biết và yêu giọng hát của tôi".

Ở thời buổi hiện nay, khi nhiều người sống thực tế thậm chí là thực dụng thì NSND Trần Hiếu vẫn hồn nhiên như... thuở ban đầu đi hát. NSND Trần Hiếu tâm sự: "Thời thế thay đổi, nhiều người nghĩ đến khi đi hát được bao nhiêu. Có những học trò, đàn em của tôi đi hát cũng đòi cát-xê cao hơn tôi nhiều. Họ còn bảo tôi là dại vì không biết đòi hỏi. Nhưng tính tôi muôn đời vẫn vậy, không một chút tính toán. Ngày trước tôi đi hát hưởng lương của Chính phủ nên đi hát ở đâu cũng là nhiệm vụ. Ngay cả các chuyến đi biểu diễn ở nước ngoài người ta cho quà thậm chí chuyến biểu diễn khán giả tặng đồng hồ, nhẫn tôi cũng giao nộp hết.  Hồi tôi đi biểu diễn ở Nhật, khán giả tặng đến cả 30 chiếc nhẫn, tôi cũng đem nộp hết mà chẳng cần quan tâm người nhận sẽ nộp đi đâu. Cuộc đời tôi cứ vô tư như thế suốt bao nhiêu năm nên thấy mình khoẻ và chẳng bao giờ phải lấn cấn điều gì".

Bất ngờ nhất, trái ngọt nhất có lẽ phải kể đến mối duyên tình của NSND Trần Hiếu với người "vợ trẻ" kém ông 20 tuổi bây giờ, bà Minh Ngà. Trong sâu thẳm tâm hồn của con người nghệ sỹ luôn sôi nổi trước đám đông lại luôn ao ước về một cuộc sống êm đềm, hạnh phúc, được gắn bó lâu dài với người phụ nữ mình thương yêu. Thế nhưng hoàn cảnh trớ trêu cứ hết lần này đến lần khác đẩy ông vào cảnh chia ly và cô độc. Để rồi, mãi đến khi đi quá nửa chặng đường đời, ước vọng ấy của ông mới thành hiện thực. Sau gần nửa thế kỷ, ở nơi đất khách quê người, vào đúng thời điểm cảm thấy cô đơn nhất, NSND Trần Hiếu đã tình cờ gặp lại "người em gái" cùng phố năm xưa.

Bây giờ, ông thật sự hạnh phúc bên người vợ hết lòng yêu thương chồng. Ánh mắt rạng ngời, ông nhớ về ngày bất ngờ  gặp lại bà nơi xa lạ: "Tôi gặp Minh Ngà trong sự  sửng sốt: "Ngày xưa anh đến chơi nhà em, em vẫn còn mặc quần xà lỏn. Sao giờ cũng lưu lạc vào tận đây thế này?". Thế rồi, những câu chuyện hàn huyên tâm sự của người đồng hương đã khiến cả 2 đều cảm thấy bồi hồi, xúc động. Chúng tôi nhận ra hoàn cảnh của mình sao mà giống nhau thế. Mối duyên định mệnh đã khiến 2 tâm hồn cô đơn nảy sinh sự đồng cảm, thương mến lẫn nhau. Nhưng ban đầu, đó chỉ là tình cảm anh em, bạn bè trìu mến. Thời gian gắn kết chúng tôi lại, bà ấy cũng phải suy nghĩ, đấu tranh rất nhiều khi quyết định đến với tôi. Bởi lẽ, bạn bè ra sức can ngăn bà ấy, nói là cứ sống một mình cho an nhàn, thoải mái, lấy ông già như thế phải hầu hạ vất vả".

Yêu vợ, ông nghệ sỹ già tìm cách luyện thanh cho vợ. Bốn năm ròng rã luyện thanh để rồi bà cũng đứng được trong một đoàn nghệ thuật chuyên hát về Đảng. "Bây giờ hai vợ chồng không vướng bận con cái, như vợ chồng son rỗi được toàn tâm, toàn ý phục vụ nghệ thuật. Vậy là hạnh phúc nhân đôi", NSND Trần Hiếu chia sẻ.

Minh Khánh