Những năm gần đây, nền sân khấu kịch của Việt Nam đang rơi vào tình trạng “khó khăn chồng chất khó khăn”. Dường như, con đường đi của nền sân khấu kịch đang hẹp dần, nhiều nghệ sĩ đã phải bỏ nghề để tìm kiếm con đường mưu sinh khác. Mới đây, chia sẻ với báo Người Đưa Tin, NSƯT Đức Hải đã trải lòng về những trăn trở của mình về sân khấu kịch của Việt Nam.
NSƯT Đức Hải
Thưa NSƯT Đức Hải, anh đánh giá như thế nào về tình hình của nền sân khấu kịch Việt Nam hiện nay?
Hiện nay, sân khấu kịch của Việt Nam đang ở giai đoạn vô cùng khó khăn, đang phải đối mặt với rất nhiều các thử thách.
Theo anh, những khó khăn đó là gì và nguyên nhân do đâu?
Khó khăn của nền sân khấu kịch Việt Nam xuất phát từ cả chủ quan và khách quan. Thứ nhất, chủ trương của nhà nước là sẽ cắt giảm ngân sách đối với các sân khấu để tiến tới xã hội hóa. Ngân sách sẽ giảm dần nên các sân khấu, nhà hát sẽ phải tự hạch toán, trừ những sân khấu trực thuộc nhà nước, “mang màu cờ sắc áo” sẽ vẫn được hỗ trợ kinh phí cơ bản. Các đơn vị bị cắt giảm sẽ phải tự tìm hướng đi cho mình, mà việc quen sống dựa vào “bầu sữa mẹ” thì việc “cai sữa” đối với nhiều sân khấu là rất khó khăn.
Chính sách này sẽ đặc biệt khó khăn đối với nhiều các sân khấu kịch phía Bắc vì họ chưa quen với điều này. Còn các sân khấu kịch phía Nam thì họ không mấy ngạc nhiên vì họ đã tự thân vận động từ lâu nên khá chủ động tìm hướng đi cho mình.
Tuy nhiên, theo tôi, chính sách và chủ trương của nhà nước đưa ra đối với nền sân khấu kịch như vậy là đúng đắn bởi nó phù hợp với xu thế phát triển của xã hội, không chỉ có ngành văn hóa mà các ngành khác cũng đang đi theo con đường này.
Ngoài ra, nguồn kịch bản hay đang rất hạn chế cũng ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của sân khấu kịch. Nếu như trước đây, có những nhà soạn kịch nổi tiếng như nhà soạn kịch Lưu Quãng Vũ… sân khấu kịch luôn có những tác phẩm hay để phục vụ khán giả, còn hiện giờ thì điều đó là rất hiếm.
Đặc biệt, hiện nay, sân khấu kịch đang phải cạnh tranh khốc liệt với nhiều loại hình. Thị trường xuất hiện “nhan nhản” các loại hình giải trí như gameshow truyền hình, phim chiếu rạp… hay chỉ cần vài cái click trên máy tính là khán giả có bao thứ để xem thay vì bỏ tiền mua vé đến nhà hát xem kịch.
Sân khấu kịch Việt Nam đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn.
Những khó khăn trên có ảnh hưởng gì đến đời sống các nghệ sĩ sân khấu kịch không, thưa anh?
Ở thời bao cấp, các nghệ sĩ sân khấu kịch cũng đã gặp rất nhiều khó khăn, chật vật trong việc nuôi sống bản thân, gia đình. Đến nay, khi nguồn kinh phí bị cắt giảm thì những khó khăn đó càng tăng lên. Những ngôi sao, nghệ sĩ có tên tuổi, họ còn có nhiều show diễn, nhiều lời mời thì còn có thêm thu nhập. Còn, những nghệ sĩ chưa khẳng định được tên tuổi thì bị phụ thuộc hoàn toàn vào đoàn, show diễn thì ít, lương bổng thì thấp… không đảm bảo cuộc sống.
Đã có rất nhiều nghệ sĩ phải làm thêm nghề tay trái, người thì bán hàng ăn, người thì bán quần áo… có cả những người đi bán hàng đa cấp để đảm bảo cuộc sống cho mình và gia đình. Thậm chí, đã có nhiều người phải bỏ nghề vì khó khăn.
Tuy nhiên, đối với những người nghệ sĩ như chúng tôi thì tình cảm của khán giả mới là điều quan trọng nhất. Có những nghệ sĩ, cả một đời cống hiến cũng chỉ mong có một vai diễn “để đời”, một chỗ đứng lòng khán giả. Nên, sẽ vẫn còn rất nhiều những nghệ sĩ đam mê và sẵn sàng cống hiến.
Trên cương vị một người lãnh đạo và và đào tạo, anh có thể cho biết, với thực trạng khó khăn của nền sân khấu kịch như hiện nay thì số lượng các bạn trẻ thi và theo học ngành sân khấu có bị thuyên giảm hay không.
Tôi phải khẳng định vẫn còn rất nhiều các bạn trẻ đam mê với ngành sân khấu và muốn khẳng định tên tuổi của mình bằng các vai diễn trên các sân khấu nên vẫn còn rất nhiều các bạn trẻ thi và theo học ngành sân khấu này.
Anh có thể gợi ý một số giải pháp để cải thiện tình hình của sân khấu kịch hiện nay?
Để nền sân khấu kịch Việt Nam có thể phát triển và hội nhập hóa tốt thì chúng ta cần có những giải pháp thức thời. Về phía nhà nước hoặc đơn vị tổ chức tư nhân, họ phải trang bị sân khấu xứng tầm với các thiết bị tối tân đáp ứng được những nhu cầu, nếu không sẽ bị lạc hậu, chậm tiến so với thời đại. Phải tìm kiếm được những kịch bản hay, nội dung tốt để thu hút khán giả. Nghệ sĩ luôn phải học hỏi, trau dồi và tự làm mới mình trên sân khấu.
Ngoài ra, việc định hướng cho khán giả là điều vô cùng quan trọng, đôi khi khán giả bị mải mê, bị cuốn theo những loại hình giải trí vô bổ, nhảm nhí nên chúng ta phải có những phương pháp, tiếp cận và truyền bá tốt, giúp khán giả biết đến và yêu mến sân khấu kịch – bộ môn nghệ thuật truyền thống cần gìn giữ và phát huy của Việt Nam.
Hải Dương
