Cụ thể, tại Điểm a, Khoản 8, Điều 5, Nghị định 46/2016/NĐ-CP quy định về mức xử phạt người điều khiển, người được chở trên xe ô tô và các loại xe tương tự xe ô tô vi phạm quy tắc giao thông đường bộ có quy định rõ mức phạt tiền từ 7 triệu đồng đến 8 triệu đồng đối với hành vi: “Điều khiển xe đi ngược chiều trên đường cao tốc, trừ các xe ưu tiên đang đi làm nhiệm vụ khẩn cấp theo quy định”.
Ngoài hình thức xử phạt hành chính này, người vi phạm còn phải chịu hình thức xử lý bổ sung theo quy định tại Điểm đ, Khoản 12 Điều này: Bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 4 tháng đến 6 tháng.
Nghị định 46/2016/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt còn quy định xử phạt một số hành vi vi phạm trên đường cao tốc khác như sau:
Điểm h, Khoản 4, Điều 5 với mức xử phạt từ 800 nghìn đồng đến 1,2 triệu đồng: “Không tuân thủ các quy định khi vào hoặc ra đường cao tốc; điều khiển xe chạy ở làn dừng xe khẩn cấp hoặc phần lề đường của đường cao tốc; chuyển làn đường không đúng nơi cho phép hoặc không có tín hiệu báo trước khi chạy trên đường cao tốc; quay đầu xe, lùi xe trên đường cao tốc; không tuân thủ quy định về khoảng cách an toàn đối với xe chạy liền trước khi chạy trên đường cao tốc".
Điểm c, Khoản 7, Điều 5 phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 6 triệu đồng đối với hành vi “Không tuân thủ các quy định về dừng xe, đỗ xe trên đường cao tốc không đặt ngay biển báo hiệu nguy hiểm theo quy định”.
Mức xử phạt bổ sung cho các hành vi này sẽ là tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 1 tháng đến 3 tháng (quy định tại Điểm b, Khoản 12, Điều 5).
Trong vụ việc cụ thể đang được dư luận quan tâm kể trên, rất may, hành vi lái xe ngược chiều trên cao tốc của nữ tài xế kể trên không gây ra tai nạn đáng tiếc về người và tài sản. Bản thân nữ tài xế này cũng đã bị cơ quan chức năng mời lên làm việc và xử lý vi phạm hành chính theo quy định.
Tuy nhiên, cần phải xác định rõ, đây là một hành vi vi phạm an toàn giao thông đặc biệt nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng và tài sản của những người cùng tham gia giao thông trên đường.
Giả sử, trong trường hợp gây ra tai nạn đáng tiếc, thì theo quy định tại Điều 260 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017 có hiệu lực từ ngày 1/1/2018 , người điều khiển phương tiện có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Mức xử phạt tối đa cho tội “Vi phạm quy định về giao thông đường bộ” có thể lên đến 15 năm tù giam.
“Điều 260. Tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ
1. Người nào tham gia giao thông đường bộ mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ gây thiệt hại cho người khác thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
a) Làm chết người;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%;
d) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm:
a) Không có giấy phép lái xe theo quy định;
b) Trong tình trạng có sử dụng rượu, bia mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá mức quy định, có sử dụng chất ma túy hoặc chất kích thích mạnh khác;
c) Bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không cứu giúp người bị nạn;
d) Không chấp hành hiệu lệnh của người điều khiển hoặc hướng dẫn giao thông;
đ) Làm chết 02 người;
e) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 122% đến 200%;
g) Gây thiệt hại về tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
a) Làm chết 03 người trở lên;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên;
c) Gây thiệt hại về tài sản 1.500.000.000 đồng trở lên.
4. Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ trong trường hợp có khả năng thực tế dẫn đến hậu quả quy định tại một trong các điểm a, b và c khoản 3 Điều này nếu không được ngăn chặn kịp thời, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm.
5. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”.
Luật gia Anh Nguyễn