Mực nước biển dâng cao đang tạo ra "cơn thủy triều đau khổ", đe dọa tương lai của gần 1 tỷ người sống ở các vùng ven biển trũng thấp vì họ là nhóm ngày càng dễ bị tổn thương trước các cơn bão, xói mòn bờ biển và lũ lụt, người đứng đầu Liên hợp quốc (LHQ) cảnh báo.
Kể từ đầu thế kỷ 20, mực nước biển trung bình toàn cầu đã dâng nhanh hơn bất kỳ thế kỷ nào trước đó trong ít nhất 3.000 năm qua.
NASA cho biết, khi nhiệt độ toàn cầu tăng khoảng 1 độ C (1,8 độ F), mực nước biển đã dâng lên từ 160-210 mm (6-8 inch) với khoảng một nửa trong số đó xảy ra kể từ năm 1993.
Lũ lụt ở Gulf Shores, Alabama, Mỹ, sau cơn bão Sally vào tháng 9/2020. Ảnh: Getty Images
"Mực nước biển dâng cao có nghĩa là cơn thủy triều đau khổ dâng cao", Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres cho biết khi phát biểu tại một hội nghị thượng đỉnh nơi mực nước biển dâng được đưa lên hàng đầu trong chương trình nghị sự quốc tế tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc (UNGA) vào đầu tuần này.
Ông Guterres cảnh báo về "các cộng đồng bị ngập lụt, nước ngọt bị ô nhiễm, mùa màng bị phá hủy, cơ sở hạ tầng bị hư hại, đa dạng sinh học bị phá hủy và nền kinh tế bị tàn phá – với các lĩnh vực như thủy sản, nông nghiệp và du lịch bị vùi dập".
Theo Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), mực nước biển trung bình trên toàn cầu đã đạt mức cao kỷ lục vào năm ngoái. LHQ báo cáo rằng tốc độ gia tăng trong thập kỷ qua cao gấp đôi tốc độ mực nước biển dâng trong thập kỷ đầu tiên của hồ sơ vệ tinh, từ năm 1993 đến năm 2002.
"Nguyên nhân chính khiến mực nước biển dâng cao là do con người gây ra biến đổi khí hậu. Băng tan trên đất liền và sự giãn nở của nước biển khi nó ấm lên là những động lực chính khiến mực nước dâng cao trên toàn thế giới", ông Ryan Hobert, Phó Chủ tịch phụ trách Khí hậu và Môi trường của Quỹ Liên Hợp Quốc (UN Foundation), nói với Đài Al Jazeera hôm 28/9.
"Trên thực tế, đại dương là một trong những đồng minh lớn nhất của chúng ta trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Nó hấp thụ nhiệt lượng dư thừa được giải phóng vào khí quyển. Nhưng vấn đề là khi nước nóng lên, nó sẽ giãn nở. Các nhà khoa học cho rằng đây là nguyên nhân gây ra gần một nửa mực nước biển dâng mà chúng ta đang chứng kiến", ông Hobert cho biết.
Tháng trước, ông Guterres cảnh báo rằng "đại dương đang tràn bờ" và đó là "một cuộc khủng hoảng hoàn toàn do con người gây ra".
LHQ cho biết, cứ 10 người trên Trái đất thì có 1 người sống gần biển. Tổ chức này cũng chỉ ra rằng những người sống gần bờ biển ở các quốc gia bao gồm Bangladesh, Trung Quốc, Ấn Độ, Hà Lan và Pakistan "sẽ gặp rủi ro và có khả năng phải hứng chịu lũ lụt thảm khốc".
Các thành phố như Bangkok (Thái Lan), Buenos Aires (Argentina), Lagos (Nigeria), London (Anh), Mumbai (Ấn Độ), New York (Mỹ) và Thượng Hải (Trung Quốc) cũng đứng trước nguy cơ tương tự.
Các đảo ở Thái Bình Dương đang phải đối mặt với những mối đe dọa ngày càng tăng đối với khả năng tồn tại và phát triển kinh tế của họ. Có thể nói rằng các đảo nhỏ có diện tích đất thấp đang phải đối mặt với những mối đe dọa nghiêm trọng nhất. Mực nước biển dâng cao và các tác động khác của khí hậu đã buộc người dân ở các quốc gia Thái Bình Dương như Fiji, Vanuatu và Quần đảo Solomon phải di dời.
Theo một nghiên cứu được IPCC trích dẫn, Maldives, Tuvalu, Quần đảo Marshall, Nauru và Kiribati có thể trở nên không thể sinh sống được vào năm 2100, tạo ra 600.000 người tị nạn khí hậu không quốc tịch.
"Cách đầu tiên và quan trọng nhất để ngăn mực nước biển dâng cao là hạn chế phát thải khí nhà kính toàn cầu", ông Hobert cho biết.
"Đối với các đảo quốc nhỏ đang phát triển (SIDS) – đặc biệt là các đảo thấp ở Thái Bình Dương như Quần đảo Marshall và Tuvalu – không có vấn đề nào cấp bách hơn. Mực nước biển dâng cao không chỉ đe dọa hủy hoại sinh kế và văn hóa của họ mà còn đe dọa cả sự tồn tại của họ trên bản đồ".
"Chúng ta sẽ cần đầu tư vào khả năng ứng phó, phục hồi và thích nghi trước biến đổi khí hậu", vị chuyên gia của UN Foundation nói.
Minh Đức (Theo Al Jazeera)
