Các số liệu công bố tuần này cho thấy đơn xin trợ cấp thất nghiệp lần đầu đã tăng lên mức cao nhất trong 11 tuần. Doanh nghiệp tư nhân giảm mạnh tuyển dụng trong tháng 8, chỉ tạo thêm 54.000 việc làm, bằng một nửa tháng trước. Cùng lúc, số thông báo sa thải trong tháng 8 cao nhất kể từ đại dịch Covid-19, thậm chí so sánh được với cuộc Đại suy thoái.
Heather Long, chuyên gia kinh tế tại Navy Federal Credit Union, nhận định: “Thị trường lao động đang có dấu hiệu rạn nứt. Chưa phải báo động đỏ, nhưng rõ ràng doanh nghiệp đã bắt đầu cắt giảm nhân sự.”
Theo dự báo, báo cáo việc làm tháng 8 công bố cuối tuần sẽ cho thấy Mỹ chỉ tạo thêm khoảng 80.000 việc làm, nhỉnh hơn con số 73.000 việc làm của tháng 7 – mức tăng thấp nhất trong gần 15 năm, ngoại trừ giai đoạn dịch bệnh.
Các nhà kinh tế dự đoán nền kinh tế Hoa Kỳ sẽ tạo thêm 80.000 việc làm vào tháng 8 và tỷ lệ thất nghiệp giữ nguyên ở mức 4,2%.
Vì sao việc làm ở Mỹ suy giảm mạnh?
Một phần nguyên nhân đến từ lực lượng lao động suy giảm: dân số già hóa, dòng nhập cư giảm và nhiều người rời bỏ thị trường việc làm. Ngoài ra, chính sách thuế quan khó lường dưới thời ông Trump cũng làm nhiều doanh nghiệp ngần ngại mở rộng tuyển dụng.
Các chuyên gia cho rằng tình trạng “ít tuyển – ít sa thải” hiện nay khiến cả người lao động lẫn doanh nghiệp rơi vào thế giằng co. Dù tỷ lệ thất nghiệp vẫn quanh mức 4,2%, nhưng số cơ hội việc làm ngày càng ít, trong khi số người thất nghiệp kéo dài gần chạm mức cao nhất bốn năm.
Một điểm đáng chú ý khác là tỷ lệ thất nghiệp của người da màu đã tăng từ 6% lên 7,2% chỉ trong hai tháng, đạt mức cao nhất từ năm 2020. Giới kinh tế coi đây là dấu hiệu sớm cho một sự suy yếu toàn diện của thị trường việc làm.
Trong tháng 8, lĩnh vực khách sạn – giải trí vẫn dẫn đầu, thêm khoảng 50.000 việc làm. Một số ngành khác như xây dựng, dịch vụ kinh doanh cũng tăng nhẹ. Tuy nhiên, nhiều lĩnh vực quan trọng như thương mại, vận tải, giáo dục, y tế và sản xuất lại cắt giảm nhân sự.
Sự phụ thuộc ngày càng lớn vào một số ngành hẹp, đặc biệt là y tế và dịch vụ xã hội, cho thấy thị trường lao động Mỹ mất cân đối nghiêm trọng. Nếu các lĩnh vực này chững lại, toàn bộ thị trường có thể đối diện nguy cơ suy thoái việc làm sâu hơn.
Ngoài ra, tăng trưởng lương dự kiến cũng giảm tốc, chỉ còn khoảng 3,7% so với cùng kỳ năm trước, trong khi lạm phát có dấu hiệu quay trở lại. Điều này khiến người lao động chịu sức ép kép: thu nhập tăng chậm nhưng chi phí sinh hoạt lại cao hơn.
Tình hình việc làm ảnh hưởng gì đến chính sách tiền tệ?
Thị trường gần như chắc chắn Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ cắt giảm lãi suất trong cuộc họp tháng 9, với xác suất 96,6% theo CME FedWatch Tool. Tuy nhiên, mức cắt giảm phụ thuộc vào số liệu việc làm:
Nếu dưới 50.000 việc làm mới, Fed nhiều khả năng hạ lãi suất 0,25 điểm phần trăm.
Nếu từ 100.000 trở lên, Fed có thể trì hoãn động thái này sang cuối năm.
Trong khoảng “xám” giữa hai mức trên, Fed sẽ chờ thêm dữ liệu lạm phát tháng 9 trước khi ra quyết định.
Điều đó cho thấy báo cáo việc làm tháng 8 sẽ không chỉ phản ánh sức khỏe thị trường lao động, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến triển vọng kinh tế Mỹ trong những tháng tới.
Kì Lân (Theo CNN)
