Thay đổi tư duy người nuôi ong
Ông Nguyễn Văn Tiến (SN 1958), Tổ trưởng tổ hợp tác xã ong mật Nghĩa Đồng, là một trong những hộ dân phát triển nghề nuôi ong lấy mật lâu năm nhất huyện Tân Kỳ, tỉnh Nghệ An.
Nuôi ong lấy mật là nghề phát triển nhanh trong thời gian gần đây, giúp người dân xoá đói giảm nghèo.
Cách đây rất lâu, gia đình chỉ nuôi 1 – 2 đàn ong tự nhiên về làm tổ ngay trong vườn nhà. Thời điểm đó, chính ông cũng không biết bản thân đang đứng trên "kho báu" có thể giúp cuộc sống no đủ hơn.
"Đàn ong cứ lớn dần, qua một thời gian tôi đã thuần hóa phát triển và đã lấy được mật phục vụ nhu cầu gia đình. Điều không ngờ, sản phẩm mật ong của gia đình được nhiều người ưa chuộng, đặt mua. Từ đó, tôi mới nhận ra đây là cơ hội để phát triển kinh tế", ông Tiến nói.
Hàng chục năm nuôi ong lấy mật, ông Tiến cho rằng nghề này không hề khó, chỉ cần nắm được tập tính của loài ong, chú ý theo dõi là có thể chăm sóc thuần hóa được chúng.
"Nuôi ong không khó, không tốn nhiều công sức, chỉ cần am hiểu đặc tính, chu kỳ của nó; Mặt khác chi phí đầu tư thấp, nguồn thức ăn của nó dựa hoàn toàn nguồn tự nhiên từ rừng, từ các cây công nghiệp cao su, cà phê và cam, nhãn, vải và hoa màu khác", ông Tiến cho biết.
Đặc biệt, Nghĩa Đồng là xã miền núi của huyện Tân Kỳ, có nhiều loại cây, nhiều loại hoa tự nhiên nên rất thuận lợi phát triển nghệ nuôi ong. Tại đây, hoa rừng nở quanh năm. Hoa rừng là hoa sạch, không có tác động của bàn tay con người, không lẫn chất kích thích đậu quả, thuốc trừ sâu... do vậy mà chất lượng mật thơm ngon nhất.
Ông Tiến lưu ý, trong tổ cần phải sạch và luôn có mật, chân tầng không được sâu mọt, tuyệt đối không được để địch thủ xâm nhập. Đặc biệt, xung quanh chỗ đặt tổ ong phải sạch, vì ong rất nhạy cảm với môi trường.
Nuôi ong không khó nhưng vẫn cần áp dụng khoa học kỹ thuật đúng cách.
Ông cũng đúc rút được kinh nghiệm để nuôi ong mật, cần phải có 4 tiêu chuẩn: nhiệt tình hăng hái với con ong; áp dụng khoa học kỹ thuật; trong nhà phải vui vẻ, đoàn kết và cuối cùng là… không sợ ong đốt.
Chỉ trong vài năm, mật ong của gia đình ông Tiến đã được nhiều người biết đến bởi sản lượng mật cao, chất lượng mật tốt. Nuôi ong đem lại nguồn thu ổn định cho gia đình, khoảng trên dưới 100 triệu đồng/năm.
Nghề nuôi ong lấy mật đang giúp gia đình ông Tiến có thu nhập trên dưới 100 triệu/năm.
Cũng nuôi ong nhưng chủ yếu nhân giống bán, mỗi năm gia đình ông Nguyễn Trọng Tú (SN 1962), trú xóm 7, xã Nghĩa Đồng cũng đang kiếm được nguồn thu nhập không nhỏ.
"Nuôi ong là nghề một vốn bốn lời vì chi phí đầu tư thấp, không mất nhiều diện tích đất; nguồn thức ăn chủ yếu tận dụng trong thiên nhiên. Tuy nhiên, để thực sự phát triển thì người nuôi cũng phải luôn học hỏi kinh nghiệm, kỹ thuật chăm sóc để chất lượng mật luôn ngon nhất", ông Tú nói.
Mang nông sản người dân vươn ra thị trường
Ông Phan Đăng Thi, Bí thư Đảng uỷ xã Nghĩa Đồng cho biết, tuy có tiềm năng và thế mạnh để phát triển nhưng trước đây nghề nuôi ong lấy mật ở xã Nghĩa Đồng chủ yếu là phát triển tự phát, nhỏ lẻ.
Từ phát triển nhỏ lẻ, hiện những người nuôi ong tại xã Nghĩa Đồng đã lập ra tổ hợp tác sản xuất mật ong.
Do chưa có kinh nghiệm trong quá trình chăm sóc nên năng suất thấp, sản phẩm làm ra chủ yếu phục vụ nhu cầu tại chỗ. Bên cạnh đó, việc chưa tạo dựng được thương hiệu, người tiêu dùng vẫn chưa biết nhiều về mật ong Nghĩa Đồng khiến giá trị chưa được kỳ vọng và thiếu ổn định.
Nhận thấy tiềm năng phát triển ong lấy mật, được sự hỗ trợ của phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Tân Kỳ, xã Nghĩa Đồng đã thành lập tổ hợp tác sản xuất mật ong xã Nghĩa Đồng trên cơ sở kết nối 17 hộ nuôi ong có cùng đam mê, chia sẻ kinh nghiệm chăm sóc và thu hoạch mật ong, đồng thời hỗ trợ nhau bao tiêu sản phẩm.
Hiện, tổ hợp tác sản xuất mật ong xã Nghĩa Đồng đã có 50 thành viên. Năm 2023, sản phẩm của hợp tác xã đã đạt OCOP 3 sao. "Tham gia chương trình trình mỗi xã một sản phẩm là hướng đi đúng đắn để để khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh địa phương, xây dựng thương hiệu, nâng cao giá trị và quảng bá sản phẩm đến người tiêu dùng ổn định, lâu dài", Bí thư Đảng uỷ xã Nghĩa Đồng cho biết thêm.
Mật ong Nghĩa Đồng đã được công nhận OCOP 3 sao.
Ông Bùi Thanh Bảo, Bí thư Huyện ủy Tân Kỳ cho biết, thực hiện chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" OCOP, đến nay huyện Tân Kỳ đã có 20 sản phẩm nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp được công nhận 3 sao OCOP cấp tỉnh.
Điều đáng nói, trong đó có tới 4 sản phẩm mật ong đạt 3 sao OCOP cấp tỉnh là: Mật ong Nghĩa Đồng, mật ong Nghĩa Bình, mật ong Kỳ Tân, mật ong Nghĩa Hành.
Bí thư Huyện ủy Tân Kỳ cho biết, từ lâu những giọt mật ong mang hương vị của thiên nhiên, hòa quyện sánh mịn, thơm ngon, bổ dưỡng đã trở thành thương hiệu của địa phương. Tuy nhiên, chỉ đến khi chương trình OCOP được triển khai thì thương hiệu mật ong Tân Kỳ mới được mọi người tiêu dùng trong và ngoài huyện biết đến.
Từ khi có hợp tác xã phát triển sản phẩm OCOP, mật ong Nghĩa Đồng đang dần tiếp cận thị trường.
Cũng vì vậy, những năm qua, nghề nuôi ong lấy mật tại huyện phát triển mạnh với quy mô nông hộ. Một số hộ đã tự học hỏi, áp dụng tiến bộ kỹ thuật mới để đầu tư, mở rộng quy mô đàn ong.
Bí thư Huyện ủy Tân Kỳ cho biết thêm, địa phương luôn tạo điều kiện, phối hợp với các ban ngành, tổ hợp tác nuôi ong thông qua các buổi tập huấn, chia sẻ kinh nghiệm, khoa học kỹ thuật giúp người dân nắm bắt và áp dụng vào thực tế nhằm nâng cao năng suất và chất lượng mật ong.
"Với giá bán ổn định, cách chăm sóc không khó nếu biết kỹ thuật, nghề nuôi ong hiện đang góp phần tăng thu nhập, cải thiện cuộc sống, giúp người dân xoá đói giảm nghèo bền vững", ông Bảo nói.
Tỉnh Nghệ An hiện có khoảng 71.000 đàn ong và tập trung nuôi ở các huyện miền núi phía Tây. Đây là hướng tạo sinh kế cho người dân miền núi, đồng thời là sản phẩm được xác định có tiềm năng để xúc tiến xây dựng sản phẩm OCOP.
