Trong ngày Chủ Nhật, 2 quan chức Mỹ và một nguồn tin nội bộ cho biết, chính quyền Tổng thống Joe Biden đã cho phép Ukraine sử dụng vũ khí do Mỹ viện trợ để tấn công sâu trong lãnh thổ Nga, một quyết định bước ngoặt trong chính sách về cuộc xung đột Nga-Ukraine của Washington.
Nguồn tin trên cho biết, Ukraine đã lên kế hoạch thực hiện cuộc tấn công tầm xa đầu tiên trong những ngày tới và không cung cấp thêm thông tin do lo ngại về an ninh.
Quyết định này được đưa ra vào thời điểm 2 tháng trước khi Tổng thống đắc cử Donald Trump nhậm chức vào ngày 20/1/2025, sau khi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy đã kêu gọi bật đèn xanh cho quân đội Ukraine sử dụng vũ khí của Mỹ để tấn công mục tiêu quân sự của Nga sâu trong lãnh thổ Nga trong nhiều tháng qua.
Một quan chức Mỹ và một nguồn tin cho biết, thay đổi này được đưa ra phần lớn nhằm phản ứng trước việc Nga điều động binh lính Triều Tiên tới củng cố lực lượng của mình, gây báo động cho Washington và Kyiv.
Trong bài phát biểu hàng tối, ông Zelenskiy khẳng định những tên lửa "sẽ gửi thông điệp".
"Hôm nay, nhiều người trong giới truyền thông đã đưa tin rằng chúng ta đã được cho phép đưa ra quyết định phù hợp. Nhưng các chiến dịch tấn công không được thực hiện bằng lời. Những nhiệm vụ này sẽ không được báo trước".
Nhà Trắng và Bộ Ngoại giao Mỹ từ chối bình luận.
Ông Vladimir Dzhabarov, Phó Chủ tịch Ủy ban quan hệ quốc tế của thượng viện Nga, đã nhận định việc Washington cho phép Kyiv tấn công sâu trong lãnh thổ Nga có thể dẫn tới "Thế Chiến III".
Ông Andrei Klishas, thành viên cấp cao của Hội đồng Liên bang, thượng viện Nga, đã viết trên Telegram: "Các nước phương Tây đã quyết định đưa ra một bước leo thang nghiêm trọng tới mức có thể dẫn tới dấu chấm hết của nhà nước Ukraine trong sáng ngày mai".
Các nguồn tin cho biết cuộc tấn công sâu đầu tiên do Ukraine triển khai có thể sẽ được thực hiện với tên lửa ATACMS, một loại tên lửa có tầm tấn công 306 km.
Mặc dù một số quan chức Mỹ ngờ vực về khả năng quyết định cho phép tấn công sâu trong lãnh thổ Nga bằng vũ khí của Mỹ có thể thay đổi cục diện chung của cuộc xung đột, quyết định lần này có thể mang lại cho Ukraine phần nào lợi thế và đặt Kyiv vào vị trí thương lượng có lợi hơn nếu đàm phán ngừng bắn diễn ra.
Hiện vẫn chưa rõ về khả năng Trump sẽ đảo ngược quyết định lần này của ông Biden khi ông nhậm chức. Ông Trump từ lâu đã chỉ trích quy mô những viện trợ quân sự, tài chính mà Mỹ cung cấp cho Ukraine và đã cam kết sẽ nhanh chóng kết thúc cuộc xung đột tại đây.
Phát ngôn viên của ông Trump chưa phản hồi bình luận. Tuy nhiên, Richard Grenell, một trong những cố vấn về chính sách ngoại giao thân cận nhất của ông Trump đã có lời chỉ trích quyết định của chính quyền Biden.
Ảnh: REUTERS/Kevin Lamarque.
Trên X, Grenell đã nhận định ông Biden đã "leo thang cuộc xung đột trước khi mãn nhiệm".
Một số nghị sĩ đảng Cộng Hòa đã hối thúc ông Biden thả lỏng các giới hạn về cách Ukraine sử dụng vũ khí do Mỹ cung cấp.
Kể từ khi ông Trump thắng cử vào ngày 5/11, các quan chức cấp cao trong chính quyền ông Biden đã liên tục khẳng định sẽ sử dụng thời gian còn lại của nhiệm kỳ để đảm bảo Ukraine có thể tiếp tục chiến đấu hiệu quả trong năm tới hoặc thương lượng hòa bình với Nga với "vị thế mạnh mẽ".
"Quá muộn"
Chính phủ Mỹ tin rằng đã có hơn 10.000 binh lính Triều Tiên được điều động tới miền Đông Nga, phần lớn trong đó đã được điều động tới vùng Kursk và đã bắt đầu tham gia các nhiệm vụ chiến đấu.
Nga đang có tốc độ tiến quân nhanh nhất kể từ 2022 tới nay mặc cho những tổn thất nặng nề mà lực lượng nước này gặp phải, và Ukraine đã báo cáo về việc va chạm với một số binh lính Triều Tiên tại Kursk.
Đối mặt với thiếu thốn binh lính, lực lượng Ukraine đã mất một số vị trí giành được trong chiến dịch tấn công Kursk đề ra từ tháng 8 vừa rồi, mà ông Zelenskiy từng nhận định có thể sẽ được sử dụng làm một trong những quân bài trong thương lượng.
Alex Plitsas, thành viên cấp cao tại Atlantic Council, cho biết: "Việc loại bỏ giới hạn về xác định mục tiêu tấn công sẽ cho phép Ukraine chiến đấu mà không bị trói buộc".
"Tuy nhiên, cũng như những quyết định khác, tôi tin rằng lịch sử sẽ nhận định rằng quyết định này được đưa ra quá muộn. Cũng như việc cung cấp ATACMS, HIMARS, xe Bradley, xe tăng Abrams và F-16. Những quyết định này cần được đưa ra sớm hơn nhiều".
Mặc cho những kêu gọi từ ông Zelenskiy, Nhà Trắng đã ngần ngại cho phép sử dụng vũ khí do Mỹ viện trợ cho các cuộc tấn công nhằm vào mục tiêu sâu trong lãnh thổ Nga do lo ngại leo thang xung đột.
Trong một phát biểu, Hạ nghị sĩ đảng Cộng Hòa Mike Turner, Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện Mỹ, nhận định quyết định mà ông Biden đưa ra là quá muộn và vẫn còn quá nhiều giới hạn đặt lên Ukraine.
Tuy nhiên ông cũng nhận định: "Quyết định bước đầu này sẽ đặt áp lực lênông Vladimir Putin trước khi Tổng thống đắc cử Trump trở lại Nhà Trắng và làm việc hướng tới mục tiêu kết thúc cuộc chiến".
Những đồng minh khác của Kyiv cũng đã cung cấp vũ khí với giới hạn về phương pháp và thời điểm sử dụng nhằm vào Nga, do lo ngại những cuộc tấn công này có thể dẫn tới hành động đáp trả kéo các nước NATO vào cuộc chiến hoặc châm ngòi cho một cuộc xung đột hạt nhân.
Ngoại trưởng Ba Lan, Radoslaw Sikorski cũng đã nhận định quyết định này là phản ứng trước sự can thiệp của Triều Tiên.
Trên X, Sikorski viết: "Tổng thống Biden đã phản ứng trước việc binh lính Triều Tiên tham gia cuộc chiến và những cuộc tấn công tên lửa quy mô khổng lồ bằng thứ ngôn ngữ mà ông Putin hiểu – bằng cách dỡ bỏ giới hạn về cách sử dụng tên lửa của phương Tây đặt lên Ukraine".
Nguyễn Quang Minh (Theo Reuters)
- Tham khảo thêm
- Tham khảo thêm
