Trên NBC, ông Blinken cho biết: “Israel đang đi theo tiến triển có thể dẫn tới một cuộc nổi dậy với nhiều tay súng Hamas mà không thể tiêu diệt hoàn toàn hoặc nếu họ để lại khoảng trống hỗn loạn vô chính phủ sau chiến dịch của họ mà Hamas có thể tái lấp đầy”.
Ông cho biết các thành viên Hamas đang trở lại những khu vực tại miền Bắc Gaza mà Israel khẳng định đã quét sạch, và một chiến dịch tấn công nhằm vào Rafah có thể “mang lại rủi ro, hãm hại thường dân” mà không tiêu diệt được hoàn toàn sự hiện diện của Hamas tại đây.
Chiến dịch nhằm vào Rafah mà Israel lên kế hoạch từ lâu đã châm ngòi cho những căng thẳng nghiêm trọng trong quan hệ giữa Israel và Mỹ, đồng minh thân cận nhất của quốc gia này.
Một tuyên bố của Nhà Trắng cho biết Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan đã nêu ra “lo ngại từ lâu nay” của Tổng thống Joe Biden về chiến dịch của Israel nhằm vào Rafah trong một cuộc gọi với người đồng cấp Israel, Tzachi Hanegbi, trong ngày Chủ Nhật vừa rồi.
Ông Sullivan đã thảo luận về các phương án thay thế để đảm bảo đánh bại Hamas trên toàn Gaza, và Hanegbi khẳng định Israel đã cân nhắc những lo ngại của Mỹ.
Những cuộc phỏng vấn của ông Blinken trên NBC và CBS News đã liên tục nhắc tới quyết định của ông Biden về việc tạm ngừng vận chuyển bom tới Israel do lo ngại về việc có thể xảy ra con số thường dân thương vong khổng lồ tại Rafah, và một báo cáo từ Bộ Ngoại giao Mỹ với nội dung cho biết phương pháp Israel sử dụng vũ khí do Mỹ cung cấp có thể đã vi phạm luật pháp quốc tế.
Báo cáo này không liên quan tới các gói viện trợ bom cho Israel, đã không phát hiện có hành vi vi phạm riêng biệt nào biện minh được cho quyết định tạm ngừng viện trợ quân sự từ phía Mỹ, và cho biết chiến sự hỗn loạn đã không cho phép xác minh các cáo buộc vi phạm cụ thể.
Sau khi báo cáo này gặp phải nhiều chỉ trích từ các nhà lập pháp thuộc Đảng Dân Chủ và các tổ chức nhân quyền, ông Blinken đã lên tiếng bảo vệ báo cáo này và cho biết việc Hamas sử dụng cơ sở hạ tầng dân sự, các đường hầm “khiến rất khó có thể xác định được, nhất là trong khi chiến sự đang diễn ra”, những diễn biến đã thực sự xảy ra trong từng trường hợp.
Xuất hiện trên NBC sau Blinken, Thượng Nghị sĩ Đảng Dân Chủ Bernie Sanders đã bác bỏ báo cáo này, khẳng định “bất kỳ quan sát viên nào cũng đều nhận thấy Israel đã vi phạm luật pháp quốc tế” và “Israel không nên nhận được thêm một đồng nào từ viện trợ quân sự từ Mỹ nữa”.
Thượng Nghị sĩ Đảng Cộng hòa Lindsey Graham, được phỏng vấn trong cùng một chương trình, đã khẳng định quyết định tạm ngừng vận chuyển bom của ông Biden là “quyết định tồi tệ nhất trong lịch sử quan hệ Mỹ và Israel”.
Ông phát biểu: “Hãy cung cấp cho Israel vũ khí mà họ cần để kết thúc cuộc chiến mà họ không thể để thua, và làm việc với họ để giảm thiểu thương vong”.
Giải thích cho quyết định tạm ngừng cung cấp 3.500 quả bom thuộc loại 2.000 pound và 500 pound, ông Blinken cho biết Israel không có “kế hoạch đáng tin cậy” để bảo vệ khoảng 1,4 triệu thường dân đang trú ẩn tại Rafah.
Trên CBS, ông cho biết, chỉ có các gói vũ khí của Mỹ đã nằm trong diện tạm ngừng cung cấp.
Tuy nhiên ông cho biết, quyết định này có thể thay đổi nếu Israel thực hiện chiến dịch tấn công toàn diện nhằm vào Rafah, một quyết định mà Israel khẳng định đã lên kế hoạch thực hiện nhằm tiêu diệt các tay súng Hamas đang trú ẩn tại đây.
Ông Blinken cho biết, nếu Israel “thực hiện chiến dịch quân sự này tại Rafah, thì chắc chắn chúng tôi sẽ không hỗ trợ và cung cấp một số hệ thống vũ khí cho chiến dịch đó”.
Ông khẳng định Israel cần phải “có một kế hoạch rõ ràng, đáng tin cậy để bảo vệ thường dân, và chúng tôi chưa được chứng kiến kế hoạch đó”.
Phần lớn trong số 1,4 triệu người Palestine tại Rafah đã bị buộc phải sơ tán khỏi các khu vực khác do chiến sự hoành hành và các cuộc đánh bom đã san bằng khu nội phận này từ phía Israel.
Trên CBS, ông Blinken cho biết, Israel cũng chưa đề ra kế hoạch hậu chiến tranh cho an ninh, điều hành và tái kiến thiết tại Gaza, và cho biết Mỹ đang thảo luận về các kế hoạch này với các chính phủ các nước Ả Rập cũng như các nước khác.
Ông cho biết: “Chúng tôi có chung một mục tiêu với Israel. Chúng tôi muốn đảm bảo Hamas không thể điều hành Gaza nữa”, và cho biết Mỹ đã thảo luận với Israel về “một phương pháp hiệu quả và lâu dài hơn” để phi quân sự hóa Gaza cũng như săn lùng các lãnh đạo Hamas.
Chiến dịch quân sự của Israel tại Gaza đã khiến ít nhất 35.000 người Palestine thiệt mạng.
Cuộc chiến này đã bị châm ngòi vào ngày 7/10/2023, sau khi Hamas tấn công xuyên biên giới nhằm vào miền Nam Israel khiến 1.200 người thiệt mạng và bắt hơn 250 người làm con tin.
Israel cho biết, 620 binh lính quân đội nước này đã thiệt mạng.
Nguyễn Quang Minh (theo Reuters)
