Họ luôn giành cho nhau sự tôn trọng, ngưỡng mộ và thậm chí sẵn sàng bày tỏ những tình cảm tốt đẹp với nhau trên phương tiện truyền thông. Đó là một mối quan hệ không thường thấy giữa các chiến lược gia cạnh tranh trực tiếp danh hiệu, nhất là ở môi trường Premier League luôn ồn ào. Mặc dù vậy, chính sự gắn kết giữa Pep và Arteta là một yếu tố đầy thú vị trong cuộc chạy đua hứa hẹn còn nhiều khúc quanh khó lường giữa Man City và Arsenal trong phần cuối mùa giải này.
Tương đồng…
“Đó là một cảm giác kỳ lạ,” Arteta nói về mối quan hệ với Pep Guardiola trước chuyến làm khách ở Etihad tại vòng 4 FA Cup hồi giữa tháng 2, “Tôi luôn hy vọng vào việc chinh phục các danh hiệu và nó đang xảy ra trong mùa giải này. Điều đó sẽ không thay đổi bất kỳ điều gì trong tình bạn giữa chúng tôi, những khoảnh khắc mà chúng tôi có, về việc anh ấy quan trọng như thế nào trong cuộc đời và sự nghiệp của tôi! Cả hai chúng tôi đều nỗ lực giành chiến thắng và bảo vệ CLB của mình bằng mọi cách. Nhưng thực lòng tôi vẫn muốn cạnh tranh với một người khác hơn”
Trong một khoảnh khắc thoáng qua của trận đấu ấy, hai vị HLV dường như đã để tâm trí rời xa khỏi không khí trên sân. Sau một tình huống gây tranh cãi, Arteta vẫy tay xin lỗi, phá vỡ sự căng thẳng bằng một nụ cười ấm áp; Guardiola ân cần đón nhận lời xin lỗi và giơ ngón tay cái lên. Khi tiếng còi mãn cuộc vang lên, họ bắt tay và ôm nhau. Đôi mắt của Arteta ánh lên sự tôn kính, còn Guardiola cũng không hề giấu sự tôn trọng cho người đồng nghiệp.
Một ngày trước trận đấu, Guardiola đã khẳng định về mối quan hệ luôn luôn tốt đẹp của ông với Arteta: “Chúng tôi không phải là những người bạn tốt nhất trên thế giới, nhưng tình bạn và sự tôn trọng sẽ không thay đổi ngay cả khi chúng tôi sẽ phải chiến đấu với nhau!”
Phát biểu của Arteta tương đồng đến mức nhiều người tự hỏi liệu họ có viết trước và diễn tập lời phát biểu cùng nhau hay không. Sự tôn trọng và ngưỡng mộ mà Arteta dành cho Pep là điều không bao giờ thay đổi, bởi những gì mà ông đang đạt được ở Arsenal sẽ không bao giờ xảy ra nếu không có 3 năm rưỡi làm trợ lý của Guardiola tại City.
Hành trình của Arteta và Pep là một con đường đầy những cột mốc mang những sắc thái khác nhau trong gần 2 thập kỷ gắn bó. Từ mối quan hệ giữa một thần tượng và fan, trở thành thầy trò cho đến những đối thủ ngang hàng như hiện tại. Khi Arteta ghi danh vào Học viện La Masia, Guardiola là tất cả những gì anh muốn trở thành. “Tôi yêu cách ông ấy thi đấu. Tôi đã nhìn ông ấy và chỉ muốn đạt được những gì ông ấy đang làm!”. Trên thực tế, họ là mẫu cầu thủ không giống nhau. Guardiola là một tiền vệ phòng ngự, trong khi Arteta được bố trí nhiều vai trò khác nhau ở tuyến giữa và chơi được cả ở hai cánh.
Nhưng họ không bao giờ có cơ hội được chơi bóng trong cùng một tập thể. Arteta đãthi đấu cho Barcelona B và C, trước khi được cho PSG mượn rồi bán đứt cho Rangers. Đó cũng là khoảng thời gian mà Guardiola bước đến điểm cuối trong sự nghiệp của Barcelona. Ông rời Barcelona năm 2001 sau 263 lần khoác áo đội chủ sân Camp Nou và chính thức giải nghệ, bước vào sự nghiệp huấn luyện năm 2006.
Khi Guardiola leo lên những đỉnh cao trong nghiệp cầm quân với tốc độ chóng mặt ở cương vị dẫn dắt Barca, chinh phục tất cả những gì ông đã khao khát, được công nhận là một trong những HLV vĩ đại nhất thế giới và vận dụng những triết lý bóng đá giàu tính nghệ thuật nhất trong thời đại của mình; thì Arteta vẫn bước đi trên một con đường tương đối bằng phẳng trong sự nghiệp cầu thủ. Một chuyến trở về quê hương không thành công tại Real Sociedad đã dẫn đến quyết định gia nhập Everton. Tại Goodison Park và sau đó là Arsenal, đội bóng mà ông ký hợp đồng vào tháng 8/2011, Arteta được đánh giá là một trong những tiền vệ hàng đầu của Premier League nhưng không thể vươn lên đến đỉnh cao bởi tham vọng hạn chế của những đội bóng mà ông từng khoác áo.
Trong những ngày tháng đó, Guardiola và Arteta vẫn luôn giữ liên lạc. Arteta sống ở cùng khu phố phía bắc London với Pere, em trai của Guardiola. Trước trận bán kết Champions League 2012 của Barcelona với Chelsea, Guardiola đã gọi điện cho Arteta để hỏi ý kiến chiến thuật.
Arteta đã gây ấn tượng đủ mạnh trong cuộc trao đổi đó và cả những lần nói chuyện khác đến mức ông đã được mời gia nhập đội ngũ trợ lý của Man City ngay sau khi từ giã sân cỏ. Ngay khi sự nghiệp cầu thủ của Arteta đã đi đến những ngày tháng cuối cùng, HLV thể lực của Man City, Lorenzo Buenaventura, đã nói với Pep về Arteta và cả hai đã có một cuộc trò chuyện. Arteta được Arsenal mời ở lại làm việc tại học viện của đội, nhưng ông không phải đắn đo suy nghĩ về việc được gắn bó với thần tượng của mình.
Sự gần gũi với các cầu thủ đã giúp Arteta trở thành một cánh tay phải cho Pep ở Man City. Khả năng tương tác với các cầu thủ giúp ông đóng vai trò là cầu nối quan trọng giữa một đội bóng đang cố gắng nắm bắt các yêu cầu của HLV mới, và phải nói rõ ràng rằng ở những ngày đầu tiên không phải là không có những nghi ngờ về những gì Pep yêu cầu.
“Ngay ngày đầu tiên Pep tập luyện, ông ấy đã gọi toàn đội ra sân và nói với họ kiểu: Manchester City sẽ làm thế này khi có bóng và làm thế kia khi không có bóng!”, Arteta nhớ lại trong một cuộc phỏng vấn trong cuốn sách Pep's City xuất bản năm 2019 của Pol Ballus và Lu Martin, “Cuộc nói chuyện chỉ kéo dài 15 phút, nhưng trong 15 phút đó, Man City mà chúng ta đang biết đã ra đời. Mọi người đều hiểu những gì mà họ sẽ được yêu cầu kể từ đó. Ngay từ đầu, tôi đã hoàn toàn bị mê hoặc bởi phương thức làm việc của Pep, bởi khả năng truyền đạt ý tưởng của mình tới các cầu thủ và thuyết phục họ rằng chúng sẽ thành công. Thật đáng kinh ngạc khi thấy cách ông ấy đơn giản hóa ngay cả những điều phức tạp nhất để chúng có vẻ rất dễ dàng. Rất khó để có cách tiếp cận những cầu thủ như vậy."
Không khó để thấy mối liên hệ giữa sự quyết đoán của Guardiola và cách mà Arteta trung thành với niềm tin của mình tại Arsenal. Ông luôn luôn kiên định với tầm nhìn của mình ngay cả trong những thời điểm khó khăn ở những năm đầu tiên dẫn dắt Arsenal, đặc biệt là với việc tin dùng các cầu thủ trẻ. Niềm tin ấy đã được đền đáp, ít nhất với những gì đã xảy ra ở mùa giải này.
…Và khác biệt
Arteta đã gây ấn tượng với Guardiola trong những tháng đầu tiên họ làm việc cùng nhau, đến mức Pep đã có một quyết định đáng ngạc nhiên nhưng hợp lý khi trao quyền điều hành cho trợ lý của mình trong trận đấu với Arsenal vào tháng 12/2016. Guardiola tin vào sự quen thuộc của Arteta với đội bóng của Arsene Wenger và đã cho trợ lý của mình cơ hội để trở thành “số 1” trong việc chuẩn bị và chiến thuật cho trận đấu tại Etihad. Man City đã bị dẫn trước bởi bàn thắng sớm của Theo Walcott nhưng đã lội giành chiến thắng 2-1 nhờ các bàn thắng trong hiệp hai của Leroy Sane và Raheem Sterling.
Tiếng tăm của Arteta với tư cách là một nhà cầm quân tiềm năng có khả năng sáng tạo và năng lượng vô biên nhanh chóng lan rộng khắp Premier Meague và ông đã suýt được Arsenal bổ nhiệm vào năm 2018 trước khi họ chọn Unai Emery, người cuối cùng bị Arteta tiếp quản ghế nóng 18 tháng sau đó.
Những cuộc đối đầu với một cộng sự trung thành và có tình yêu mãnh liệt với bóng đá có lẽ là điều không thể tránh khỏi đối với Guardiola, người rất thích bổ nhiệm những trợ lý có tư duy của một HLV trưởng. Trợ lý Tito Vilanova đã kế nhiệm Pep tại Barcelona vào năm 2012. Domenec Torrent, một thành viên lâu năm trong đội ngũ trợ lý của Pep đã rời Man City đến dẫn dắt New York City ở MLS, sau đó cầm quân ở Flamengo và Galatasaray.
Người cố vấn tin cẩn của Guardiola, Juanma Lillo đã đến Man City 6 tháng sau khi Arteta ra đi và hiện đang cầm quân ở Al Sadd. Enzo Maresca cũng chiếm vị trí quan trọng trong số các trợ lý của Guardiola, sau khi rời vị trí HLV đội U23 của Man City đã đến dẫn dắt Parma trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên, Arteta vẫn là cái tên đáng chú ý nhất.
Mặc dù vậy, sự ngưỡng mộ của Arteta dành cho Guardiola không lớn đến mức ông sao chép một cách mù quáng khuôn mẫu thành công của Man City. Trong khi Arsenal và Man City có sự tương đồng về phong cách và triết lý cống hiến để tạo ra thứ bóng đá hấp dẫn với trọng tâm là việc duy trì các đường chuyền bóng mượt mà, hai đội có cách vận hành lối chơi khác nhau ở thời điểm này.
Những dấu ấn chiến thuật đầy sáng tạo và độc đáo của Arteta trong thời gian làm trợ lý của Pep được chính những thành viên của Man City ghi nhận. Trong đó, những tác động của ông với Sterling và Sane đã đem đến cho đội chủ sân Etihad một cặp tiền vệ cánh cực kỳ nguy hiểm. Họ đã cùng nhau ghi 37 bàn trên mọi đấu trường ở mùa giải 2017/18, đóng góp trực tiếp vào thành tích 100 điểm của Man City tại Premier League. Bộ đôi này, cùng với chính Pep Guardiola, đều thừa nhận rằng Arteta đã có những ý kiến quan trọng để khai thác hết khả năng của những cầu thủ tấn công bên cánh.
Đó là một ví dụ cho thấy vai trò mang đến sự khác biệt của Arteta khi làm trợ lý cho Guardiola ở Man City. Về cơ bản, Guardiola là một nhà tư tưởng và có tầm bao quát mọi thứ, còn Arteta là người đi sâu vào chi tiết hơn khi được giao trách nhiệm cải thiện màn trình diễn của các cá nhân như Sterling với cách di chuyển hay tính hiệu quả trong khả năng dứt điểm của Sane. Chính sự tỉ mỉ này đã giúp Arteta trưởng thành rất nhanh trong sự nghiệp huấn luyện. Chính Pep từng thừa nhận Arteta là người xuất sắc trong việc phân tích tình thế và tìm ra giải pháp. Điều này đã được ông mang đến Arsenal và phát huy giá trị.
Những gì mà hàng công Arsenal đã thể hiện trong giai đoạn đã qua của mùa giải này đã tái hiện lại hình ảnh của Sane và Sterling ở khoảng thời gian 2017-19, với Bukayo Saka và Gabriel Martinelli là cặp tấn công chạy biên nguy hiểm và vô cùng hiệu quả. Cựu hậu vệ cánh của Man City, Oleksandr Zinchenko, cũng được luân chuyển vào hàng tiền vệ khi Arsenal được kiểm soát bóng, một phong cách quen thuộc của Guardiola. Đội hình xuất phát thông thường của Man City là 4-3-3, và Arsenal cũng vậy. Mặc dù vậy, chính Guardiola cũng phải thừa nhận: “Nhưng tất cả phương pháp, quy trình, tính cách, tâm lý, các tình huống cố định, hàng tỷ tỷ thứ… Arsenal được xây dựng khác với chúng tôi”.
Một ví dụ dễ thấy là Guardiola thì đã đi theo hướng khác với những cầu thủ chạy cánh của mình sau khi Arteta ra đi, với việc sử dụng những cầu thủ sở hữu kỹ thuật xuất sắc như Riyad Mahrez và Jack Grealish để mang lại mức độ kiểm soát trận đấu cao hơn với nhiều đường chuyền hơn, trong khi hạn chế những pha rê dắt bóng liều lĩnh. Các chức vô địch Premier League chứng minh hiệu quả không thể nghi ngờ của kế hoạch đó, nhưng lối chơi này không tạo ra nhịp độ nhanh như phiên bản "hai động cơ", như Sterling ví von về vai trò của anh và Sane. Tất nhiên, nó cũng không tạo ra sự phấn khích như cách mà Arsenal đang chơi lúc này.
Những ưu và nhược điểm của các lý thuyết chiến thuật và cách điều chỉnh như vậy chắc chắn sẽ là một phần trong các cuộc trò chuyện mà Guardiola và Arteta. Tất nhiên với vị thế của hai người bây giờ, các câu chuyện chuyên môn sẽ ít chi tiết tỉ mỉ hơn. Nhưng giữa họ, những tin nhắn động viên lẫn nhau vẫn còn. Nó có thể sẽ tiếp tục diễn ra trước và sau trận đấu được xem là chung kết Premier League mùa này. Sẽ có kẻ thắng người thua khi mọi thứ khép lại, chỉ có một thứ không thể thay đổi. Đó chính là mối liên hệ khăng khít giữa hai nhà cầm quân xuất sắc nhất thời điểm hiện tại.
ĐẶNG XÁ
