Phát hiện rắn độc, cần làm gì?
Sau khi bão Yagi đổ bộ vào các tỉnh phía Bắc, Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội, liên tục tiếp nhận nhiều bệnh nhân bị rắn độc và các động vật gây độc khác cắn.
Đa phần, người dân bị cắn/đốt khi ra ngoài kiểm tra sân vườn, đồng ruộng trong và sau bão. Thậm chí, có trường hợp đang ngủ thì bị rắn độc chui vào nhà cắn.
Theo TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, thời điểm mưa, bão kết hợp không khí ẩm ướt, lạnh là điều kiện để các loài rắn, côn trùng… ra khỏi nơi trú ẩn, tìm kiếm thức ăn.
Bên cạnh đó, môi trường sống tự nhiên của động vật hiện đã bị phá vỡ và thu hẹp lại. Nhiều loài rắn như rắn hổ, rắn lục và các động vật gây hại buộc phải tới sống xen kẽ với khu vực dân cư. Như vậy, chúng rất dễ tiếp xúc với con người, từ đó dẫn đến các tai nạn đáng tiếc.
TS Nguyên cho hay, thường các loài rắn độc và côn trùng có độc ưa hoạt động vào ban đêm. Trong điều kiện bóng tối, chúng sẽ hoạt động mạnh, hung dữ hơn. Mưa bão khiến ánh sáng bị hạn chế, nhiều nơi buộc phải cắt điện để đảm bảo an toàn cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ bị người dân bị rắn, côn trùng độc cắn.
Khi thấy rắn vào nhà, nhiều người hoảng loạn, la hét và cố gắng đuổi đánh hoặc bỏ chạy. Tuy nhiên, bác sĩ chuyên khoa I Trương Phước Hữu, khoa Cấp cứu, Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TP.HCM), cho rằng tấn công hay bỏ chạy đều không phải cách xử lý tốt khi gặp rắn. Điều này thậm chí có thể tạo ra tác động ngược, khiến rắn tấn công lại bạn và người trong gia đình, nhất là trẻ em.
Theo bác sĩ Trương Phước Hữu, khi phát hiện rắn, bạn cần nhanh chóng quan sát và thông báo cho người xung quanh. Nếu có trẻ em, hãy đưa trẻ đến xa khu vực có rắn và dặn bé không được đến gần. Trường hợp các loài rắn độc dễ nhận biết như lục đuôi đỏ, hổ mang chúa, cạp nong, cạp nia, hãy chuẩn bị găng tay, mang ủng nếu có sẵn để tránh bị rắn cắn. Sau đó, bạn có thể dùng cây gậy dài và nhẹ nhàng dọa đuổi chúng đi. Nếu rắn vẫn nằm yên trong hóc nhà, kẹt tủ hay quấn trong chăn, hãy để yên và đừng động đến chúng.
"Cách tốt nhất là gọi người có kinh nghiệm đuổi bắt rắn để cùng giải quyết, không nên xử lý một mình. Điều quan trọng nhất lúc này là giữ tâm lý bình tĩnh để giải quyết vấn đề, hành động dứt khoát", vị chuyên gia nhấn mạnh.
Cách xử trí khi bị rắn cắn
Theo BS.CKI Đoàn Quốc Duy, Phó trưởng khoa, Phụ trách Khoa Bệnh truyền nhiễm – Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai, nếu không may bị rắn cắn thì sơ cứu vết thương là vô cùng quan trọng, vì vậy trước hết hãy quan sát vết rắn cắn để nhận biết có bị rắn độc cắn hay không.
Ảnh minh họa.
Nếu là rắn độc thì thường có hai răng độc lớn. Khi rắn cắn, răng sẽ truyền độc vào vùng da của nạn nhân và để lại vết răng đặc trưng. Người bị rắn độc cắn thường để lại ít dấu răng ở vết cắn nhưng sẽ có 2 vết răng nanh. Khi quan sát sẽ thấy mỗi vết cắn của răng nanh cách nhau khoảng 5mm và một số vết răng nhỏ. Còn rắn không độc là khi vết cắn của cả 2 hàm răng để lại những chấm nhỏ hình vòng cung và không có vết răng nanh.
Nếu xác định bị rắn độc tấn công, cần nhanh chóng di chuyển nạn nhân ra khỏi nơi rắn cắn hoặc nơi rắn thường ẩn nấp. Sau đó liên hệ dịch vụ cấp cứu khẩn cấp tại cơ sở y tế gần nhất, cố định chi bị cắn, hạn chế vận động để làm giảm tốc độ di chuyển của nọc độc về tim. Cởi bỏ đồ trang sức (nếu có), nới lỏng quần áo nhằm tránh gây chèn ép, vì vết thương có thể bị sưng lên. Có thể làm sạch vết thương bằng nước muối sinh lý hoặc rửa bằng xà phòng và nước sạch, sau đó, dùng một miếng gạc khô và sạch (nếu có) để băng vùng bị cắn. Nếu có thể, hãy kiểm tra thân nhiệt, nhịp thở, nhịp tim và huyết áp của nạn nhân.
Không nên cố gắng bắt con rắn, hãy quan sát và ghi nhớ đặc điểm, hình dạng con rắn để mô tả cho người có chuyên môn, tuyệt đối không rạch vết thương để hút nọc độc hoặc garo động mạch vì sẽ làm nặng thêm tình trạng nhiễm độc và gây tổn thương, nhiễm trùng nặng hơn.
Hầu hết các nạn nhân sau khi bị rắn độc tấn công sẽ có một số biểu hiện chung sau: Tại vùng bị cắn có cảm giác đau rát, có thể sưng, tấy đỏ, chảy máu và bầm tím, nổi phỏng nước xung quanh vết cắn. Đôi khi sẽ lan rộng ra các vùng xung quanh và gây nhiễm trùng, hoại tử da. Có thể buồn nôn, tiêu chảy, khó thở, sưng môi, lưỡi và nướu, cảm giác cơ thể yếu dần, tinh thần lú lẫn, nhịp tim không đều,…
Chia sẻ với VTV, bác sĩ Duy cho biết, để tránh bị rắn cắn, người dân cần lưu ý một số điều sau đây: Trước hết, nên tránh xa các nơi rắn thích cư trú hoặc thích đến như các đống gạch vụn, đống đổ nát, đống rơm rác, đống gỗ, tổ mối, hốc đá…; khi làm việc hoặc di chuyển ở những vùng có rừng cây bụi rậm nên đội nón rộng vành, đi ủng hoặc giày cao cổ và mặc quần dài, đặc biệt khi đi trong đêm tối, đi ở khu vực nhiều cây cỏ, đầm lầy. Khi di chuyển vào nơi có cây cỏ rậm rạp nên dùng cây đánh động để xua đuổi rắn trước. Nên dùng đèn khi đi ban đêm. Nếu gặp rắn, nên di chuyển nhẹ nhàng, tránh kích động rắn, không nên đe dọa rắn, bẫy rắn, đuổi hoặc dồn ép rắn trong khu vực khép kín, tuyệt đối không dùng tay bắt rắn.
Khi lao động hoặc dọn dẹp, kiểm tra nhà cửa sau mưa bão cần sử dụng các dụng cụ bảo vệ đồng thời quan sát kỹ các bụi cây, đống củi, hang hốc, góc khuất…Ảnh minh họa: VGP
Hãy cảnh giác với rắn sau các cơn mưa, khi có lũ lụt, mùa màng thu hoạch và thời gian ban đêm. Khi lao động hoặc dọn dẹp, kiểm tra nhà cửa sau mưa bão cần sử dụng các dụng cụ bảo vệ như: đi ủng, đeo găng tay đồng thời quan sát kỹ các bụi cây, đống củi, hang hốc, góc khuất… nơi rắn thường hay trú ngụ. Nên dùng đèn, gậy để "đánh động" xem có rắn hay không.
Không nằm ngủ trên nền đất kể cả trong nhà; ở vùng miền núi, thôn quê, đêm ngủ nên mắc mùng và chèn mùng cẩn thận để tránh rắn bò vào trong giường. Không để trẻ em chơi gần khu vực có nguy cơ rắn ẩn nấp; không đưa tay vào các hang hốc, bụi cỏ nếu không nhìn rõ; không tắm ở sông, hồ, ao và thận trọng khi lội nước vào ban đêm; đặc biệt không bắt rắn, trêu rắn hoặc chơi với rắn.
Minh Hoa (t/h theo Znews, VTV)
