Sáng 29/5, Quốc hội đã nghe tờ trình của Chủ tịch nước về việc gia nhập Công ước số 98 của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) về Áp dụng những nguyên tắc của quyền tổ chức và thương lượng tập thể.
Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh được Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng ủy nhiệm trình bày tờ trình trước Quốc hội.
Theo Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh, Công ước số 98 về Áp dụng những nguyên tắc của quyền tổ chức và thương lượng tập thể là một trong tám công ước cơ bản của Tổ chức ILO. Tính đến tháng 05/2019, trên thế giới đã có 166 trong tổng số 187 quốc gia thành viên của ILO tham gia Công ước này. Việc Việt Nam gia nhập Công ước số 98 là rất cần thiết và có ý nghĩa.
Trong nền kinh tế thị trường, tiền lương và điều kiện lao động của người lao động được thực hiện dựa trên thỏa thuận giữa người sử dụng lao động và tập thể người lao động, do vậy điều quan trọng là cần thúc đẩy thương lượng tập thể một cách thực chất và hiệu quả, nhất là thương lượng tập thể về tiền lương, nhằm xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ. Gia nhập và thực hiện Công ước 98 chính là thể chế hóa chủ trương của Đảng tại Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 21/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp.
Việc gia nhập Công ước 98 là thực hiện nghiêm túc nhiệm vụ của Việt Nam với vai trò là thành viên của Tổ chức ILO; nhằm tăng cường cam kết chính trị và thực thi thực chất các cam kết liên quan đến lao động trong Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP); đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc tham gia Hiệp định thương mại tự do với Liên minh Châu Âu (EVFTA).
Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh. Ảnh: Ngọc Thắng
Theo Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh, Công ước 98 có 3 nội dung cơ bản: Thứ nhất là bảo vệ người lao động và công đoàn trước các hành vi phân biệt đối xử chống công đoàn của người sử dụng lao động. Thứ hai, bảo vệ tổ chức của người lao động không bị can thiệp, thao túng bởi người sử dụng lao động. Thứ ba, những biện pháp thúc đẩy thương lượng tập thể, tự nguyện, thiện chí.
Phó Chủ tịch nước cho biết thêm: “Việc bảo đảm tính tự nguyện của thương lượng tập thể chủ yếu liên quan đến những nội dung về quyền tự định đoạt của các bên về nội dung thương lượng; về việc có đạt được thỏa ước thông qua thương lượng hay không; về thành phần tham gia thương lượng; về cấp độ thương lượng; về các nghĩa vụ của các bên trong quá trình thương lượng tập thể… Nhà nước có trách nhiệm hỗ trợ và thúc đẩy thương lượng tập thể giữa các bên, song đó phải là những biện pháp thúc đẩy, hỗ trợ không mang tính hành chính, áp đặt nhằm bảo đảm tính tự nguyện của các bên”.
Theo tờ trình Chủ tịch nước đã ký, đối tượng hưởng lợi chủ yếu của Công ước số 98 là người lao động.
Toàn cảnh phiên làm việc sáng ngày 29/5. Ảnh: Ngọc Thắng
Việc gia nhập và triển khai thực hiện Công ước số 98 sẽ tạo ra cơ sở pháp lý cho người lao động và người sử dụng lao động tiến hành thương lượng tập thể về tiền lương và xác lập các điều kiện lao động khác trong quan hệ lao động như làm thêm giờ, bữa ăn giữa ca và các chế độ phúc lợi khác… Đây chính là nền tảng cho sự vận hành của thị trường lao động tại Việt Nam phù hợp với quy luật khách quan của kinh tế thị trường, giúp cho sự phát triển đi theo đúng hướng, tiến tới xây dựng quan hệ lao động hiện đại ở Việt Nam.
Thương lượng tập thể cũng là phương tiện để người sử dụng lao động và tập thể lao động thảo luận với nhau về những biện pháp tăng năng suất lao động, tăng cường năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, từ đó góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của cả nền kinh tế.
Theo Phó Chủ tịch nước, Việt Nam cần hoàn thiện pháp luật và có những biện pháp phù hợp, hiệu quả để đáp ứng yêu cầu của Công ước 98 về chống phân biệt đối xử, chống can thiệp thao túng đối với công đoàn và thúc đẩy thương lượng tập thể tự nguyện một cách hiệu quả thực chất.
Một số quy định của pháp luật Việt Nam chưa phù hợp với công ước, cụ thể là bộ luật Lao động năm 2012 và 2 nghị định của Chính phủ cần được sửa đổi bổ sung nếu Việt Nam gia nhập công ước 98.
Trình bày báo cáo thẩm tra về việc gia nhập Công ước số 98, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu cho biết: "Tất cả các bộ, ngành được Chính phủ lấy ý kiến đều nhất trí về sự cần thiết gia nhập Công ước số 98".
Nhóm PV Quốc hội
