Cá biệt có 3 cặp là con anh trai lấy con em trai. Trong 558 trẻ sinh ra từ các cặp vợ chồng cận huyết thống trên, phát hiện 51 trẻ mắc bệnh nặng và nhiều trẻ không bình thường về sức khỏe theo độ tuổi. Các cháu bị bạch tạng, thiếu máu, thiểu năng trí tuệ, liệt, câm, lông mi trắng, thọt, đần độn và có 8 trẻ đã chết vì bệnh nặng, bệnh từ khi sinh ra đã có. Tóm lại, chất lượng dân số ở khu vực hôn nhân cận huyết này rất thấp và có nguy cơ làm ảnh hưởng đến sự duy trì nòi giống. Thế nhưng, phòng chống hôn nhân cận huyết ở vùng đồng bào dân tộc, không đơn giản.
Ông Tân thừa nhận, nếu đi khảo sát ở các tỉnh miền núi Tây Bắc khác và các vùng đồng bào dân tộc ở miền Trung, Tây Nguyên, Đông Nam Bộ, Nam Bộ, chúng ta cũng có những kết quả tương ứng như Lào Cai mà thôi. Bởi, với người dân tộc thiểu số, hôn nhân cận huyết ăn sâu vào máu họ, là điều hiển nhiên trong cuộc sống của họ, chẳng xấu hổ, chẳng “sai phạm” gì… nên điều đó diễn ra bình thường như nhu cầu về ăn và uống vậy. Ông Tân thừa nhận, quá trình khảo sát, phát hiện các xã báo cáo về tình trạng hôn nhân không đúng thực tế rất nhiều. Ở nhiều nơi, thậm chí, chính gia đình cán bộ xã cũng xảy ra tình trạng hôn nhân cận huyết. Họ hiểu, đó là xấu, là sai nhưng họ chấp nhận thực tế đó mà không có cách nào thay đổi nó.
Ông Nguyễn Văn Tân, phó tổng cục trưởng Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình
Vậy, làm thế nào để phòng, chống hôn nhân cận huyết hiệu quả, ông Tân phân tích: Cần phải có một cuộc khảo sát quy mô, toàn diện về tình trạng hôn nhân cận huyết thống ở nước ta. Khi có bức tranh đầy đủ, đa màu về nó, cơ quan chức năng mới có thể phân tích, mổ xẻ và đưa ra các biện pháp tối ưu nhất để phòng ngừa và chống nếu đều đó vẫn xảy khi chưa để lại hậu quả. Tức là có thể can thiệp trực tiếp những đôi nam – nữ chuẩn bị thành vợ chồng trong dòng máu trực hệ. Ông Tân cho rằng, dù suy nghĩ hủ tục ăn sâu vào tiềm thức đến mấy nhưng chắc chắn người dân không bao giờ muốn vì hôn nhân cận huyết mà suy nòi giống, con bị bệnh, cuộc sống khó khăn chồng chất. Khi phân tích và đưa ra những dẫn chứng cụ thể, chắc chắn giới trẻ sẽ hiểu và xem xét lại khi kết hôn.
Theo kinh nghiệm nhân dân tổng kết qua nhiều đời cũng như các nghiên cứu y sinh học đã khẳng định, các cặp vợ chồng có huyết thống cận nhau, tỷ lệ con bị bệnh, tật di truyền, bao gồm cả các bệnh di truyền nguy hiểm hơn rất nhiều trẻ ở cặp hôn nhân bình thường. Ngoài nguy hiểm, thể bệnh cũng lạ, khó có thuốc đặc trị vì sự đột biến của gien gây ra. Theo đại diện Tổng cục Dân số đã trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chiến lược dân số và sức khỏe sinh sản giai đoạn 2011-2020. Từ năm 2011, nội dung nâng cao chất lượng dân số đã và đang được thực hiện với các chương trình: tầm soát các bệnh, tật, dị dạng bẩm sinh trước sinh và sơ sinh; can thiệp giảm thiểu tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, tư vấn và kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân. Chương trình can thiệp giảm thiểu tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống đang được triển khai tại xã ở các tỉnh như ĐắkLắk, Gia Lai, Kon Tum, Hà Giang, Lai Châu, Sơn La... “Phải làm cho cộng đồng, gia đình và nam nữ thanh niên hiểu rõ nguy cơ và hậu quả nhiều mặt của việc kết hôn cận huyêt thống đối với gia đình và xã hội, hiểu rõ những qui định pháp luật nghiêm cấm hôn nhân cận huyết thống để tạo ra cơ chế tự ngăn ngừa ở mỗi cộng đồng, mỗi gia đình và thanh niên nam nữ” - ông Tân khẳng định.
Anh - Hằng
