Phong thần diễn nghĩa là tác phẩm thành công khi kết hợp nội dung mang tư liệu lịch sử với thần thoại, truyền thuyết và tôn giáo mà thành. Nội dung của nó xoay quanh việc suy vong của nhà Thương và sự nổi lên của nhà Chu, lồng vào đó là vô số thần thoại, truyền thuyết Trung Hoa, bao gồm các thần, tiên, yêu quái.
Trong Phong thần diễn nghĩa, Na Tra và Dương Tiễn được xem là những chiến tướng mạnh nhất của Tây Kỳ. Na Tra vốn là con út của Lý Tịnh, nhưng thực chất là viên Linh Châu của cung Ngọc Hư đầu thai xuống trần. Na Tra ngay từ khi sinh ra đã một tay cầm vòng Càn Khôn, một tay cầm dải Hỗn Thiên, đều là thần khí cả. Từ nhỏ, Na Tra sức khỏe đã hơn người, lại có tính hiếu thắng, ngỗ nghịch, gây sự với Tứ hải Long vương, giết chết thái tử Ngao Bính và đệ tử của Thạch Cơ, gây họa khắp nơi, phải quyên sinh để khỏi liên lụy cha mẹ, linh hồn được Thái Ất Chân Nhân gá vào hoa sen, từ đó mà thành hình người.
Na Tra sau khi đầu quân Tây Kỳ thì trở thành một trong những tướng tiên phong mạnh nhất, lập nhiều chiến công. Mỗi lần xuất trận là hóa ba đầu sáu tay, trông vô cùng hung dữ, trên tay thì có Càn Khôn Quyện, Hỗn Thiên Lăng, Đả Tiên Kim Chuyên, Hỏa Tiêm Thương... dưới chân thì có Phong Hỏa Luân, toàn là vũ khí hạng nhất. Cơ thể Na Tra lại làm từ sen, không có cốt nhục, vì vậy thường miễn nhiễm với mấy phép nhiếp hồn của đối phương, cũng được coi là một lợi thế.
Còn Dương Tiễn là học trò của Ngọc Đỉnh Chân Nhân, gọi Khương Tử Nha bằng sư thúc, được sư phụ cử xuống giúp quân Tây Kỳ. Dương Tiễn võ nghệ hay phép thuật đều tinh thông, biết đủ 72 phép thần thông biến hóa, lại là người thông minh mưu lược, thực sự có thể coi là tướng mạnh nhất mà Khương Tử Nha có được.
Dương Tiễn nhiều lần lập đại công, giết được kha khá tướng địch như Châu Tín, Dư Hóa, Ôn Lương, Quách Thần, Mai Sơn Thất Quái… Lúc ra trận, Dương Tiễn thường sử dụng thanh Tam Tiêm Thương (ngọn thương do con Giao long 3 đầu hóa thành), lại có trợ thủ là con Hạo Thiên Khuyển xông vào cắn cổ đối phương, vô cùng lợi hại.
Xuyên suốt Phong thần diễn nghĩa, các chương hồi đều theo hướng một tướng bên nhà Thương được cử ra đấu với quân Tây Kỳ, đa phần có chút bản lãnh nhưng đều bị các tướng Tây Kỳ liên thủ đánh bại hết. Nhưng với nhân vật Khổng Tuyên, quân Tây Kỳ thực sự đã gặp phải đối thủ khó nhằn.
Trong truyện, để ngăn cản bước tiến quân của Tây Kỳ, Khổng Tuyên được cử ra trấn ải Tam Sơn thay Hồng Cẩm. Khổng Tuyên nguyên là một con công được sinh ra từ thời khai thiên lập địa, tu hành nhiều kiếp, đạt được thần thông, chim công nầy hiện thân xuống cõi trần, làm tướng cho vua Trụ.
Sau lưng Khổng Tuyên tỏa ra 5 đạo hào quang sáng chói, tất cả tướng địch, binh khí, bảo bối gì đem ra đều bị 5 đạo hào quang đó hút vào, ngay đến gương chiếu yêu đem ra dùng cũng không thể soi ra được chân thân của Khổng Tuyên.
Chính nhờ bản lĩnh này mà Khổng Tuyên liên tiếp thắng trận, đánh cho quân Tây Kỳ thua liểng xiểng, bắt sống hàng loạt chiến tướng như Hồng Cẩm, Na Tra, Lôi Chấn Tử, Hoàng Phi Hổ, Sùng Hắc Hổ, Lý Tịnh, Kim Tra, Mộc Tra… ngay đến mấy đại tiên như Nhiên Đăng, Lục Yểm ra đánh cũng bại trước họ Khổng.
Mãi sau có vị đạo tăng là Chuẩn Đề đạo nhân đến thu phục, mới chịu bị bắt, hiện nguyên hình là con công một mắt, theo Chuẩn Đề về Tây phương cực lạc để tu hành và được phong là Khổng Tước Minh Vương.
Quốc Tiệp (t/h)