Một phương thức tử hình khá phổ biến ở nhiều nước và Việt Nam là xử bắn tử tội.
- Kiểu cổ điển: Một tiểu đội gồm 10 người được bắt thăm, mỗi người được phát một cây súng trường, trong đó có một cây lắp đạn giả, khi có hiệu lệnh thì bắn. Sau đó sĩ quan chỉ huy sẽ kiểm tra và cho 1 phát ân huệ.
Bữa ăn cuối cùng của cuộc đời tử tội Trương Ngọc Điệp (Ba Vì, Hà Nội) trước khi ra pháp trường. Ảnh: Công an Nhân dân
Với cách tử hình này những cán bộ thi hành án chọn súng ngẫu nhiên và đỡ căng thẳng về tâm lý hơn khi nghĩ mình sẽ là người bắn cây súng có lắp đạn giả và không bị mang tiếng là giết người.
- Một chọi một: Phạm nhân bị trói quỳ dưới đất, người thi hành án đứng đằng sau, dí súng vào đầu, khi có lệnh bắn luôn, thường thì dùng AK, nhưng đôi khi thuận tiện thì người ta dùng súng ngắn. Kiểu này đến nay vẫn áp dụng ở một số nơi.
- Bắn bằng đại liên: Phạm nhân bị trói trước mũi súng, cò súng được buộc dây, khi có lệnh thì người xử quyết ngồi trong nhà kéo dây, súng bắn hết đạn mới ngừng.
Trên thế giới hiện nay rất phổ biến dùng phương pháp tử hình bằng tiêm thuốc độc. Ở Hoa Kỳ, có 37 tiểu bang đang sử dụng án tử hình bằng cách tiêm thuốc độc, để thay thế cho các phương pháp đã lỗi thời là ghế điện, phòng hơi ngạt hay các phương pháp khác.
Nhưng cũng có 11 tiểu bang ở Hoa Kỳ đã cho ngừng cách xử tử mới, sau khi những người chống đối cho là phương pháp này tàn ác và không thật sự hiệu quả. Trong năm ngoái, khi một thẩm phán liên bang ra lệnh cho các bác sĩ tham gia vụ hành hình tử tội Michael Morales vì can tội hãm hiếp và giết chết 1 bé gái thì các bác sĩ từ chối.
Trong năm 2008, đó có ít nhất 2148 tử tội bị tiêm thuốc độc trong 22 quốc gia trên thế giới, nhất là ở Trung Quốc. Trong số 53 người bị xử tử ở Mỹ trong năm 2007, chỉ có 1 trường hợp duy nhất là không tiêm thuốc độc mà thôi.
Một lý do khiến vấn đề tử tội bị tiêm thuốc độc được đưa ra hâm nóng lại trong năm 2007 có nhiều tử tù vẫn còn tỉnh và chịu nhiều đau đớn khi thuốc độc đã được tiêm vào cơ thể.
Đa số các tiểu bang Hoa Kỳ sử dụng 3 loại thuốc, một để gây mê, một để làm bắp thịt và thần kinh ngưng hoạt động và một để làm cho tim ngừng đập. Thường các tử tội chết trong từ 10 đến 14 phút.
Theo Tổ chức Ân xá thế giới thì các phương thức thi hành hình phạt tử hình cũng rất khác nhau ở các nước. Phổ biến nhất ở các nước là treo cổ và xử bắn. Điều 11 Bộ luật Hình sự Nhật Bản quy định tử hình được thực hiện ở trong tù bằng treo cổ. Ở một số nước châu Âu tử hình được thực hiện bằng chém. Bị án được đưa lên máy chém để thực hiện hình phạt.
Nghiên cứu các hình thức thi hành án tử hình ở các bang nước Mỹ cho thấy các hình thức thi hành án tử hình rất đa dạng: có 27 bang dùng hình thức tiêm chất độc gây chết người ; 12 bang dùng hình thức ghế điện gây chết người; 7 bang dùng hình thức cho hít khí độc chết người; 4 bang dùng hình thức treo cổ và 1 bang là Utah dùng hình thức xử bắn. Bộ luật tố tụng hình sự hiện hành ở Trung Quốc quy định áp dụng hai hình thức thi hành án tử hình là xử bắn và tiêm thuốc độc.
Cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật phát triển đó thâm nhập mạnh mẽ vào lĩnh vực thi hành hình phạt tử hình để người phạm tội khi chết đỡ bị đau đớn, còn nguyên vẹn thể xác và ít gây tâm lý sợ hãi, lo lắng đối với những người thi hành hình phạt tử hình. Phương thức xử bắn người phạm tội hiện có 25 nước và vùng lãnh thổ áp dụng và được áp dụng đối với những kẻ phạm tội đặc biệt nguy hiểm. (Còn tiếp).
Thiếu tướng, GSTS Nguyễn Xuân Yêm
Giám đốc Học viện Cảnh sát Nhân dân, Bộ Công an
