Hơn 40 năm kể từ ngày ra mắt bộ phim kinh điển Jaws (Hàm cá mập), nhân vật cá mập đã trở thành một trong những biểu tượng phổ biến của điện ảnh phương Tây. Hình ảnh những “hung thần đại dương” với thân mình khổng lồ, hàm răng sắc nhọn đem theo nỗi ám ảnh chết chóc được tái hiện trên màn ảnh rộng đã đem đến nỗi ác mộng cho biết bao thế hệ khán giả xem phim.
Khác với phần lớn những quái vật khác từng được đưa lên phim, cá mập là loài động vật có thật ở ngoài đời. Chính vì thế, nỗi sợ hãi của các khán giả dành cho loài động vật này trở nên chân thật hơn. Hầu hết khán giả xem các bộ phim về cá mập đều ám ảnh về việc sẽ bị loài động vật khổng lồ này bất ngờ tấn công và ăn thịt.
Số người bị thương, vong do cá mập ít hơn ong chích và sét đánh
Theo VTC, trên thế giới có tới 300 loài cá mập, tuy nhiên chỉ có 30 loài trong số đó là đáng sợ vì có khả năng tấn công con người. Theo thống kê, một năm cá mập tấn công khoảng dưới 100 người, nhưng số người bị thương, vong là rất ít. Thậm chí, số người chết vì ong chích và sét đánh còn lớn hơn cả trăm lần.
Trong số những loài cá mập thì cá mập trắng được coi là loài nguy hiểm với con người, nhưng thực ra, số lượng người bị cá mập trắng tấn công mỗi năm trên toàn thế giới chỉ đếm trên đầu ngón tay.
Cá mập trắng có khứu giác vô cùng tinh nhạy. Trong tích tắc chúng có thể phát hiện một giọt máu lẫn trong biển nước, trong vòng bán kính 1,5km. Không chỉ vậy, chúng còn có thể phân biệt được mùi máu người và những loài vật khác. Chúng không coi con người là con mồi. Nhiều vụ cá mập trắng rượt đuổi con người là do chúng đã nhầm tưởng con người với loài khác như hải cẩu, rùa biển hay một loài cá nào khác mà thôi.
Nhìn qua, nhiều người lầm tưởng rằng chúng là loài cá da trơn, không vảy, tuy nhiên bộ da của chúng lại vô cùng sần sùi vì được bao bọc bởi một lớp vảy nhỏ. Chúng có mặt trên trái đất khoảng 420 triệu năm trước. Sự có mặt của chúng còn trước cả khủng long. Khi các loài khủng long đã tuyệt chủng vì biến đổi khí hậu thì cá mập vẫn âm thầm tồn tại dưới biển cho tới ngày nay.
Chúng có một bộ hàm khổng lồ, với chiếc răng sắc nhọn. Bộ nhá của loài này là một sự kỳ diệu của tạo hóa. Nếu có chiếc răng nào bị tổn thương do đớp mồi thì lập tức chúng được thay mới bằng một chiếc răng chắc khỏe khác với thời gian chỉ 24 tiếng đồng hồ.
Cá mập trắng được xem là có bộ răng chắc khỏe, hoàn hảo nhất. Tuy nhiên, chúng lại được xem là loài vật lười nhai vì người ta đã tìm thấy nhiều lon nước ngọt, chai thủy tinh hay cả một cái mai rùa biển trong dạ dày chúng vẫn còn nguyên vẹn.
Chúng có thói quen đớp mồi và nuốt chửng thay vì xé, nhai và nhấm nháp con mồi. Cá mập được xem như kình ngư cừ nhất đại đương. Chúng có thể bơi với vận tốc 46km trên giờ, trong khi con người chỉ có thể đạt vận tốc 4km.
Với một thân hình không nhỏ, lẽ ra chúng phải có một khung xương chắc khỏe, tuy nhiên loài cá này lại không hề có xương. Bộ khung nâng đỡ cơ thể được kết bằng chất sụn, nên nếu ở ngoài môi trường nước, chúng sẽ bỏ mạng vì trọng lượng cơ thể đè bẹp cơ quan nội tạng. Da của chúng có độ đàn hồi và chắc gấp 4 lần da của những chú bò.
Ngày nay, con người đã dùng sụn cá mập làm thực phẩm chức năng cho những người mắc bệnh về khớp. Cá mập bị con người săn bắt vô tổ chức dẫn đến nhiều loài bị tuyệt chủng. Có nhiều tổ chức trên thế giới đang tích cực đấu tranh, tuyên truyền nhằm bảo vệ loài cá này.
Vua của các loài cá mập
Cá mập Megalodon (C. megalodon) được coi là loài cá mập lớn nhất từng sống trên trái đất và là một trong những loài săn mồi có xương sống lớn nhất trong lịch sử tự nhiên. Những con Megalodon tung hoành ở các đại dương từ khoảng 28 triệu năm cho đến tầm 1,6 triệu năm trước, cho đến khi chúng biến mất hoàn toàn trong sự kiện tuyệt chủng ở kỷ Pleistocene.
Megalodon, như chúng ta biết, là một quái vật khổng lồ. Một số răng được phát hiện từ hóa thạch của loài săn mồi lớn này đạt tới chiều dài hơn 17cm (7 inch), nhưng đa số dài từ 3 đến 5 inch (vẫn lớn). Mô hình tái tạo thông qua hàm và các hóa thạch sót lại giúp cho ta đưa giả thuyết chiều dài tối đa của chúng có khả năng đạt tới 16,5m, gấp khoảng 3 lần cá mập trắng lớn (C. carcharias). Khi so sánh với nhau, khủng long bạo chúa T-rex thật sự “chưa đủ tuổi”.
Sự phân bố rộng rãi của các hóa thạch, cụ thể là răng, cho thấy chúng là một loài có phân bố rộng ở nhiều môi trường biển, các vùng nước ấm và nước nông ôn đới. Megalodon nằm trên đỉnh của chuỗi thức ăn và ăn những con mồi lớn như Cetacean (tổ tiên của cá voi và cá heo ngày nay).
Dù theo các nhà khoa học Megalodon đã tuyệt chủng khoảng 1,6 triệu năm trước. Nhưng có vài cá nhân không đồng ý với kết luận này, tin rằng chúng vẫn tồn tại. Không may là một vài tài liệu (có sử dụng cảnh quay giả) đã thuyết phục nhiều người tin rằng Megalodon lẩn trốn trong đại dương.
Megalodon cũng là một trong những đề tài thu hút các nhà làm phim. Năm 2018 đạo diễn Jon Turteltaub cho ra mắt siêu phẩm Cá mập siêu bạo chúa (tựa tiếng Anh: The Meg), phim dựa trên cuốn tiểu thuyết Meg: A Novel of Deep Terror của nhà văn Steve Alten lần đầu xuất bản vào năm 1997. Phim có sự tham gia của dàn diễn viên Jason Statham, Lý Băng Băng, Rainn Wilson, Ruby Rose, Winston Chao, và Cliff Curtis.
Nội dung bộ phim nói về người cứu hộ Jonas Taylor đang cố gắng cứu một số nhà khoa học trong một tàu ngầm hạt nhân bị hư hỏng khi anh thấy thân tàu bị đâm bởi một sinh vật khổng lồ. Hai người bạn thân của anh bị mắc kẹt trong cửa sập, Taylor buộc phải bỏ chạy vì nhận ra rằng cố gắng giải cứu họ sẽ khiến tất cả mọi người thiệt mạng, khiến anh buộc phải ngắt kết nối cửa với con tàu. Một lúc sau, chiếc tàu ngầm hạt nhân nổ tung. Câu chuyện của Taylor kể lại bị bác bỏ bởi bác sĩ Heller, người cho rằng Taylor là kẻ hèn nhát và bị tâm thần. Năm năm sau, tỷ phú Jack Morris gặp Tiến sĩ Zhang Minway tại một trạm nghiên cứu dưới nước trị giá 1,3 tỷ USD mang tên Mana One mà Morris đã đầu tư. Zhang và con gái ông, Suyin, một nhà hải dương học, giám sát một nhiệm vụ khám phá phần sâu hơn của Rãnh Mariana, bị che giấu bởi một dòng hydro sulfua. Một chiếc tàu lặn được cử xuống đáy biển, nó được điều khiển bởi Lori - vợ cũ của Taylor, cùng với các nhà khoa học DJ, Toshi và "The Wall". Suy luận của họ đã đúng khi họ khám phá ra vô số loài động thực vật chưa từng phát hiện bên dưới lớp thermocline. Một sinh vật khổng lồ va chạm với chiếc tàu lặn khiến nó mất liên lạc với trạm Mana One.
Nhà khoa học James "Mac" Mackreides đề nghị cử Taylor xuống đáy biển để giải cứu nhóm của Lori. Bất chấp sự phản đối của Heller, Zhang và Mac qua Thái Lan để tìm gặp Taylor. Suyin cố gắng giải cứu nhóm của Lori nhưng bị một con mực khổng lồ tấn công. Trước khi con mực có thể nghiền nát chiếc tàu lặn của cô, nó đã bị giết bởi một con cá mập khổng lồ dài 25 mét (82 feet). Taylor, đã đồng ý giúp đỡ, đến trạm Mana One và cứu được Lori và The Wall, còn Toshi đã hi sinh thân mình khi con cá mập quay lại, cho phép những người khác chạy thoát trong khi anh ta thu hút sự chú ý của con quái vật. Quay trở lại trạm Mana One, cả nhóm biết được rằng con cá mập khổng lồ chính là Megalodon, loài cá mập lớn nhất từng được phát hiện và được cho là đã tuyệt chủng từ hàng triệu năm trước. Trong khi thảo luận về cách đối phó với nó, Meiying - con gái của Suyin chứng kiến con cá mập bên ngoài vòng quan sát, khi nó xé đôi một con cá voi lưng gù chỉ bằng một cú cắn. Cả nhóm cố gắng lần theo và tiêm thuốc độc vào con Megalodon. Khó khăn lắm họ mới tiêu diệt được con quái vật, nhưng trong khoảnh khắc chiến thắng của họ, một con Megalodon thứ hai, lớn hơn con ban đầu, xuất hiện rồi giết chết The Wall và Heller, làm Zhang bị thương nặng khi nó nuốt chửng con Megalodon đã chết. Con tàu mà họ câu con cá thứ nhất lên, bị lật.
Zhang không chịu nổi vết thương nặng nên đã chết. Đêm đó, Morris và nhóm lính đánh thuê của anh chạm trán con cá mập. Lính trên chiếc trực thăng phát hiện ra nó và thả quả mìn nổ thứ nhất, và phát hiện ra mục tiêu bất động. Morris tiếp tục ra lệnh cho họ thả tiếp quả thứ hai. Sau khi xác nhận con cá đã chết hẳn, Morris xuống chỗ con cá, và toán lính phát hiện ra đó chỉ là một con cá voi. Trong lúc tháo chạy vì biết con Megalodon sẽ quay lại, do chiếc cano phóng quá nhanh nên anh đã ngã xuống mặt nước, và bị nó giết chết. Taylor và những người còn lại ở trạm Mana One quyết tâm truy đuổi và giết con cá mập. Con Megalodon đang trên đường đến một bãi biển đông người ở Vịnh Tam Á (Sanya), Trung Quốc. Nó giết chết vài người tắm biển trước khi nhóm Mana One bật âm thanh của cá voi để thu hút sự chú ý của nó về phía họ. Taylor đã rạch bụng con Megalodon bằng chính chiếc tàu lặn của anh, sau đó đâm ống thuốc độc vào mắt nó. Suyin sơ tán cả nhóm lên một chiếc thuyền khi nhiều con cá mập khác bị thu hút bởi máu tươi và kéo đến ăn thịt con Megalodon đang bất động. Taylor hội ngộ Suyin, Mac và DJ. Taylor và Suyin lên kế hoạch cho một chuyến đi nghỉ.
Video: Trailer phim Cá mập siêu bạo chúa (The Meg).
Quốc Tiệp (tổng hợp)