Theo kế hoạch, đến ngày 28/2/2024, tỉnh Quảng Bình sẽ hoàn thành bàn giao toàn bộ mặt bằng cho dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc-Nam. Tuy nhiên, đến nay tỉnh này vẫn không hoàn thành tiến độ đề ra.
Toàn tỉnh chỉ có duy nhất Tp.Đồng Hới là đã bàn giao 100% mặt bằng (9,87km) cho chủ đầu tư theo kế hoạch đề ra, tuy nhiên, đây là địa phương có khối lượng GPMB không lớn, ít nhất trong các địa phương có dự án đi qua.
Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến chậm tiến độ, đó là các khu tái định cư (KTĐC) cho người dân không hoàn thành như dự kiến.
Để bảo đảm TĐC cho khoảng 551 hộ tại 19 xã bị ảnh hưởng phải di dời nhà cửa trên tuyến đường bộ cao tốc Bắc-Nam, toàn tỉnh Quảng Bình phải xây dựng 26 KTĐC với diện tích 69,13ha. Trong đó, huyện Quảng Trạch có 6 KTĐC, TX. Ba Đồn 2 KTĐC, Bố Trạch 12 KTĐC, Quảng Ninh 3 KTĐC và Lệ Thủy 3 KTĐC.
Với tổng chiều dài hơn 29km, Bố Trạch là địa phương có dự án đường bộ cao tốc Bắc – Nam đi qua dài thứ 2 tỉnh Quảng Bình. Đến nay, huyện đã bàn giao mặt bằng cho các Ban QLDA 6 là 28,34km, đạt 97,59%. Là địa phương có số hộ dân bị ảnh hưởng của dự án nhiều nhất tỉnh Quảng Bình với hơn 1.079 hộ. Chính vì vậy, trong quá trình GPMB phát sinh không ít khó khăn, vướng mắc.
Ông Nguyễn Hoài Nam, Giám đốc Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng và Phát triển quỹ đất (ĐTXD&PTQĐ) huyện Bố Trạch cho biết, đến thời điểm này, huyện đã ban hành và công khai 68 quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ để GPMB với tổng số tiền 497,8 tỷ đồng (đã có tổng số hộ gia đình, cá nhân, tổ chức bị ảnh hưởng đồng ý nhận 480/497,8 tỷ đồng đạt 96,5%).
Còn 8 hộ gia đình vẫn chưa đồng ý nhận tiền, trong đó có 3 hộ ở xã Cự Nẫm và 5 hộ ở thị trấn Nông trường Việt Trung.
Theo ông Nam, vướng mắc chủ yếu trong việc GPMB tập trung chủ yếu là nhà ở, có những trường hợp người dân nhận tiền rồi nhưng chưa tháo dỡ nhà được vì thời điểm nhận tiền cận Tết.
“19h tối 28 Tết tôi còn động viên anh em đi thông báo trả tiền cho bà con, vì tâm lý ai cũng muốn nhận tiền trước Tết, mà cũng nên trả để họ xử lý việc nhà. Anh em trả được nhà nào là chụp ảnh gửi về ngay. Thành ra việc dỡ nhà, di chuyển chỗ ở trong dịp Tết và sau Tết sát quá cũng đang hơi khó”, ông Nam nói.
Bên cạnh đó, có những trường hợp đến thời điểm này vẫn chưa chi trả được vì vướng mắc bởi thủ tục pháp lý, thừa kế tài sản.
“Một hộ dân ở xã Phú Định kê khai lúc đầu vào thời điểm đầu năm, lúc đó người bố đang còn. Đến giờ, khi đã phê duyệt xong rồi thì bố mất, về mặt pháp luật thì tài sản đó phải thừa kế. Nghĩa là phải có di chúc hoặc theo pháp luật, ở quê ít có chuyện bố mẹ để lại di chúc nên theo pháp luật, phải chia đều cho tất cả các con chứ không có ai đứng ra nhận được.
Dù đã hướng dẫn họ họp gia đình để cùng thống nhất là tự chia hoặc uỷ quyền cho một người nhận rồi về anh em chia lại nhưng lại phát sinh thêm một yếu tố nữa là không đủ con để xác nhận việc đó vì gia đình đang có người ở nước ngoài nên rất khó”, ông Nam cho biết thêm.
Để giải quyết những vướng mắc, huyện Bố Trạch đang đề nghị UBND tỉnh, các sở ban ngành liên quan hỗ trợ hoàn thiện hồ sơ pháp lý có liên quan đến các hộ chưa đồng thuận phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư để có phương án tổ chức bảo vệ thi công hoặc cưỡng chế theo quy định của pháp luật.
Bên cạnh những khó khăn, vướng mắc, huyện Bố Trạch đang chú trọng xây dựng khu tái định cư, tạo tâm lý yên tâm cho các hộ dân trong diện phải di dời, giúp người dân sớm ổn định cuộc sống.
Tuy nhiên, theo lãnh đạo Ban Quản lý dự án ĐTXD&PTQĐ, việc xây dựng khu TĐC chậm so với mong muốn và yêu cầu.
Huyện có 2/12 khu TĐC đã hoàn thành gồm: Khu tái định cư thôn Tân Hội và thôn Phú Hữu (xã Liên Trạch) và Khu tái định cư đồng Cải Tạo (xã Phú Định). Tại đây, một số hộ dân đã đào móng thi công nhà ở, trong đó có công trình sắp hoàn thành.
Ông Hoàng Mạnh Song, thôn Tân Hội, xã Liên Trạch cho biết, mới đầu người dân cũng e dè, ngại xây dựng nhà và chuyển đến nơi ở mới. Khi nhận thấy được tầm quan trọng của dự án cao tốc Bắc – Nam, ngoài ra các điều kiện tại nơi ở mới cũng rất tốt nên người dân rất yên tâm và ủng hộ chuyển đến khu TĐC.
Theo ông Đinh Xuân Chinh, chủ tịch UBND xã Liên Trạch, xã có 13 hộ dân thuộc diện phải di dời để bàn giao mặt bằng thi công dự án. Ngay sau khi có vị trí, xã cùng các đơn vị liên quan đã đẩy nhanhviệc xây dựng và là địa phương đầu tiên của huyện cơ bản hoàn thành khu TĐC. Có 100% các hộ dân đã đồng ý nhận vị trí xây nhà, nhận tiền đền bù, một số hộ bắt đầu xây dựng nhà mới, số còn lại đang chọn thời gian thích hợp để khởi công.
Tại xã Phú Định, chiều dài dự án đường bộ cao tốc Bắc-Nam phía Đông đi qua địa bàn là 7km. Đến nay, xã đã bàn giao mặt bằng hơn 6km cho đơn vị thi công. Ngoài một khu TĐC đã hoàn thành, xã đang xây dựng các khu TĐC còn lại để các hộ dân được đền bù đất sớm xây nhà ở, ổn định cuộc sống.
Được biết, Dự án đường bộ cao tốc Bắc-Nam phía Đông trên địa bàn huyện Bố Trạch đi qua 7 xã, thị trấn với tổng chiều dài 29,04km. Tổng diện tích đất cần chuyển mục đích phục vụ dự án là 245,5ha, số hộ gia đình bị ảnh hưởng là 1.079 hộ, trong đó có khoảng 268 hộ cần di dời sang khu tái định cư (TĐC).
Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc-Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025, đoạn qua địa phận tỉnh Quảng Bình gồm 3 Dự án thành phần (Vũng Áng-Bùng, Bùng-Vạn Ninh, Vạn Ninh-Cam Lộ), với tổng chiều dài 126,79km; tổng mức đầu tư khoảng 24.558 tỷ đồng. Tất cả các Dự án thành phần đều được khởi công vào ngày 1/1/2023 và theo kế hoạch của Chính phủ sẽ hoàn thành trong năm 2025.
Triển khai thực hiện DA, có khoảng 3.772 hộ trong vùng DA bị ảnh hưởng, trong đó có 551 hộ thuộc diện TĐC. Ngoài ra, có khoảng 4.639 ngôi mộ bị ảnh hưởng, trong đó có 3.885 ngôi mộ phải di dời đến vị trí mới, cùng rất nhiều công trình hạ tầng kỹ thuật.
Ngô Huyền - Đoàn Sâm