Luật Giao thông đường bộ năm 2008 quy định, khi vượt, tất cả các xe đều bắt buộc phải vượt về bên trái, trừ các trường hợp sau đây được phép vượt bên phải: Khi xe phía trước có tín hiệu rẽ trái hoặc đang rẽ trái; khi xe điện đang chạy giữa đường; khi xe chuyên dùng đang làm việc trên đường mà không thể vượt bên trái được.
Trước đây, Quy chuẩn 41:2016 phân định rõ việc này, cụ thể như sau: “Vượt phải là tình huống giao thông trong đó một phương tiện vượt phương tiện khác về phía bên phải của phương tiện bị vượt trên cùng một chiều đường tại các đường chỉ có một làn xe cơ giới mỗi chiều. Các phương tiện không được phép vượt phải nhau trừ một số trường hợp được quy định trong Luật Giao thông đường bộ.
Nghĩa là hành vi vượt phải chỉ được xác định là lỗi khi diễn ra trên đường chỉ có một làn xe cơ giới mỗi chiều, còn đối với đường cao tốc hay đường quốc lộ có hai làn xe trở lên mỗi chiều thì hành vi vượt này không được coi là vi phạm lỗi vượt phải.
Không còn định nghĩa "vượt phải" theo Quy chuẩn mới. (Ảnh minh họa)
Tuy nhiên, QCVN 41:2019/BGTVT sửa đổi quy chuẩn năm 2016 và chính thức có hiệu lực từ 1/7 đã bãi bỏ khái niệm vượt phải.
Mặc dù Quy chuẩn mới không quy định rõ thế nào là vượt phải như trước, nhưng đã làm rõ hơn về hành vi vượt phải hay là một hành vi tham gia giao thông bình thường trên đường có nhiều làn xe cùng chiều.
Cụ thể, xe chạy nhanh hơn nhau là trên đường có từ hai làn xe cơ giới mỗi chiều trở lên (được phân biệt bằng vạch kẻ phân làn đường), người điều khiển phương tiện phải cho xe đi trong một làn đường. Khi lưu thông, phương tiện trên các làn khác nhau có thể chạy nhanh hơn nhau miễn là tuân thủ quy định về tốc độ và loại phương tiện sử dụng làn đường và khi chuyển làn phải tuân thủ theo quy tắc giao thông đường bộ.
Nghị định 100/2019 quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ, đường sắt cũng xác định rõ việc xử phạt hành vi này rất rõ ràng.
Điểm d khoản 5 Điều 5 Nghị định này quy định, phạt tiền từ 3 đến 5 triệu đồng đối với người điều khiển xe vượt xe trong những trường hợp không được vượt, vượt xe tại đoạn đường có biển báo hiệu có nội dung cấm vượt (đối với loại phương tiện đang điều khiển); không có báo hiệu trước khi vượt; vượt bên phải xe khác trong trường hợp không được phép, trừ trường hợp tại đoạn đường có nhiều làn đường cho xe đi cùng chiều được phân biệt bằng vạch kẻ phân làn đường mà xe chạy trên làn đường bên phải chạy nhanh hơn xe đang chạy trên làn đường bên trái.
Quy định trên không xử phạt hành vi vượt xe trong trường hợp đáp ứng các điều kiện sau: Đoạn đường có nhiều làn đường cho xe đi cùng chiều; Các làn đường được phân biệt bằng vạch kẻ phân làn đường; Xe chạy trên làn đường bên phải chạy nhanh hơn xe đang chạy trên làn đường bên trái.
Hoàng Mai
