Chính thức "khai tử" CMND
Ngày 27/11/2023, Quốc hội đã thông qua dự án Luật Căn cước (có hiệu lực kể từ 1/7/2024). Với việc đổi tên gọi từ Luật Căn cước công dân sang Luật Căn cước, thẻ Căn cước công dân cũng sẽ có tên gọi mới là thẻ Căn cước.
Theo quy định chuyển tiếp tại Điều 46 Luật Căn cước, CMND còn hạn sử dụng chỉ được sử dụng đến hết 31/12/2024. Tức là, CMND chỉ có thể sử dụng đến hết 31/12/2024. Từ năm 2025, những người đang dùng CMND - dù còn hạn hay hết hạn thì cũng không còn được sử dụng và phải đổi CMND sang thẻ Căn cước theo quy định của Luật Căn cước mới nhất.
Do đó, người dân nên đi đổi sang thẻ Căn cước trước 1/1/2025 để việc sử dụng giấy tờ tùy thân về căn cước không bị gián đoạn.
Có hai thời điểm liên quan đến CMND, Căn cước công dân mà người dân cần lưu ý:
Sử dụng hết 30/6/2024: Áp dụng với CMND, CCCD đã hết hạn trong thời gian từ 15/1/2024 – 30/6/2024.
Sử dụng đến hết 31/12/2024: CMND còn hạn sử dụng. Sau ngày này, tức từ năm 2025, mọi CMND đều phải làm thủ tục đổi sang thẻ Căn cước.
Thẻ Căn cước công dân chỉ bị đổi sang thẻ Căn cước nếu người dân có nhu cầu
Theo quy định chuyển tiếp tại điều 46 Luật Căn cước, tất cả thẻ Căn cước công dân đã được cấp trước ngày luật này có hiệu lực thi hành (1/7/2024) vẫn có giá trị sử dụng đến hết thời hạn được in trên thẻ. Công dân khi có nhu cầu thì được cấp đổi sang thẻ Căn cước.
Các loại giấy tờ có giá trị pháp lý đã phát hành có sử dụng thông tin từ CMND, Căn cước công dân được giữ nguyên giá trị sử dụng; cơ quan Nhà nước không được yêu cầu công dân thay đổi, điều chỉnh thông tin về CMND, Căn cước công dân trong giấy tờ đã cấp.
Những người phải đổi thẻ Căn cước trong năm 2025
Theo Khoản 1 Điều 21 Luật Căn cước về độ tuổi cấp đổi thẻ Căn cước, những người có độ tuổi dưới đây phải đi đổi thẻ Căn cước: Đủ 14 tuổi, đủ 25 tuổi, đủ 40 tuổi và đủ 60 tuổi.
Do đó, trong năm 2025, những người có độ tuổi dưới đây phải cấp đổi thẻ Căn cước: Sinh năm 2011, sinh năm 2000, sinh năm 1985 và sinh năm 1965.
Trường hợp thẻ Căn cước đã được cấp, cấp đổi, cấp lại trong thời hạn 02 năm trước các độ tuổi nêu trên thì không cần phải đi đổi sang thẻ Căn cước trừ trường hợp có nhu cầu.
Thẻ Căn cước khác gì thẻ Căn cước công dân ?
Ngoài tên gọi, một số thông tin thể hiện trên mặt thẻ căn cước cũng được đổi mới so với thẻ CCCD hiện nay. Trong đó, dòng chữ "căn cước công dân" đổi thành "căn cước", "quê quán" đổi thành "nơi đăng ký khai sinh", "nơi thường trú" đổi thành "nơi cư trú".
Thẻ Căn cước sẽ không còn thể hiện dấu vân tay (ngón trỏ trái và ngón trỏ phải), chữ ký của người cấp thẻ đổi từ Cục trưởng Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06) Bộ Công an thành "Nơi cấp: Bộ Công an".
Đặc biệt, luật Căn cước quy định cơ sở dữ liệu căn cước của công dân gồm nhiều trường thông tin; trong số này có nhân dạng, sinh trắc học (ảnh khuôn mặt, vân tay, mống mắt, ADN, giọng nói), nghề nghiệp (trừ lực lượng quân đội, công an, cơ yếu)…
Với quy định mới, bên cạnh việc thu thập vân tay như lâu nay, luật Căn cước đã bổ sung việc thu thập mống mắt trong thông tin căn cước để làm cơ sở đối soát và xác thực thông tin của mỗi cá nhân; hỗ trợ trong những trường hợp không thu nhận được vân tay (người khuyết tật, vân tay bị biến dạng…).
Riêng thông tin sinh trắc học về ADN và giọng nói sẽ có 2 hình thức thu thập. Một là khi người dân tự nguyện cung cấp; hai là từ sự chia sẻ dữ liệu của các cơ quan tiến hành tố tụng hình sự, cơ quan quản lý người bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính.
Vẫn theo quy định tại Luật Căn cước, mọi công dân Việt Nam đều được cấp thẻ Căn cước thay vì chỉ áp dụng với người từ đủ 14 tuổi trở lên như luật CCCD 2014. Việc cấp thẻ căn cước cho trẻ em dưới 14 tuổi thực hiện theo nhu cầu chứ không bắt buộc.
Về quy trình cấp, trẻ từ đủ 6 tuổi đến dưới 14 tuổi sẽ đi cùng người đại diện hợp pháp đến cơ quan quản lý căn cước để thu nhận thông tin nhân dạng và sinh trắc học, để làm thủ tục cấp thẻ.
Riêng với trẻ dưới 6 tuổi, người đại diện hợp pháp có thể thực hiện thủ tục cấp thẻ Căn cước thông qua cổng dịch vụ công hoặc ứng dụng định danh quốc gia. Trường hợp này, cơ quan quản lý căn cước sẽ không thu nhận thông tin nhân dạng và sinh trắc học.
Minh Hoa (t/h)
