Quy trình "sản xuất" 220.000 phiếu kiểm nghiệm mỹ phẩm, dược phẩm, VietGAP giả

Không cần gửi mẫu vẫn có quả kết quả đúng ý

Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an đã hoàn tất kết luận điều tra vụ án Giả mạo trong công tác, Đưa hối lộ và Lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi, xảy ra tại Công ty TNHH Khoa học TSL, Công ty CP Khoa học Công nghệ Avatek và các tổ chức, cá nhân liên quan trên toàn quốc.

Theo kết luận, 2 Công ty trên đã cấp phiếu kết quả thử nghiệm giả về chỉ tiêu dinh dưỡng đối với các mặt hàng thực phẩm, phụ gia thực phẩm, thủy sản, dược phẩm, mỹ phẩm, thức ăn chăn nuôi, thuốc bảo vệ thực vật, hàng tiêu dùng... cho hàng trăm công ty nhằm "qua mắt" lực lượng chức năng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng. Xem chi tiết: Chiêu bài "dụ" cán bộ Văn phòng Chính phủ vào đường dây phạm tội

Theo kết luận, trong giai đoạn từ năm 2020 đến năm 2023, tại Công ty TNHH Khoa học TSL, việc làm giả Phiếu kết quả thử nghiệm được tổ chức bài bản, có phân công vai trò rõ ràng, vận hành như một dây chuyền "dịch vụ" khép kín.

Theo chủ trương thống nhất giữa Đoàn Hữu Lượng - Chủ tịch HĐTV Công ty TSL và Hồ Thị Thanh Phương Giám đốc điều hành TSL (sau đó Phương tách ra và trở thành Giám đốc điều hành Công ty Avatek), một bộ máy chuyên trách đã được hình thành, gồm phòng kinh doanh (sale), nhóm hỗ trợ kinh doanh (sale admin) và nhóm kỹ thuật trực tiếp tạo lập phiếu giả, được gọi là "nhóm Demo".

Phòng kinh doanh có nhiệm vụ tiếp cận, lôi kéo khách hàng là doanh nghiệp, hộ kinh doanh có nhu cầu làm hồ sơ công bố hoặc tự công bố sản phẩm trong các lĩnh vực thực phẩm, thực phẩm chức năng, nước uống, thủy sản… Đây đều là những hồ sơ bắt buộc phải có Phiếu kết quả thử nghiệm theo quy định pháp luật.

Nắm bắt tâm lý muốn "nhanh - rẻ" của nhiều doanh nghiệp, nhân viên sale và sale admin được chỉ đạo giới thiệu các "chính sách ưu đãi" như: Trả kết quả kiểm nghiệm nhanh, không cần gửi mẫu thử nghiệm, có thể chỉnh sửa kết quả theo yêu cầu và chiết khấu cao, lên tới 30% giá mỗi phiếu.

Khách hàng của TSL gồm hai nhóm: nhóm doanh nghiệp trực tiếp sử dụng phiếu giả để hoàn thiện hồ sơ công bố sản phẩm và nhóm thông qua các công ty, cá nhân trung gian làm dịch vụ "trọn gói" hồ sơ công bố, tự công bố.

Với mức phí từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng/bộ hồ sơ, việc làm giả Phiếu kết quả thử nghiệm trở thành "chìa khóa" giúp sản phẩm nhanh chóng đủ điều kiện lưu thông trên thị trường.

Sau khi thỏa thuận, nhóm sale và sale admin tiếp nhận thông tin khách hàng như tên doanh nghiệp, mã số thuế, sản phẩm, chỉ tiêu cần kiểm nghiệm, tiêu chuẩn tham chiếu… rồi chuyển toàn bộ lên nhóm Zalo nội bộ. Tại đây, Phó Giám đốc phụ trách kỹ thuật duyệt thông tin và chuyển cho nhóm Demo thực hiện việc "sản xuất" Phiếu kết quả thử nghiệm giả.

Nhóm Demo đảm nhận toàn bộ công đoạn kỹ thuật: Nhập dữ liệu lên phần mềm, in ấn phiếu, ký tên lãnh đạo, đóng dấu công ty và trả kết quả cho khách hàng. Toàn bộ quá trình này không có mẫu thử nghiệm, không có hoạt động phân tích, nhưng kết quả vẫn thể hiện đầy đủ chỉ tiêu "đạt chuẩn" theo yêu cầu.

Những chiêu trò đối phó

Sau khi rời Công ty TNHH TSL vào đầu năm 2023, Hồ Thị Thanh Phương tiếp tục mang toàn bộ mô hình trên sang Công ty Avatek (doanh nghiệp mới do Phương cùng một số nhân sự cũ của TSL thành lập).

Với mục tiêu thu hút khách hàng và tối đa hóa lợi nhuận, Avatek tiếp tục quảng bá các "dịch vụ đặc biệt" như kiểm nghiệm không cần mẫu, trả kết quả nhanh và chỉnh sửa kết quả theo yêu cầu.

Tại Avatek, Phương giao Nguyễn Hữu Truyền - Phó Giám đốc phụ trách kỹ thuật phụ trách kinh doanh chỉ đạo đội ngũ sale tìm kiếm khách hàng, trong khi phòng chăm sóc khách hàng trực tiếp tiếp nhận thông tin chi tiết.

Để quản lý, phân biệt đối với kết quả kiểm nghiệm thật và giả, các công ty trên sẽ sử dụng hai hệ thống kỹ thuật song song, được quản lý bằng phần mềm chuyên dụng, nhằm phân tách rõ ràng giữa hoạt động kiểm nghiệm thật và kiểm nghiệm giả.

Đơn cử, tại Công ty Avatek từ tháng 3/2023, phần mềm quản lý Labs.avatek.vn với hai đường link độc lập đã được sử dụng. Một đường link phục vụ kiểm nghiệm thật, tuân thủ đầy đủ quy trình tiếp nhận mẫu, phân tích tại phòng thí nghiệm, phê duyệt kết quả và trả kết quả cho khách hàng.

Đường link còn lại được sử dụng để ban hành Phiếu kết quả thử nghiệm giả. Với đường link này, toàn bộ công đoạn nhận mẫu bị loại bỏ. Nhân viên sale admin chỉ chuyển thông tin khách hàng qua các nhóm Zalo nội bộ.

Nguyễn Hữu Truyền trực tiếp điều hành một nhóm kín, được giới thiệu là xử lý "khách hàng VIP, cần kết quả gấp". Thực chất, nhóm này có nhiệm vụ lập phôi kết quả, nhập dữ liệu lên hệ thống và điền kết quả theo chỉ đạo, không thông qua phòng thí nghiệm.

Để che giấu hành vi, những người trực tiếp thao tác phần mềm không được thông báo đây là đường link tạo phiếu giả.

Họ được yêu cầu làm việc độc lập, phân tán ở nhiều bộ phận khác nhau. Kết quả kiểm nghiệm được viết tay hoặc chỉ đạo miệng, sau đó nhập trực tiếp lên hệ thống và chuyển sang bộ phận trả kết quả.

Để phân biệt nội bộ, Avatek quy định các Phiếu kết quả thử nghiệm giả có mã số riêng, thường bắt đầu bằng các ký hiệu như AVA2, AVA4 hoặc có ký tự đặc biệt trong dãy mã. Ngoài ra, các phiếu này không có mã "xem nhận mẫu" trên hệ thống, dấu hiệu cho thấy không hề tồn tại mẫu thử nghiệm. Trong một số trường hợp, kết quả kiểm nghiệm thật sau khi đã trả cho khách hàng vẫn có thể bị chỉnh sửa theo yêu cầu.

Đến cuối năm 2024, lo ngại nguy cơ bị phát hiện, Avatek yêu cầu khách hàng gửi hình ảnh mẫu để "làm tin", nhưng thực tế mẫu không được đưa vào phòng thí nghiệm. Song song đó, Phương chỉ đạo thuê nhân viên thời vụ để hợp thức hóa hồ sơ kỹ thuật của các phiếu giả đã phát hành trước đó, bổ sung phiếu nhận mẫu, phiếu chuyển mẫu và biên bản kiểm nghiệm nhằm đối phó khi cơ quan chức năng kiểm tra.

Sau khi được phát hành, các Phiếu kết quả thử nghiệm giả tiếp tục được sử dụng rộng rãi để hoàn thiện hồ sơ công bố, tự công bố sản phẩm tại Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), các sở, ngành địa phương hoặc phục vụ chứng nhận VietGAP, HACCP, hữu cơ…

Qua đó, sản phẩm không được kiểm nghiệm thực tế vẫn đủ điều kiện lưu hành, tiềm ẩn rủi ro nghiêm trọng cho người tiêu dùng và công tác quản lý nhà nước.